Endonezya, Polonya, Vietnam ve diğer ülkeler Perşembe günü kömürle çalışan enerji kullanımını aşamalı olarak iptal etme ve tesis inşa etmeyi durdurma sözü verdiler. Ancak COP26 iklim zirvesindeki anlaşma Çin, Hindistan ve diğer en iyi kömür tüketicilerinden destek alamamıştır.

İngiltere, Birleşmiş Milletler zirvesi için ana hedeflerinden birinin "kömür enerjisini tarihe gömmek" olduğunu ifade etti. COP26 zirvesinin başkanı Alok Sharma, anlaşmayla 23 ülkenin yeni taahhütlerde bulunduğunu açıkladı. Glasgow toplantısında konuşan Sharma, "Bugün kömürün sonunun geldiğini söyleyebiliriz" dedi. Sharma basın toplantısında, COP26 başkanı olarak kömürü tarihe gömmenin kişisel bir öncelik olduğunu ve "Kömürün artık kral olmadığının güvenle söylenebileceğini" açıkladı.

Yine de, kömüre bağımlı en büyük uluslardan bazılarının en kirletici fosil yakıtını tarihe gömme taahhüdünde bulunmayışları önemlidir. BP'nin 2021 dünya enerji istatistik incelemesine göre, Çin 2020'de küresel kömür tüketiminin yaklaşık %54,3'ünden sorumluyken, Hindistan kömürün %11,6'sını kullanmıştır. İncelemeye göre, taahhüde katılmayan ABD de %6,1’ini tüketmiştir.

Yanan kömürden kaynaklanan sera gazı emisyonları, iklim değişikliğini en çok etkileyen unsurdur. Dünyayı kömürden uzaklaştırmak, küresel iklim hedeflerine ulaşmak için hayati önem taşımaktadır.

COP26 anlaşmasının imzacıları, 2030'larda daha zengin ülkelerde ve 2040'larda daha fakir ülkelerde kömür yakıtlı elektrik üretimini aşamalı olarak durdurmayı kabul etmiştir. Çoğunluk ayrıca yurtiçinde ve yurtdışında yeni kömür santrallerine yatırım yapmaktan kaçınmayı taahhüt etmiştir. Anlaşma açıklanıncaya kadar ülkelerin safı ve vaatleri değişmeye devam emiştir. Çin, Hindistan ve Avustralya'nın yokluğu, küresel destek kazanma girişimine gölge düşürmüştür.

DÜZENSİZ GEÇİŞ

Bazı uzmanlar anlaşmanın ileriye doğru bir adım olduğunu ifade etti. Yine, dünya genelinde daha temiz enerjiye geçişin ne kadar eşitsiz olduğu vurgulanmıştır. Ayrıca, taahhütlerin bağlayıcı olmadığı ve bazı imzacıların, diğer ülkelerden mali yardım almadan kömürü aşamalı olarak bırakamayacakları dile getirilmiştir.

Endonezya Maliye Bakanı Sri Mulyani Indrawati Reuters'e verdiği demeçte, "Kömürü daha erken bırakıp yenilenebilir enerjinin yeni kapasitesini inşa etmek için finansmana ihtiyacımız var." açıklamasında bulunmuştur.
 
Glasgow'daki zirvenin küresel sıcaklık artışını sanayi öncesi seviyelerin üzerinde 1,5 santigrat derece ile sınırlama hedefine ulaşmak için yeterli taahhütler üretmesini uman İngiltere, COP26 zirvesinin şimdiye kadar ülkelerin kömürü aşamalı olarak bırakmasına yardımcı olmak için yaklaşık 20 milyar dolarlık fon sağladığını belirtmiştir.

COP26 anlaşması, kömür yakıtlı elektrik üretimini kapsamakta, ancak kömürün endüstriyel üretimde kullanımını kapsamamaktadır. COP26 zirvesi şimdiye kadar kömür, ormansızlaşma ve metan konusunda anlaşmalar sağladı, fakat bu gönüllü girişimlerin ılımlı sıcaklık artışları konusunda ne yapacaklarına dair net bir resim henüz ortaya çıkmamıştır.

Polonya hükümet sözcüsü, ülkenin taahhüdü ile 2040'larda kömür kullanımına son verileceğini belirtmiştir. Polonya daha önce 2049 yılına kadar kömür madenciliğini durdurmayı kabul etmişti. Kampanyacılar ise, Polonya'nın taahhüdünden emin olmak için daha erken bir bitiş tarihi ve sıkı politikalar çağrısında bulundu. Greenpeace Polonya'dan Joanna Flisowska, "Polonya, en geç 2030 yılına kadar kömürü aşamalı olarak bitirmek için net ve somut bir plan belirlemeli" açıklaması yapmıştır.

İngiltere, ilk imzacılarıyla birlikte kömür anlaşmasının Çin ve Hindistan gibi diğer ülkeleri katılmaya teşvik edeceğini umduğunu belirtmiştir.

Kaynak: Reuters
Yayınlayan: T.C. Ticaret Bakanlığı, Ticaret Araştırmaları ve Risk Değerlendirme Genel Müdürlüğü