Belçika Merkez Bankası Ekonominin 2020 yılında %6,7 Daralmasını Bekliyor

16 Aralık 2020
COVID-19 pandemisi sonrası alınan sağlık önlemleri sonucunda 2020 yılının ilk yarısında hem küresel GSYİH hem de uluslararası ticaret, başlangıçta korkulandan daha sınırlı olsa da önemli ölçüde daralmış, yaz aylarında önlemlerin hafifletilmesi kısa süreli güçlü bir iyileşmeye izin vermiştir.
 
Belçika'da da üçüncü çeyrekte görülen ekonomik toparlanma, kısa vadeli göstergelere göre, sonbaharda yeni koronavirüs salgını dalgası ve buna yanıt olarak alınan koruyucu önlemler nedeniyle kısa ömürlü olmuştur. Dördüncü çeyrekte pandemideki ikinci dalganın özel sektör üretimi üzerindeki etkisi ilkbahardan çok daha sınırlı olması genel olarak ekonomik aktivitenin bu yıl %6,7 oranında gerilemesi öngörülmektedir.
 
Aşı gibi etkili bir tıbbi çözümün 2021'den itibaren uygulamaya geçmesi durumunda, önümüzdeki iki yıl içinde %3'ün üzerinde bir toparlanmanın başlaması, 2022 yılı sonunda GSYİH'nın kriz öncesi düzeyine dönmesi ve ardından büyümenin 2023'te %2,3 seviyesinde olması beklenmektedir. Ancak toparlanmaya ilişkin tahminler, sağlık krizindeki gelişmeler ve olası yeni önlemler gibi riskler içermektedir.
 
Ekonomik toparlanmanın esas olarak, kısıtlamalar kaldırıldıkça yeniden başlayacak olan hane halkı tüketiminden kaynaklanması beklenmektedir. Talep artışı ve tasarruf davranışının hızlı normalleşmesine ek olarak, tüketim, satın alma gücündeki değişikliklerle yapısal olarak da desteklenecektir. Sağlık krizinin akut evresinde, başta geçici işsizlik uygulaması olmak üzere, kamu desteği sayesinde hane halkı gelir kaybı sınırlı kalmıştır. 2021-2023 döneminde kişi başına alım gücünün de kümülatif olarak %4 oranında artacağı tahmin edilmektedir.
 
2020'nin ilk yarısında dörtte bir gerileyen özel sektör yatırımlarının hanehalkı tüketiminden daha zor bir şekilde toparlanması beklenmektedir. Anlaşmasız bir Brexit olasılığı nedeniyle kısa vadede daha da artan belirsizlik, şirketlerin yatırım projelerini ertelemeye, hatta iptal etmelerine neden olmaktadır. Net ihracatın büyümeye katkısının negatif olmaya devam edeceği, turizmin kademeli olarak normalleşmesinin de etkisiyle ithalatın ihracattan biraz daha güçlü bir şekilde artacağı tahmin edilmektedir.
 
Kısa vadede, ekonomik yavaşlamanın işgücü piyasası üzerindeki etkisi, büyük ölçüde, geçici işsizlik uygulamasının genişletilmesi ve serbest çalışanlar için mali destek dahil olmak üzere hükümet destek önlemleriyle dengelenecek olsa da 2021 yılı sonbaharına kadar 100.000'den fazla istihdam kaybının yaşanması, işsizlik artışının genel olarak sınırlı kalması öngörülmektedir.
 
Çekirdek enflasyonun, 2023 yılına kadar bu yılki %1,3 seviyesinden %1,7'ye ılımlı bir şekilde yükselmesi, ücret maliyetlerindeki artış ve ekonomik aktivitenin güvenli şekilde başlatılabilmesine dönük ilave maliyetlerin enflasyonist baskı yaratması ancak artışın sınırlı kalması beklenmektedir. Tüketici fiyat endeksinin, 2020'deki petrol fiyatlarındaki yüksek oranlı düşüşe bağlı %0,4 gibi olağandışı düşük seviyesinden 2023 yılında %1,9'a yükselmesi beklenmektedir.
 
Bütçe açığının kamu harcamalarındaki artış, gelirlerindeki azalma ve önemli destek tedbirlerinden kaynaklı olarak bu yıl önemli ölçüde genişleyerek GSYİH'nın %10,6'sına ulaşması beklenmektedir. Etkenlerin geçici olması nedeniyle açığın önümüzdeki birkaç yıl içerisinde daralması ancak yine de  GSYİH'nın %6'sı civarında kalması öngörülmektedir. Kamu borcunun GSYİH’ya oranının ise 2023 yılında %120'lere kadar yükselmesi beklenmekte olup, büyümenin normalleştiği ve sabit bir bütçe açığı olduğu varsayıldığında sonrasında da artmaya devam etmesi öngörülmektedir.  Bu sürdürülemez mali durum, gelecek döneme ilişkin ilave teşvik önlemlerinin geçici olması ve sağlıklı işletmeler gibi hedef grupları seçilmesi gerekmektedir.
 
    2019 2020t 2021t 2022t 2023t
BÜYÜME           
     Reel GSYİH Artış Oranı 1,7 -6,7 3,5 3,1 2,3
     Büyümeye Katkı:          
          - Tüketim 2,0 -7,4 4,9 3,5 2,6
          - Net ihracat (mal ve hizmet) 0,2 0,5 -1,0 -0,4 -0,4
          - Stok Değişimi -0,4 0,2 -0,4 0,0 0,0
FİYATLAR VE MALİYETLER          
     Tüketici Fiyat Endeksi (CPI) 1,2 0,4 1,7 1,9 1,9
     Çekirdek Enflasyon 1,5 1,3 1,4 1,6 1,7
     GSYİH Deflatörü 1,7 0,6 1,6 1,5 1,5
     Dış Ticaret Haddi 0,8 0,4 0,1 -0,1 -0,1
     İşgücü maliyeti (üretilen birim başı) 1,7 4,5 2,8 0,5 1,4
     Saatlik işgücü maliyeti (özel sektör) 2,3 3,3 2,2 1,9 2,3
     Çalışılan saat başı verimlilik (özel sektör) 0,6 -1,2 -0,5 1,4 0,9
İŞGÜCÜ PİYASASI          
     İstihdam (ortalama değişim, bin kişi) 75,6 -10,0 -56,2 46,4 46,7
     İşsizlik Oranı (15+ yaş) 5,4 5,6 7,4 7,1 6,7
GELİRLER          
     Reel Harcanabilir Gelir 3,1 0,1 1,4 1,4 2,2
     Bireysel Tasarruf Oranı 13,0 20,7 16,6 14,4 14,4
KAMU MALİYESİ          
     Bütçe Dengesi/GSYİH (%) -1,9 -10,6 -6,8 -5,7 -5,9
     Kamu Borcu/GSYİH (%) 98,1 116,1 116,9 118,2 120,4
CARİ İŞLEMLER/GSYİH (%) 0,3 0,5 -0,4 -0,8 -1,2

Kaynak: Belçika Merkez Bankası (NBB)