Donya-ye Eghtesad gazetesinde 26/11/2020 tarihinde yayınlanan haberde, İran’ın 21 Mart 2021’de başlayacak 1400 yılındaki bütçe yasa tasarısında

• bütçede temel ihtiyaç ürünlerinin ithalatı için tahsis edilen resmi kurdan döviz miktarının bu yıla kıyasla yaklaşık yarı yarıya azalacağı,
• yıl boyunca 5 milyar ABD Dolarından az bir miktarın resmi kurdan ithal edilecek mallar için ithalatçılara tahsis edileceği belirtilmiştir.

İran’da 1399 yılı bütçesinde 8 milyar dolarlık sübvansiyonlu kurdan ithalat yapılması öngörülmüş, 21 Ekim 2021 tarihine tekabül eden ilk yedi ayda 6,2 milyar dolarlık ithalat yapılmıştır. Ülkede sübvansiyonlu ürünlerin ve bu ithalatı yapacak firmaların belirlenmesi, Ticaret, Sanayi ve Madenler Bakanlığı’nın elinde bulunmaktadır.

Sübvansiyonlu kurdan ithal edilen ürünler arasında 3 milyar dolarlık mısır, yağlı tohumlar, ham yemeklik yağ, soya, arpa ve buğday, 1,5 milyar dolarlık ilaç, 1 milyar dolarlık da tıbbi cihaz bulunuyor. Bu ürünlerin toplam sübvansiyonlu ithalatta aldığı miktar 5,5 milyar dolara ulaşıyor.

Müşavirlik Notu: İran’da sübvansiyonlu kurdan ithalat için tahsis edilen para sık sık tartışma konusu oluyor. İran Merkez Bankası Başkanı sübvansiyonlu kura karşı olduğunu açıklamıştı. Halen ülkede resmi kur 1 ABD doları=42.000 IRR iken, serbest piyasada 1 ABD Doları=250.000 IRR olarak işlem görüyor. Savunanları bu kuru ülkede zaten %40’lar seviyesinde olan enflasyonun kontrol altında tutulması, özellikle gelir durumu düşük kişilerin tüketim malzemelerinin ucuz olması açısından önemli olduğunu ifade ederken, karşı çıkanlar ise kayırmacılık, yolsuzluk, bu kurdan ithal edilen ürünlerin bir şekilde serbest kurdan ülke dışına çıkarılması gibi nedenlerle kaldırılmasını savunuyor.

İran’ın sübvansiyonlu kurdan ithal ettiği ürünlerde ülkemizin ihracat potansiyelinin oldukça az olduğu, bununla birlikte özellikle hayvan yemi ve soyadaki sübvansiyonların kaldırılmasının önümüzdeki dönemde gerçekleşebileceği, bu durumun İran’ın Irak ve Basra Körfezi ülkelerine yumurta ve beyaz et ihracatını önemli oranda düşürebileceği, ülkemizdeki firmaların bu durumda önemli kazanımlar sağlayabileceği değerlendirilmektedir.

Kaynak: Donya-ye Eghtesad, 26/11/2020