Macaristan’da Covid-19 Salgını Nedeniyle Alınan Önlemler

Macaristan ve Türkiye'nin birbirlerinin aşı sertifikalarını 11 Mayıs Salı gününden itibaren tanımayı kabul ettiklerini ve aşı sertifikasına sahip herkesin iki ülke arasında serbestçe seyahat edebileceği açıklandı. Bu durum aşı olan Türk ve Macar vatandaşlarının test veya karantina olmadan seyahat edebileceği anlamına gelmektedir.

Macaristan’da 24.04.2021 Cumartesi günü olağan üstü hal kaldırılmıştır.  Öte yandan;

• 10.05.2021 itibariyle tüm seviyedeki öğrencilerin yüz yüze eğitime başlayacağı ilan edilmiştir.
• Saat 23.00- 05:00 arası sokağa çıkma yasağı uygulamasına devam edileceği açıklanmıştır.
• Restoranlar/cafeler açılmış olup, sadece açık havada oturulması mümkündür.
• Otellerde ise yalnızca iş amaçlı seyahat edenler ağırlanabilirken aşılanan sayısının 4 milyon kişiye ulaşması akabinde aşı kartı olanlar otellerde kalmaya başlayabileceklerdir.
• Mağazalar açılmış olup, maske/mesafe kuralları devam etmektedir.
• Müzeler, tiyatrolar vb. ise yine aşılanan sayısının 4 milyon kişiye ulaşması halinde açılacak ve aşı kartı olanlar girebileceklerdir.
• Sınırlar halen kapalıdır.
• Uluslararası uçuşlarda 10 gün karantina şartı devam etmektedir. (İş insanlarının karantina muafiyeti de devam etmektedir.)

Ekonomik Destekler

Macar Hükümeti ekonomik tedbirleri uygulamak için 1. dalgada GSYİH'nın %22'sine denk gelen yaklaşık 28 milyar avro (10.200 milyar HUF) değerinde yardım tahsis edileceğini ilan etmişti. 2. dalgada ise bu tutarın %30 yükseltilmesi ile yaklaşık 38 milyar avro yardım tahsis edileceği duyurulmuştur.

Kredi geri ödemelerinde kolaylık, tüketici kredi faizlerine sınırlandırma, turizm-konaklama-lojistik-kültür-spor-eğlence sektörlerine sigorta prim ödemelerinde kolaylıklar sağlanmıştır.

KOBİ’ler özel vergi indirimleri, kiracılar işyerlerinden çıkarılamayacak, kira artışı yapılmayacaktır.

Macaristan işletmeler üzerindeki mali yükü hafifletmek için aşağıdaki tedbirleri almıştır.

• Salgından en çok etkilenen sektörlerde işverenlerin sosyal katkıları kaldırılacak,
• Sağlık bakım katkıları 30 Haziran'a kadar azaltılacak,
• Yaklaşık 80.000 KOBİ (çoğunluğu hizmetler sektöründe) küçük işletme vergisinden muaf tutulacak (salgından etkilenen sektörlerdeki diğer şirketler tarafından ödenecek vergiler acil durumun sonuna kadar ertelenecek),
• Turizm kalkınma katkıları geçici olarak iptal edilecek,
• Reklam gelirlerinden kaynaklanan zarara uğrayan medya hizmet sağlayıcılarına vergi indirimi yapılacak,
• Olağanüstü hal sırasında vergi borcunun tahsiline ilişkin prosedürler askıya alınacak. Harcama tarafında, sağlık sektörü için yaklaşık 25 milyar HUF (GSYH'nin %0,06'sı) tahsis edilecektir.

Macaristan Merkez bankası (MNB) çeşitli yollarla likiditeye erişimi artırmak için aşağıdaki önlemleri almıştır.

• HUF likiditesi sağlamak amacıyla SWAP işlemlerinin artırılması,
• 1 Haftalık SWAP işlemlerinin günlük frekansta yapılması,
• Uzun vadeli sınırsız teminatlı kredi verme imkanının sağlanması,
• Rezerv tutma şartlarını karşılamayan kurumlara uygulanan cezaların askıya alınması.

Macaristan hane halklarına ve şirketlere finansal rahatlık sağlamak amacıyla;

• MNB tarafından desteklenen KOBİ’lere geri ödemesiz dönem tahsis edildi,
• İşletmelere sağlanan kısa vadeli kredi imkanlarının 30 Haziran’a kadar uzatılması,
• Yıl sonuna kadar tüm kurumsal kredilere moratoryum ilan edildi (sonraki dönemde aylık ödemelerin artmaması için yeniden yapılandırma ile birlikte).

6 Nisan 2020 tarihinde Macaristan Başbakanı Viktor Orbán yaptığı yeni açıklamada, Macaristan ekonomisini korumaya odaklanan 5 yeni programın başlatıldığını duyurmuştur. Bu programa göre; Macaristan'ın GSYİH'sı yüzde 18-20'sinin 3 aşamada yeniden yapılandırılacağını, geçen hafta açıklanan ilk ekonomik tedbir paketinin mevcut işleri korumak amacıyla devreye alındığını belirtmiştir. İkinci aşamada açıklanan yeni program ile ilave iş imkanları oluşturulması hedeflediklerini belirtmiştir. Yapılan bu açıklamaya göre;

1. Hükümet koronavirüs salgını nedeniyle kısaltılmış çalışma saatlerine gitmek zorunda kalan firmaların ücret ödemelerinin bir kısmını devralacak,
2. İstihdam yaratacak yatırımlara 450 milyar HUF (1.23 milyar Euro) fon ayıracak,
3. Turizm ve konaklama hizmetleri gibi oldukça kötü etkilenen ve zor durumda olan sektörlere destek sağlanacak,
4. Macar şirketlerine 2.000 milyar HUF'lik devlet destekli kredi imkanı sunulacak,
5. Aile ve Emekli Koruma Programı kapsamında, hükümetin kademeli olarak 13. aylık emekli maaşı uygulamasını kademeli olarak başlatacağını da açıklamıştır.

Hükümet açıkladığı yeni programları ile 2020 bütçe açığı hedefini %1’den %2,7’ye revize etmiştir. 

Dış Ticarete Etkileri

Macaristan’ın stratejik olarak en önemli sektörü olan otomotiv sanayiinde başlayan ciddi yavaşlama söz konusudur. İnşaat ve tarım sektörlerindeki faaliyetler devam etmekte olup, Macaristan’a ihracatta inşaat malzemeleri ve tarım makinaları sektörleri öncelikli potansiyel arz etmektedir. Ayrıca işlenmiş gıda ürünleri, temizlik ve koruyucu sağlık ekipmanına olan talep artmaktadır.
 

Kaynak: T.C. Budapeşte Ticaret Müşavirliği