COVID-19 (KOVİD-19) Salgını Nedeniyle Kuzey Makedonya'da Alınan Önlemler 

Kuzey Makedonya'da Bakanlar Kurulu, 4 Mayıs 2021 tarihli toplantısında 21:00-05:00 saatleri arasında uygulanan sokağa çıkma kısıtlamasının 2 saat esnetilmesini onaylamıştır. Bulaşıcı Hastalıklar Komisyonu'nun talebi üzerine alınan karar gereğince, 5 Mayıs 2021 tarihinden itibaren ülke genelinde sokağa çıkma kısıtlaması 23:00-05:00 saatleri arasında uygulanacaktır. Son düzenleme ile kafe ve restoran gibi işletmelerin dış alanlarda ve teraslarda saat 22:30’a kadar hizmet verebilmesi sağlanmıştır. Öte yandan, Ramazan Bayramı nedeniyle 12 Mayıs’ı 13 Mayıs’a bağlayan gece sokağa çıkma yasağı uygulanmayacaktır. 

Kuzey Makedonya'da 6 Nisan 2021 tarihinden itibaren üç hafta süreyle sıkı biçimde uygulanan sokağa çıkma yasağı ve kitlesel aşılama kampanyasının başlamasının da etkisiyle vaka sayılarında son günlerde azalış kaydedilmektedir. Bu çerçevede, Hükümet tarafından ülkede hayatın normalleştirilmesine yönelik olarak kademeli biçimde adımlar atılmaktadır (05.05.2021).

Kuzey Makedonya'da 27 Nisan 2021 tarihinde düzenlenen Bakanlar Kurulu Toplantısı'nda, Covid-19 salgını ile mücadele kapsamındaki sokağa çıkma kısıtlamasının 1 saat gevşetilerek, 28 Nisan 2021 tarihinden itibaren 21:00-05:00 saatleri arasında uygulanmasına karar verilmiştir. Öte yandan, 1 Mayıs’ı 2 Mayıs’a ve 13 Mayıs’ı 14 Mayıs’a bağlayan gecelerde (Paskalya ve Ramazan Bayramı) sokağa çıkma yasağı uygulanmayacaktır. Bakanlar Kurulu'nun söz konusu kararlarının 18 Mayıs 2021 tarihinde gözden geçirilmesi planlanmaktadır. Bu süre içerisinde kafe ve restoran gibi işletmeler, dış alanlarda ve teraslarda saat 20:30’a kadar hizmet verebilecektir. Kuzey Makedonya'da 6 Nisan 2021 tarihinden itibaren üç hafta süreyle sıkı biçimde uygulanan sokağa çıkma yasağı ve aşılama kampanyasının başlamasının da etkisiyle vaka sayılarında azalış kaydedilmektedir. Kuzey Makedonya'da vaka sayılarındaki azalış ve yaklaşan Paskalya ve Ramazan Bayramı tatilleri dolayısıyla tedbirlerin bir miktar gevşetilmesine karar verilmiştir. Ancak, Hükümet tarafından Hristiyan ve Müslüman toplulukların dini hassasiyetlerinin gözetilmesi amacıyla alınan bu kararın, söz konusu tatillerde toplumsal hareketlilikte meydana gelecek artışla birlikte vaka sayılarında yeni bir yükselişe yol açmasından da endişe edilmektedir (28.04.2021).

Kuzey Makedonya'da 20 Nisan 2021 tarihinde düzenlenen Bakanlar Kurulu Toplantısı'nda, Covid-19 salgını ile mücadele kapsamındaki sokağa çıkma kısıtlaması uygulamasına 27 Nisan 2021 tarihine kadar devam edilmesine karar verilmiştir. Daha önce alınan karar gereğince, ülkede 6 Nisan 2021 tarihinden itibaren saat 20:00-05:00 arasında sokağa çıkma kısıtlaması uygulanmaktaydı. Bakanlar Kurulu Kararı'na göre ayrıca, kafe ve restoran tarzı işletmeler de 27 Nisan 2021 tarihine kadar kapalı kalmaya devam edecektir (21.04.2021).

Kuzey Makedonya'da 5 Nisan'da düzenlenen Bakanlar Kurulu Toplantısı'nda, Covid-19 salgını ile mücadele kapsamındaki sokağa çıkma kısıtlamasının 6 Nisan 2021 tarihinden itibaren saat 22:00-05:00 yerine saat 20:00-05:00 arasında uygulanması kararlaştırılmıştır. Bakanlar Kurulu ayrıca, kafe ve restoran tarzı işletmelerin 20 Nisan 2021 tarihine kadar kapalı kalmasına ve 4'ten fazla kişinin bir araya gelmesinin yasaklanmasına karar vermiştir (05.04.2021).

Kuzey Makedonya, 75 yaş üstü vatandaşlara 31 Mart 2021 tarihinde uygulanan ilk doz aşılarla birlikte ülke çapında kitlesel aşılanma sürecini başlatmıştır. Kuzey Makedonya, Sırbistan tarafından sağlık çalışanlarının aşılanması için hibe edilen aşılar hariç tutulduğunda, aşı temininde ciddi sıkıntı yaşamaktadır. Halihazırda vaka sayılarındaki artış trendinin devam ettiği Kuzey Makedonya'da kitlesel aşılanma sürecinin geç başlatılması, ülkenin sağlık sistemi üzerindeki yükü ağırlaştırmakta; uygulanan kısıtlamalar ticari ve ekonomik aktiviteleri sekteye uğratmaktadır (01.04.2021).    

Kuzey Makedonya Sağlık Bakanlığı, Bulaşıcı Hastalıklar Komisyonu'nun ülke genelinde 10 Mart 2021 tarihinden itibaren iki hafta süreyle saat 22.00 ile 05.00 arasında sokağa çıkma kısıtlaması uygulanmasına yönelik hazırlık yaptığını duyurmuştur. Konu hakkında Sağlık Bakanı Venko Filipçe tarafından basın mensuplarına yapılan açıklamada, Komisyon tarafından Bakanlar Kurulu'na sunulacak olan kısıtlama uygulanması teklifinin, son dönemde özellikle kafe ve restoran işletmeleri ile açık hava alanlarında tespit edilen gruplaşmaların Covid-19 vaka sayılarında artışlara yol açması nedeniyle hazırlandığı ifade edilmiştir (08 Mart 2021).

Kuzey Makedonya'da Corona virüs salgınından dolayı 20 Kasım 2020 tarihinde ilan edilen 30 gün süreli "kriz durumu", Hükümetin önerisi ve Meclis'in onayıyla 30 Haziran 2021 tarihine kadar sürecek şekilde 6 ay daha uzatılmıştır. Kuzey Makedonya'da kriz durumu, halkın sağlığını veya ülkenin güvenliğini tehdit eden durumlarda, Sağlık, İçişleri, Savunma Bakanlığı ve diğer ilgili kurum ve kuruluşların mevcut tüm imkan ve kapasitelerinin, başka bir izne gerek olmaksızın devlet tarafından kullanılabilmesine imkan vermektedir. Kuzey Makedonya'da salgın hastalıkla mücadele kapsamında alınan tedbirlerle hastalığın yayılım hızı belirli bir seviyede tutulmakla birlikte, özellikle yeni yılın yaklaşması öncesinde kısıtlamalar artırılmaktadır. Kuzey Makedonya'da salgın hastalıkla mücadele kapsamında alınan tedbirlerin, Noel tatili döneminde sosyal hareketliliğin azaltılması amacıyla sıkılaştırılmasının, özellikle hizmet sektörlerini olumsuz yönde etkileyeceği değerlendirilmektedir. Bununla birlikte, Hükümet, ülkede ticari ve ekonomik aktivitelerin tamamen durmasına yol açabilecek ölçülerdeki bir kapanma kararının henüz gündemde olmadığını belirtmektedir (17.12.2020).

Kuzey Makedonya'da Cumhurbaşkanı başkanlığında 19 Kasım 2020 tarihinde düzenlenen Güvenlik Konseyi toplantısı sonrasında Hükümet ülkede Corona virüs salgınından dolayı 30 gün süreyle "kriz durumu" ilan etmiştir. Kuzey Makedonya'da kriz durumu, halkın sağlığını veya ülkenin güvenliğini tehdit eden durumlarda 30 gün süreyle ilan edilebilmektedir. Kriz durumunun süresi tekrar uzatılamamakta, ancak Hükümet, ihtiyaç duyulması halinde Meclis'ten olağanüstü hal ilan edilmesi talebinde bulunulabilmektedir. Kriz durumunda Hükümet kararıyla tüm devlet, belediye, kamu kurumları ve özel şirketlerin kaynakları krizle mücadele kapsamında kullanılabilmektedir. Ayrıca, emniyet teşkilatına ve diğer ilgili kurumlara destek sağlanabilmesi amacıyla ordunun krizle mücadeleye katılması da mümkün hale gelmektedir. Bu çerçevede, önümüzdeki günlerde ordunun ülke genelinde şehir merkezlerinde konuşlanması planlanmaktadır. Kuzey Makedonya'da salgın hastalığın yayılım hızının ve ağır hasta sayısının artması nedeniyle bir süredir özel hastaneler de devlet tarafından kullanılmakta olup, gelinen noktada tüm hastanelerde kapasite sorunu yaşanmaktadır. Bu çerçevede, Sağlık Bakanlığı Corona virüs hastaları için hastanelerde ilave yatak kapasitesi oluşturulması amacıyla göz, KBB vb. polikliniklerin yataklarını da kullanmaya başlamıştır (20.11.2020).

Kuzey Makedonya'da Covid-19 vaka sayılarında son haftalarda ciddi bir artış yaşanmaktadır. Sağlık Bakanlığı'nın 21 Ekim 2020 tarihinde açıkladığı son 24 saatlik verilere göre ülke genelinde yapılan 2.688 adet test sonucunda 641 adet yeni vaka tespit edilmiştir. Söz konusu yeni vaka sayısı, ülkede salgının başlangıcından bu yana bir günde tespit edilen en yüksek sayıdır. Hasta sayılarındaki artışla beraber hastanelerin bulaşıcı hastalıklar kliniklerindeki doluluk oranları da artış göstermektedir. Bu kapsamda, Sağlık Bakanı tarafından yapılan son açıklamada, ülkenin Üsküp dahil bazı şehirlerindeki bulaşıcı hastalıklar kliniklerinde yer kalmadığı, bazılarında ise tam doluluk oranına yaklaşıldığı ifade edilmiştir. Son gelişmeler üzerine Üsküp'te yakın zamanda yapımı tamamlanan modüler klinik de devreye alınmış ayrıca,özel hastanelere de hasta sevk edilmeye başlanmıştır. Hastaların önemli bir bölümünün 30-39 yaş aralığında olması ve hastalığın en fazla cafe, bar, lokanta gibi insanların sosyalleştiği mekanlarda yayıldığının anlaşılması üzerine, Hükümet bir dizi yeni önlemi yürürlüğe koymuştur. Bu çerçevede, cafe, bar ve lokantalar saat 23:00 itibarıyla kapatılacak, toplu taşıma araçlarındaki yolcu kapasitesi %50 oranında azaltılacak, kamu kurumları vardiyalı veya evden çalışma sistemini uygulamaya başlayacaktır. Sağlık Bakanı'nın açıklamasında, bu önlemlerin salgının yayılımını engelleyememesi halinde, bir sonraki aşamada sokağa çıkma yasağı uygulamasına tekrar başlanacağı belirtilmiştir (22.10.2020).  
             
Kuzey Makedonya Hükümeti'nin 16.06.2020 tarihinde aldığı karar dogrultusunda, Ülkenin kara sınır kapıları 17.06.2020 tarihinden itibaren giriş-çıkışlara açılmıştır. Hükümetin kararına göre, Kuzey Makedonya'ya varışlarından önceki 72 saat içerisinde düzenlenen negatif sonuçlu Covid-19 (Kovid-19) PCR testini ibraz eden kişiler ülkeye giriş yapabilecek, ancak bu kişiler varışları sonrasında, 14 gün süreyle zorunlu ev izolasyonuna tabi tutulacaklardır. Ülkeye girşslerinde PCR testi sonucu ibraz edemeyen kişiler ise 14 günlük devlet karantinasina yönlendirileceklerdir (17.06.2020).

Kuzey Makedonya'da 12 Nisan 2020 tarihinde yapılmasi planlanan, ancak salgın hastalık nedeniyle belirsiz bir tarihe ertelenen parlamento seçimlerinin 15 Temmuz 2020 tarihinde düzenlenmesi kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda, Cumhurbaşkanı Pendarovski, seçime ilişkin gerekli yasal hazırlıkların yapılabilmesi için ülkede 15 Haziran 2020 tarihinden itibaren 8 günlük OHAL ilan etmiştir. Cumhurbaşkanı, 12 Haziran'da yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında, Kuzey Makedonya'da salgın hastalıkla mücadele amacıyla 18 Mart-13 Haziran 2020 tarihleri arasında uygulanan OHAL'in tekrar uzatılmayacağını açıklamıştır (16.06.2020).

Ülkede, 27 Mayıs 2020 tarihinden itibaren salgın hastalıkla mücadele kapsamında alınan tedbirlerin gevşetilmesi sonrası vaka sayıları maalesefki ciddi biçimde artmaya devam etmektedir. Genel durumun kötüleşmesi ve vatandaşlar arasında oluşan ikinci salgın dalgası endişesi nedeniyle Bulaşıcı Hastalıklar Komisyonu'nun teklifiyle ülkede sokağa çıkma yasağı uygulamasına tekrar başlanmıştır. Bu kapsamda, vaka sayılarının en fazla olduğu Üsküp ve diğer 10 şehirde, 4 Haziran 2020 Perşembe akşamı saat 21:00'de başlayacak sokağa çıkma yasağı, 8 Haziran 2020 Pazartesi sabahına kadar sürecektir. Durumun nispeten kontrol atında olduğu ülkenin diğer şehirlerinde ise yasak saatleri daha dar tutulmuştur (04.06.2020).

Kuzey Makedonya'da corona(korona) virüs hastalığından dolayı 17 Mayıs 2020 tarihinde 14 günlüğüne uygulamaya konulan olağanüstü halin (OHAL) süresi 30 Mayıs 2020 tarihinde dolmuştur. Öte yandan, salgın hastalıkla mücadelede elde edilen olumlu sonuçlar nedeniyle 27 Mayıs 2020 tarihinden itibaren sokağa çıkma yasağı uygulamasına ve diğer katı tedbirlere de son verilmiştir. Ancak, bu tedbirlerin gevşetilmesiyle birlikte, başta Üsküp olmak üzere, ülke genelinde günlük vaka sayılarında endişe verici artışlar görülmeye başlanmıştır. Bu nedenle Cumhurbaşkanı Pendarovski, OHAL'in 31 Mayıs 2020 tarihinden itibaren tekrar 14 gün süreyle uzatılmasına karar vermiştir. Sağlık Bakanlığı'ndan yapılan son açıklamada, sokağa çıkma yasağının yeniden uygulanması için salgın hastalık uzmanları tarafından analizler yapıldığı ve bu husustaki kararın önümüzdeki günlerde verileceği belirtilmiştir (02.06.2020).

Kuzey Makedonya'da corona (korona) virüs salgın hastalığı nedeniyle bir süredir uygulanmakta olan sokağa çıkma yasağı 27 Mayıs 2020 tarihinden itibaren tamamen kaldırılmıştır. Ayrıca, 28 Mayıs 2020 tarihinden itibaren terası ve dış alanı bulunan kafeler açılmış olup, diğer kafe ve restoranlar için ise gelecek hafta bir düzenleme yapılması beklenmektedir. Ülke sınırlarının açılması konusu ise Sağlık Bakanlığı yetkililerinin Arnavutluk, Bulgaristan ve Yunanistan gibi komşu ülkelerdeki muhataplarıyla yürüttüğü görüşmeler sonucunda netleşecek olup, sınırların 15 Haziran 2020'den sonraki bir tarihte açılabileceği zikredilmektedir. Bu çerçevede, K. Makedonya'ya giriş yapacak kişilerin ülkeye varışlarından önceki 72 saat içerisinde düzenlenen negatif sonuçlu bir Covid-19 PCR testini ilgili makamlara ibraz etmeleri gerekecektir. Ancak, bu kişiler ülkeye girişleri sonrasında, geldiği ülkedeki hastalık riskine göre 14 veya 21 gün süreyle ev izolasyonuna tabi tutulacaklardır. Kuzey Makedonya Hükümeti'nin ülkeyi normalleştirmeye yönelik kademeli adımları neticesinde ticari ve ekonomik hayatın da canlanmaya başlaması beklenmektedir (28.05.2020).

Kuzey Makedonya'da corona (korona) virüs hastalığından dolayı 17 Nisan 2020 tarihinden itibaren ikinci kez ilan edilen 30 günlük olağanüstü halin (OHAL) süresi 16 Mayıs 2020 tarihinde dolmuştur. Ülkenin salgın hastalıkla mücadelesinde elde edilen olumlu sonuçlar nedeniyle Cumhurbaşkanı Pendarovski, OHAL'in bu defa 30 gün yerine 17 Mayıs 2020 tarihinden itibaren 14 gün süreyle uzatılmasını uygun görmüştür (19.05.2020).

Kuzey Makedonya'da Hükümet, corona (korona) virüs salgın hastalığı karşısında alınan tedbirler sonucunda, yeni vaka sayılarında azalış ve iyileşen hasta sayılarında artış görülmeye başlandığını açıklamıştır. Bu çerçevede, bir süredir katı biçimde uygulanan sokağa çıkma yasağı, hafta içi saat 19:00-05:00, hafta sonu ise Cumartesi günü saat 15:00'ten Pazartesi sabahı saat 05:00'e kadar olacak şekilde esnetilmiştir (27.04.2020).

Kuzey Makedonya'da coronavirus (koronavirüs) salgını dolayısıyla 18 Mart 2020 tarihinde ilan edilen olağanüstü halin (OHAL) süresi 16 Nisan 2020 tarihinde dolmuştur. Bu çerçevede, ülkenin salgın hastalıkla mücadelesinin devam etmesi nedeniyle Hükümet'in tavsiyesi üzerine Cumhurbaşkanı Pendarovski, 17 Nisan 2020 tarihinden itibaren bir kez daha 30 gün süreyle OHAL ilan etmiştir. Öte yandan, Ülkede hafta içi saat 16:00-05:00 saatleri arasında, hafta sonu ise tam gün süreyle sokağa çıkma yasağı uygulanmasına devam edilmektedir. Paskalya Bayramının denk geldiği hafta sonu uygulanacak yasağın süresi, 20 Nisan 2020 tarihine kadar uzatılmıştır (17.04.2020).

Kuzey Makedonya'da coronavirus (koronavirüs) salgınının yayılmasını engellemeye yönelik tedbirler kapsamında hafta içi saat 21:00-05:00, hafta sonu 16:00-05:00 saatleri arasında uygulanan sokağa çıkma yasağının süresi 08.04.2020 tarihinden itibaren genişletilmiştir. Sokağa çıkma yasağı bugünden itibaren hafta içi saat 16:00-05:00 saatleri arasında, hafta sonu ise Cuma günü saat 16:00'dan Pazartesi sabahı saat 05:00'e kadar kesintisiz olacak şekilde uygulanacaktır (08.04.2020).

12 Nisan 2020 tarihinde yapılması planlanan erken genel seçimler ileri bir tarihe ertelenmiştir. Süpermarketler ve eczaneler dışındaki tüm ticari işletmelerin faaliyetleri durdurulmuştur (17.03.2020). Kuzey Makedonya Hükümeti ülkede koronavirüs hastalığından dolayı olağanüstü hal (OHAL) ilan edilmesine yönelik teklifi Meclis Başkanlığı aracılığıyla Cumhurbaşkanı'na sunmaya hazırlanmaktadır (18.03.2020).

Yük taşıyan araçlar, ülkede görevli diplomatik temsilciler ve İçişleri Bakanlığı’ndan özel izinli kişiler hariç, Kuzey Makedonya'nın tüm sınır kapıları yabancı kişi ve araçlara kapatılmıştır (17.03.2020). Devlet, askeri, kargo, tıbbi ve insani yardım amaçlı uçuşlar ile yolcusuz uçuşlar hariç olmak üzere, Üsküp Uluslararası Havaalanı 18 Mart 2020 tarihinden itibaren uçuşlara kapatılmış (17.03.2020), İtalya'ya seyahatler yasaklanmıştır (18.03.2020). 

Kuzey Makedonya'da coronavirus (koronavirüs) salgını ile mücadele kapsamında, ticari ve ekonomik alanlarda çeşitli tedbirler alınmaktadır. Ekonomi Bakanlığı, Tarım Bakanlığı ve Gümrük İdaresi temel gıda ve ihtiyaç ürünlerinin tedarik güvenliğinin sağlanması ve karaborsacılığın engellenmesi için ortak çalışmalar yürütmektedir. Bu çerçevede, stokçuluğun önlenebilmesi için depo ve dağıtım merkezleri sürekli olarak denetlenmektedir. Ayrıca, ekmek, tuz, yağ, süt-süt ürünleri, un, yumurta, et, makarna, ilaç ve dezenfektan fiyatları sabitlenmiş; buğday ve un ihracatı ikinci bir emre yasaklanmıştır.

Ekonomi Bakanlığı'nın gümrük vergilerinin sıfırlanmasına yönelik hazırlık yaptığı temel gıda ve ihtiyaç ürünlerinin listesi ise şu şekildedir: un, şeker, ayçiçek yağı, sabun, deterjan, hazır giyim, yetişkin/bebek bezi, kağıt mendil ve tuvalet kağıdı, tıbbi alkol, maske ve tulum, plastik eldiven, koruyucu gözlük, çamaşır suyu vb. dezenfektanlar. Ülkeye 80 bin ton kotasız buğday ithal edilebilmesi için de bir hazırlık yapılmaktadır.

Öte yandan, Merkez Bankası politika faizini %1,75'e düşürmüş; ticari bankaların kredi vermelerini kolaylaştırıcı ve piyasada nakit darlığı yaşanmasını engelleyici tedbirler almıştır. Hükümetin bugün açıkladığı ekonomik önlem paketinde ise KOBİ'lere faizsiz kredi verilmesi; Nisan-Mayıs-Haziran aylarına ilişkin sigorta primlerinin bir bölümünün devlet tarafından karşılanması gibi tedbirlere yer verilmiştir (18.03.2020).