Prof. Emiliya Çengelova: Bulgaristan'da Her Dört Vatandaştan Biri Kayıt Dışı Ekonomide Çalışıyor

03 Mayıs 2019

Bulgaristan Bilimler Akademisi (BAN)’nin araştırmasına göre Bulgarların %25 ile %30’u kayıt dışı ekonomide çalışıyor. Bilim insanlarına göre, bir ekonomi ne kadar daha az gelişmiş ise kayıt dışı ekonomi uygulamaları için o kadar daha fazla ön koşul bulunuyor. Bilindiği üzere, Bulgaristan Avrupa Birliği’nde gelir açısından son sırada yer alıyor. İnsanların iş yasalarına aykırı olarak iş almalarının iki ana nedeni var – sürekli çalışan işletmelerin eksikliği ve düşük gelirler. Ayrıca, pek çok yerleşim yerinde insanların seçme şansları yok.
 
Bulgaristan Bilimler Akademisi’nin Toplum ve Bilim Araştırmaları Enstitüsü’nden Prof. Emiliya Çengelova: “Kayıt dışı ekonomi kapsamına genellikle turizm, altyapı inşaatı, bilgi teknolojileri, parfümeri ve kozmetik ürünleri gibi hafif sanayinin bazı bölümleri, tarım, ulaşım sektörleri girmektedir” diyor ve söyle devam ediyor: “Gri ekonomideki uygulamalar çoğunlukla iş yasalarını etkilemekte ve bunların önde geleni de iş sözleşmesi imzalanmadan çalışmak, çalıştırılmak. Sahte bir sözleşme ile çalışmak da çok yaygın. Çalışan sigorta için yetecek kadar maaşa bağlanıyor ve geri kalanını elden alıyor. Bu bazı alanlarda %30 ile %40’a varan sözüm ona vergiye tabi olmayan ek ödemedir. Diğer gölge ekonomisi örnekleri mali mevzuatta mevcuttur. Bunlar fatura çıkarılmaması, işlemlerin kaydedilmemesi, vergi ve harçların ödenmemesi ile ilgilidir.”
 
Gölge ekonominin yıllar içerisinde %35-%40’a vardığı ve resmi ekonomiden daha ileride olduğu bilgisi en az bir on yıldan beri yaygındır, diye ekliyor Prof. Emiliya Çengelova. Böylece sendikalar ve işveren örgütlerin baskısı ile bazı adımlar atılmıştır. Bunlar arasında yazarkasaların gerçek zamanlı olarak bağlanması ve sosyal güvenlik sigortasının ödenmemesini belirli bir eşikten sonra suç sayan yasal değişiklikler yer alıyor.
 
Kaynak: http://bnr.bg/tr/post/101110831
 
Yayımlayan: Filibe Ticaret Ataşeliği