İran Kamu-Özel Diyalog Konseyi tarafından ülkedeki ihracatçıların yurtdışındaki paraları ve ihraç gelirlerinin ülkeye geri getirilmesi için kapsamlı öneriler getirdiği açıklandı.

Buna göre, İran takvimiyle geçen yıl (Mart 2019-Mart 2020) ihracatçılar tarafından ülkeye getirilmesi gereken ama getirilmeyen dövizin getirilmesi için Eylül ayı sonuna kadar süre verildi. Bu tarihe kadar dövizi ülkeye getirmemiş olan ihracatçıların ihracat teşvikleri ve devletten almış olduğu tüm ihracat hizmetlerinin kapatılacağı belirtildi.

Yeni uygulamada dövizi ülkeye fiilen getirmek yerine başka bir malın ithalatında da kullanılması olanağı sağlandı.

İhracatçıların dövizi ülkeye getirebilmesi için dört yöntem uygulamaya alındı.  1- İhracat bedelini getirip NİMA adıyla bilinen ve İranlı ithalatçıya satmak 2- Körfez bölgesindeki ülkelerde geleneksel olarak kullanılan havale yöntemiyle nakit transferi 3- Lisanslı döviz bürolarına satmak 4- İhracat bedeliyle mal veya makine-ekipman getirmek veya başka bir ithalatçıya bu işlemler için satmak.

Petrokimya dışında ürün ihraç edenler ise, gelirlerinin %50’sini NİMA, %20’sini ise sarraflar kanalıyla bozdurabilecek. Gerikalanı ise, ithal mal veya makine ekipman için ya firmanın kendisi tarafından yada üçüncü firmalara hakkının devredilmesiyle kullanılabilecek.
Petrokimya firmaları ise ihracat gelirlerinin %60’ını NİMA üzerinden satmak zorunda.

Yeni ihracatçı olacaklar için yapılan düzenlemede ise, ilk defa izin verilecek ihraç konusu üründe sınırlama olacağı, ihracatçının yükümlülüklerini tamamlamasının ardından yeniden ihraç izni verileceği ifade edildi.

Müşavirlik Notu: İran’da Merkez Bankası bünyesinde Döviz Tahsisleri Genel Müdürlüğü bulunuyor ve bu Genel Müdürlük, dış ticaret işlemlerindeki ihracatçı dövizlerinin ülkeye geri gelmesini ve ithalatçıya döviz tahsisini düzenliyor. İran mevzuatı gereği ihracatçının dövizi iki ay içinde ülkeye geri getirmesi zorunluluğu var. Ülke uluslararası alandan borçlanamadığı için dış ticaret dengesinde her yıl eşitliği sağlamak en önemli zarureti oluşturuyor. Geçtiğimiz yıl İran’ın ihracatı ve ithalatının her ikisi de 27 milyar dolayında gerçekleşmişti. Merkez Bankasının uygulamaya başladığı döviz tahsisi olmadan ithalat uygulaması, İranlı ihracatçıların ihracat yoluyla ülke dışına para çıkarmaya çalışmasını önlemeyi, ülke dışında olan ihracat gelirlerini ülkeye geri getirmeyi amaçlıyor.