1.Covid-19 Salgını Nedeniyle Alınan Önlemler:

25 Kasım 2021 tarihi itibari ile saat 00:01’den itibaren Slovakya’da 90 gün süreli „Acil Durum“ ilan edilmiş olup, „Acil Durum“ kapsamında şimdilik 14 gün sürmesi öngörülen (9 Aralık tarihine kadar) sokağa çıkma yasağı kısıtlaması uygulanacaktır. 

İstisnalar:

-İkamet yerine en yakın market alışverişi, temel ihtiyaç alışverişi (eczane, kişisel bakım ve temizlik malzemeleri, yakıt, evcil hayvan ihtiyaçları, gazete, ayakkabı mağazaları, banka, sigorta şirketleri, araba servisleri, kuru temizleme, e-mağaza teslim yerleri, çilingir, cep telefou servisleri, restoranlar – sadece paket satışı), temel ihtiyaç dışında kalan diğer tüm mağaza ve hizmet veren işletmeler kapalı olacaktır
-İşe gidip gelinmesi – evden çalışma imkanı olan mesleklerde „evden çalışma“ moduna geçilmesi önerilmektedir; evden çalışma imkanı olmayanların işverenden buna dair yazı almaları gerekmektedir (29 Kasım’dan itibaren ayrıca aşı/negatif test/C’19 atlatıldığına dair belge şartlardan biri aranacaktır)
-Okula gidip gelinmesi (Okullar açık olmaya devam edecektir, öğrenciler düzenli olarak teste tabi tutulacaktır)
-Aşılanmaya veya test olunmaya gidip gelinmesi (05:00 – 20:00 saatleri arasında)
-Doğada vakit geçirilmesi (sadece bulunulduğu yerleşim birimi içinde)
-Köpek ve kedilerin gezdirilmesi – ikamet yerinden en fazla 500 metre uzaklıkta
-Bakıma muhtaç olan aile yakınına gidip gelinmesi
-Sağlık bakımına gidip gelinmesi, refakatçi dahil
-Yakının cenaze, nikah veya vaftiz törenine gidilmesi (05:00 – 20:00 saatleri arasında)
-Yurtdışına çıkışı/ yurtdışından dönüşü teminen yapılan seyahatler

Yukarıda bahsekonu önlemlerin 10 gün sonra duruma göre yeniden değerlendirilmesi öngörülmektedir.

2.Ekonomik Destekler:

Slovakya Hükümeti, pandemiye karşı alınan önlemler nedeniyle Kasım ayının sonundan bu yana kapalı olan tesislerin, gelirlerinin yüzde 40'tan fazla düşmesi durumunda, Aralık ayı için devlet yardımı almaya hak kazanacağını açıklamıştır. Böylece, Hükümet, 3B önlemini şirket destek programı kapsamında sağlanan ilk yardım paketine tekrar dahil etmiştir.

Başvuru sahiplerinin destekten faydalanabilmek için gelirlerinde yüzde 40 veya daha fazla düşüş koşulunu karşılaması gerekmektedir. Sıkılaştırılan pandemi önlemleri kapsamında 1 Aralık'tan itibaren kapatılan ve 50'ye kadar çalışanı olan işletmeler devlet yardımından yararlanabilecektir. Ciroları yüzde 40 ila 60 oranında düşen şirketler veya serbest meslek sahipleri çalışan başına 450 Avro, cirosu yüzde 60 ila 80 arasında düşen şirketler ise çalışan başına 630 Avro destek alacaktır. Cirosu yüzde 80'den fazla düşen şirketler ise çalışan başına 810 Avro almaya hak kazanacaklardır. Girişimciler gelirlerindeki düşüşe bağlı olarak Aralık ayı desteği için Ocak ayında başvuru yapabileceklerdir. (03.01.2022)

Slovakya Hükümeti, koronavirüsün ikinci dalgası sebebiyle zarar gören işletmecilere, girişimcilere yardımcı olmak amacıyla 2020 yılının Ekim ayında “İlk Yardım Paketi +” (First Aid +) açıklayarak “İlk Yardım Paketi” (First Aid) kapsamında verdiği destekleri genişletti. Başbakan Igor Matovic tarafından basın toplantısı ile duyurulan pakette yer alan hususlar:

• • Doğrudan destekler, ücret desteği şeklinde, koronavirüs önlemleri sebebiyle faaliyetlerini zorunlu olarak durduranlar, kısıtlayanlar ile gelir kaybına uğrayan işverenlere iki şekilde verilmektedir.
  • Birinci yöntem - “kurzarbeit” diye adlandırılan kısa çalışma ödeneği kapsamında - çalışanın işverene maliyetinin %80’ine kadar olan kısmın, 1.100 avroyu geçmeyecek şekilde devlet tarafından ödenmesidir (Daha önce, çalışanın brüt maaşının %80’ine kadar olan kısım 880 avroyu geçmeyecek şekilde uygulanıyordu).
  • İkinci yöntem ise geçen yılın aynı dönemine göre satışlarda yaşanan düşüş miktarına göre sabit miktarda işçi ücretlerinin ödenmesi şeklindedir. Buna göre, satışlarda %20 ila %40 arasında düşüş varsa 270 avro ila 450 avro (İlk pakette 180-300 avro), %40-%60 düşüş varsa 450-630 avro (İlk pakette 300-420 avro), %60-%80 arası düşüş varsa 630-810 avro (İlk pakette 420-540 avro) ve %80’in üzerinde düşüş varsa 810 avro (İlk pakette 540 avro) sabit katkı verilmektedir.
  • Örnek olarak, 100 çalışanı olan bir perakendecinin alacağı destek 88.000 avro iken, “İlk Yardım Paketi +” ile destek miktarı 110.000 avroya çıkarılırken; 100 çalışanı olan ve satışlarında %85 oranında düşüş görülen bir sanayicinin alacağı devlet desteği 54.000 avrodan 81.000 avroya yükseltildi.
  • Sabit ücret desteklerinden serbest meslek erbabı (self-employed) müteşebbisler de yararlanmaktadır. Örneğin, gelirinde %85 düşüş olduğunu beyan eden bir kuaföre/berbere de aynı şekilde 810 avro (İlk pakette 540 avro) destek verilmektedir. Buna ilaveten, gelir düşüşü yaşayan şahıs şirketlerine beyan olmaksızın 315 avro (İlk pakette 210 avro) destek verilmektedir.
  • Part-time çalışan şahıslar için ilk pakette herhangi bir destek bulunmazken, “İlk Yardım Paketi +” ile sosyal sigortası olanlara (Örneğin, sanatçılar) 610 avro ve sosyal sigortası bulunmayanlara (Örneğin, sporcular) ise 115 avro destek verilmektedir.

“Kültür ve Turizm Desteği” kapsamında Slovakya Ulaştırma, İnşaat ve Bölgesel Kalkınma Bakanlığı iç turizmi desteklemek amacıyla toplam 100 milyon avro destek vereceğini açıkladı. Söz konusu destekten koronavirüsten dolayı 2019 yılına göre satışlarında %40’tan fazla düşüş yaşayan restaurant, kafe ve bistrolar, otel ve misafir evleri, su parkı ve havuzlar, turistik rehberler, botanik parklar, hayvanat bahçesi, doğal park ve eğlence parkları, müzeler, tarihi anıtlar ve turistik alanlar ile asansör ve teleferik işletmeleri faydalanabilmektedir. Destek miktarı satışlarda yaşanan düşüş miktarına bağlı olarak %4 ila %10 arasında değişmektedir. Örneğin, 2020 yılının Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre hiç satış yapamamış olan bir kafe, 2019 yılının Ekim ayı satışlarının %10’u oranında destek alacaktır. (03.02.2021)

“İlk Yardım Paketi +” ve “Kültür ve Turizm Desteği” destekleri birleştirilebilecektir. Örneğin, kapanan bir restaurantın işletmecisi “İlk Yardım Paketi +” kapsamında, çalışan başına işverene maliyetinin %80’i kadar kısa çalışma ödeneği ile birlikte “Kültür ve Turizm Desteği” kapsamında gelir düşüşünün %10’u kadar telafi ve kira desteği alabilecektir.

Ekonomi Bakanlığı tarafından serbest meslek erbabı ve KOBİ’lere verilen devlet yardımları arasında işletmelere ait kira ödemelerinin desteklenmesi de bulunmaktadır. Söz konusu kira yardımı, salgının ilk dalgasında olduğu gibi ikinci dalgada da geçerlidir. Kira yardımı için başvurular 2021 yılının Mart ayı sonuna kadar devam edecektir. Buna göre, mülk sahiplerine devlet tarafından doğrudan ödeme yapılmaktadır. Söz konusu devlet yardımlarında üst miktar, her başvuru için, birincil tarımsal üretimde faaliyet gösteren işletmelerde 100.000 avro, balıkçılık ve su ürünleri sektöründe faaliyet gösteren işletmelerde 120.000 avro ve diğer sektörlerde 800.000 avrodur. Ekonomi Bakanlığı tarafından ayrılan fon miktarı 200 milyon avrodur. 100.000 civarında başvuru olmasını bekleyen Ekonomi Bakanlığı, beş aydan kısa bir süre içerisinde yaklaşık 17.000 talep için 35,5 milyon avro tahsis etti. Bu sebeple, Bakanlık, pandeminin ikinci dalgasından da etkilenen ve hatta tamamen kapanmamış olan girişimcilere de sübvansiyon alma hakkı tanıdı.

Ekonomi Bakanlığı, Mart-Aralık 2020 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre gelirlerinde %30’dan fazla düşüş yaşayan ve kültürel ve sanatsal alanlarda faaliyet gösteren mikro ve küçük ölçekli işletmelere, karşılayamadıkları sabit maliyetlerinin %90’ı, orta ölçekli işletmelere ise %70’i oranında destek sağlamaktadır. Söz konusu destek için başvurular 2021 yılının Mart ayı sonuna kadar devam edecektir.

Slovakya Maliye Bakanlığı’nın sağladığı fonlar, 260 mobil test uygulama merkezinin beş ay boyunca işletilmesi ve yenilerinin kurulması için tasarlandı. Bakanlık tarafından yapılan açıklamaya göre, bütçe tedbirleri onaylanarak, 30 milyon avrodan fazla para aktarılmaktadır.(20.01.2021)

Slovakya Çalışma Bakanlığı koronavirüse karşı İlk Yardım, İlk Yardım + ve İlk Yardım ++ (First Aid, First Aid +, First Aid ++) yardım programları kapsamında istihdamı desteklemek amacıyla 16.02.2021 tarihi itibarı ile 2.970.064 kişiyi destekleyerek toplam 968 milyon avrodan fazla mali yardım yaptığını açıkladı. (16.02.2021)

-Firmalara yönelik destek paketleri:

Otomobil üreticisi Volkswagen Slovakya şimdiye kadar devletten 18,1 milyon avro yardım aldı. Volkswagen’i 17,8 milyon avro ile U.S. Steel Kosice izledi. Trnava'daki otomobil üreticileri Stellantis ve Zilina'daki Kia’nın ise her biri 5,5 milyon avro aldı. En fazla yardım alan ilk 10 şirket otomotiv endüstrisi ve çelik üretiminde faaliyet göstermekte olup, tek istisna J&T'nin turizm alanında faaliyet gösteren Tatry Mountain Resorts’u oldu. Korona krizinden etkilenen girişimcilere yönelik ana sübvansiyon programı kapsamında devlet, Şubat ayı başına kadar 860 milyon avro ödedi. 53 tanesi 1 milyon avrodan fazla ve yaklaşık 1.000 tanesi 100.000 avrodan fazla olmak üzere 123.000 şirket mali yardım aldı. (16.02.2021)

Çalışma Bakanlığı, yaklaşık bir yıldır istihdamın desteklenmesine yönelik olarak yürürlükte bulunan İlk Yardım, İlk Yardım + ve İlk Yardım ++ programları kapsamında, 4 Mart 2021 tarihi itibariyle, yaklaşık 1,1 milyar avro devlet yardımı sağladı. (10.03.2021)

C-19’a karşı alınan tedbirleri hafifletmek amacıyla Slovakya Ekonomi Bakanlığı tarafından verilen kira yardımlarında, birinci ve ikinci dalgada olmak üzere toplam 65,4 milyon avro tutarında 37.743 başvuru işlem gördü. Son başvuru tarihi 30 Haziran 2021’ye uzatıldı; ancak girişimciler yalnızca Mart ayı sonuna kadar olan süre için yardım başvurusunda bulunabilecekler. Sadece alınan tedbirler nedeniyle kapalı kalmak zorunda olan girişimciler değil; aynı zamanda faaliyetlerini sınırlandırması gereken girişimciler de yardım alma hakkına sahiptir. Uygun başvuru sahipleri, ilk dalgada olduğu gibi ikinci dalgada da kiraya veren aracılığıyla sübvansiyona başvuran kiracılardır. Sübvansiyon, kiraya veren ile kiracı arasındaki anlaşmaya dayalı olarak kira indirimi sağlanan tutarda ve kira bedelinin %50'sinden fazla olmamak kaydıyla sağlanabilmektedir. (30.03.2021)

Slovakya’da istihdam yardımı programları bir yıldır devam ediyor. Tedbir-3B en fazla başvurulan tedbir olurken, Bakanlık, toplam tutarı 587 milyon avrodan fazla olmak üzere 162 binden fazla devlet yardımı sağladı. Faaliyetleri en az bir ay (daha önce iki ay idi) kesintiye uğrayan veya kısıtlamalara rağmen işlerini sürdüren işverenler, kurzarbeit adı verilen 3A ve 3B tedbirlerinin bir parçası olarak katkı payı alma hakkına sahiptir. Şubat ayından itibaren sağlanan yardım, çalışanın işverene toplam maliyetinin %100'üne eşittir ve üst limit çalışan başına 1.100 avrodur. (30.03.2021)

Slovakya Ekonomi Bakanlığı, ikinci tur destek kapsamında, (düzensiz) otobüs taşımacılarına ilişkin 145 başvuruyu işleme aldı ve 4,2 milyon avro ödedi. Bakanlığa göre, bu alanda faaliyet gösteren 80'den fazla küçük ve orta ölçekli işletme, başvurularının işleme alınmasını bekliyor. Talep edilen destek miktarı ise 1,5 milyon avrodur. Bakanlık, başvurunun alınmasından itibaren yaklaşık iki ila üç hafta içinde bu çağrıya ilişkin fonları dağıtacaktır. Bakanlık, başvuru sahiplerinin, Nisan ayı sonuna kadar sübvansiyon başvurusunda bulunabileceğini duyurdu. Salgının sonuçlarının üstesinden gelmeye yardımcı olmayı amaçlayan ilk çağrıda, Bakanlık, 6,2 milyon avrodan fazla destek ödemesinde bulundu.(19.04.2021)
 

Kaynak: Bratislava Ticaret Müşavirliği