Avrupa'nın kömür tüketicilerinin Rus kargolarını yerkürenin dört bir yanından gelen gönderimlerle değiştirme arayışı, önemli bir merkeze yapılan dışalımı üçte birden fazla artırarak önemli ölçüde tükenmiş stokların doldurulmasına yardımcı oldu.

Kpler emtia piyasaları danışmanlık firmasına göre kömür, enerji piyasası ile emtialar için büyük bir ulaşım merkezi olan Antwerp-Rotterdam-Amsterdam bölgesine içinde bulunduğumuz yılın ilk yarısında dökülürken kömür dışalımı geçen yılın aynı dönemine göre %35 oranında artışla 26,9 milyon tona ulaştı.

Sözkonusu gelişme, yılın ilk çeyreğinde ARA (ARA, ya da diğer adlandırmayla Argus-McCloskey kömür vadeli işlemleri. Ç.N.) kömür stoklarının beş yıldır düşük çizgi izleyen durumun iki katına yükselerek neredeyse 6,6 milyon tona çıkmasına yardımcı oldu. Kpler'e göre stoklar artık 2019 yılında görülen rekor düzeylere yakın durumda. Olumsuz yönde ise dışalım seli limanlarda büyük sıkışıklığa yol açıyor.

Kpler firmasının kuru yük, gaz ile LNG konularındaki baş analizcisi Matthew Boyle, bölge, Moskova-Ukrayna krizi sonrası alımları değiştirme konusunda çabalarken gönderimlerin de arttığını belirtti. Yandığında daha fazla ısı ile enerji yayan daha kaliteli, yüksek kalorili kömür çıkarma eğiliminde olan ABD, Kolombiya ile Avustralya'dan kömür gönderimleri Avrupa bölgesindeki kömür açığını kapatmaya yardımcı oluyor.

Asya ile Avrupa'daki elektrik üreticileri bir enerji krizi olması durumunda ek gönderimleri güvence altına almaya çalıştıkça, birçok kişinin artık tarihe terk etmek istediği kömür yakıtı için rekabet artıyor. Almanya ile Avusturya, Rus gazının sunumu konusundaki kısıtlamalara yanıt olarak atıl durumdaki kömür santrallerini yeniden işler duruma geçirirken, Japonya ile Güney Kore sıcak yaz günleri öncesinde kömür stokluyor.

Küresel ölçekte giderek kötüleşen yakıt kıtlığı, Avrupa'da yıl öncesindeki gösterge kömür vadeli işlemlerinin Haziran ayında (2022) rekor düzeye yükselmesiyle birlikte fiyatların da yükselmesine neden oldu.

Sydney merkezli Whitehaven Kömürcülük firması da içerisinde olmak üzere Avustralyalı kömür dışsatımcıları, Polonya içerisinde olmak üzere Avrupa ülkelerinden kömür sağlanması istemleri alırken firma geçen dönemlerde Ukrayna'ya gönderilmiş olan bir devlet yardım paketi içerisine 70.000 ton kömür bağışlamayı teklif etmişti.

Avrupa ile Avustralya’nın kömür fiyatları arasındaki giderek açılan farklar, alım satımcıların uzak gönderimler için yüksek taşıma maliyetlerini hesaba katmaları sonrasında bile Asya-Pasifik bölgesinden kömür kargoları gönderimini uygun duruma getirdi. Bazı düşük kaliteli Endonezya kömürü bile Avrupa pazarına girdi, ancak Kpler firması bu durumun olasılıkla daha yüksek kalori değerine sahip ABD kömürüyle karıştırılması sonucunda olduğunu dile getirdi.

Kömür gönderimlerindeki aşırı yoğunlaşma limanlardaki tıkanmaları da şiddetli duruma getirmekte.

Braemar kuru yük taşımacılığı firması analizcisi Abhinav Gupta, "Başlıca Avrupa limanlarında çok yoğun bir trafik sıkışıklığı gözlemliyoruz." açıklamasını yaptı. 29 Haziran itibariyle Antwerp, Rotterdam ile Amsterdam limanları açıklarında demirli durumda yük boşaltmayı bekleyen 71 kuru yük gemisi bulunmaktaydı ki sözkonusu rakam yılın bu zamanı için beş yıllık ortalama olan 24 gemi sayısının üç katına karşılık gelmekte.

Ren Nehri'nin düşük durumda seyreden debisinin de gecikmelere katkıda bulunduğunu belirten Kpler firmasına göre, kömür taşıyan gemiler için şu anki bekleme süresi yaklaşık 10 gün. Bu sürenin Temmuz ayı (2022) ortasına kadar yaklaşık sekiz güne düşmesi bekleniyor.

Rotterdam liman yönetimi, kömür terminallerinin şu anda tam depolama kapasitesinde çalıştığını ve büyük oranda kömürün iç bölgelere taşınmasının "son birkaç hafta içinde sorun durumuna geldiğini" belirtti. Yönetim, birçok geminin Ukrayna’nın demir cevheri ile tahıl dışsatımına ayrılmış olması sonucu mavna sıkıntısı oluşması nedeniyle sorunun giderek daha karmaşık duruma geldiğini vurguladı.

Kaynak: Miningweekly
Yayınlayan: T.C. Ticaret Bakanlığı, Ticaret Araştırmaları ve Risk Değerlendirme Genel Müdürlüğü