Esnaf ve Sanatkârlar Şurası; esnaf ve sanatkârlara ilişkin ülke düzeyindeki politikaların belirlenmesi, bu konudaki sorunların tespiti ve çözüm yollarının araştırılması, Bakanlığımızca alınacak hukuki ve idari tedbirlerin ilgili kurum, kuruluş ve meslek gruplarının katılımı ile oluşturulan, tavsiye niteliğinde karalar alan kuruldur.
 
Esnaf ve Sanatkârlar Şurası; 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 453 üncü maddesine dayanılarak hazırlanan; Şûranın oluşumu, organları, görevleri ile çalışma usul ve esaslarını düzenleyen 26.09.2012 tarihli ve 28338 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Esnaf ve Sanatkârlar Şûrası Yönetmeliği kapsamında düzenlenmektedir.
 
Esnaf ve Sanatkârlar Şurasının ilki 1990 yılında Devlet Bakanlığı öncülüğünde gerçekleştirilmiştir. Şuranın ikincisi 1994 yılında, üçüncüsü ise 1998 yılında gerçekleştirilmiştir. 3 Esnaf ve Sanatkârlar Şûrasında mevzuat, mesleki eğitim, teşvik ve finansman, vergi, sosyal güvenlik, küçük işletmelerin işyeri sorunun çözümü için uygulanan mevcut modellerin incelenmesi ve geliştirilmesi ile esnaf ve sanatkârlara yönelik yeni yaklaşımlar konularında olmak üzere toplam 197 karar alınmıştır.
 
4. Esnaf ve Sanatkârlar Şûrası 26-27 Kasım 2014 tarihleri arasında Ankara’da ATO Congresium Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı’nda gerçekleştirilmiş olup; Mevzuat konusunda 9, Vergi ve Sosyal Güvenlik konusunda 7, Mesleki Eğitim konusunda 5, Kredi ve Finansman konusunda 6 ve Yenilikçilik konusunda 9 olmak üzere toplam 36 adet karar alınmıştır.
 
5. Esnaf ve Sanatkârlar Şurası ise 08 Kasım 2016 tarihinde Ankara’da ATO Congresium Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı’nda gerçekleştirilmiş ve esnaf ve sanatkârlarımızın ticari hayatını şekillendirecek 13 adet karar alınmıştır.
 
6. Esnaf ve Sanatkârlar Şurasının 2021 yılı içerisinde Ankara ATO Congresium Uluslararası Kongre ve Sergi Merkezi’nde yapılması planlanmaktadır.

 
Esnaf ve Sanatkârlar Şurasının Oluşumu
 
Ticaret Bakanının Başkan olduğu Esnaf ve Sanatkârlar Şurası aşağıda belirtilen üç grubu temsil eden üyelerden oluşur:
 
a) Doğal üyeler: Ticaret Bakanı, Sekretaryanın bağlı bulunduğu Bakan Yardımcısı, Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürü, Gümrükler Genel Müdürü, İç Ticaret Genel Müdürü, İhracat Genel Müdürü, İthalat Genel Müdürü, Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürü, Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdürü.
 
b) Temsilci üyeler:
 
1) Kamu kesimi grubu: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığını temsilen Bakan Yardımcısı; Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı, Yükseköğretim Kurulu (YÖK), Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB), Kamu İhale Kurumu (KİK), Türk Standardları Enstitüsü (TSE), Türk Patent ve Marka Kurumu, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) ile Türkiye İstatistik Kurumunu (TÜİK) temsilen Başkan ya da Başkan Yardımcısı; Ankara, İstanbul ve İzmir Büyükşehir Belediyelerini temsilen Belediye Başkanı ya da Genel Sekreteri ile Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) ve Türkiye Halk Bankasını temsilen Genel Müdür ya da Genel Müdür Yardımcısı.
 
2) Sivil toplum grubu: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı ya da Başkan Yardımcısı, Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı ya da Genel Başkan Vekili ve Genel Sekreteri, Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliği (TESKOMB) Genel Başkanı ya da Genel Başkan Vekili, Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Federasyonları Başkanları, Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliklerinden en fazla üyeye sahip ilk üç Birlik Başkanı, Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) Genel Başkanı ya da Genel Başkan Yardımcısı, Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Yönetim Kurulu Başkanı ya da Başkan Vekili, Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı ya da Başkan Vekili ile ülke genelinde en fazla üyeye sahip Esnaf ve Sanatkâr Derneğinin Başkanı.
 
c) Seçilmiş üyeler: Bakan tarafından; esnaf ve sanatkârlar alanlarında uzmanlık ve kariyere sahip, en az iki üye üniversitelerden olmak üzere, toplam dört üye seçilir.
 
Esnaf ve Sanatkârlar Şûrasının görevleri şunlardır:
 
a) Esnaf ve sanatkârlarla ilgili alanlarda yapacağı araştırma, çalışma ve eylemler ile toplumun çeşitli kesimleri ve bu konuda politika belirleyen diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyon içerisinde, uluslararası gelişmeleri izleyen ve değerlendiren, esnek ve hızlı karar alabilen, amaç ve sonuçlara odaklanmış, adil, verimliliği esas alan etkin bir esnaf ve sanatkâr sisteminin oluşturulmasına katkı yapmak üzere, gerekli strateji ve politikaları objektif esaslara göre belirleyerek görüş ve öneri sunmak,
b) Esnaf ve sanatkârların başta bölgesel ve sektörel sorunları olmak üzere rekabet güçlerinin artırılması, araştırma, geliştirme ve yenilikçilik yeteneklerinin geliştirilmesi, pazarlama, hammadde, tezgâh temini, altyapı ve benzeri konularda çalışmalar yaparak görüş ve öneri sunmak,
c) Esnaf ve sanatkârları ilgilendiren konularda üniversite ve diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapılacak konuları belirleyerek görüş ve öneri sunmak,
ç) Esnaf ve sanatkârları ilgilendiren konulardaki mevzuatın uygulanmasından kaynaklanan aksaklıkların giderilmesi hususunda çalışmalar yaparak görüş ve öneri sunmak,
d) Esnaf ve sanatkârlarla ilgili mevzuatın Avrupa Birliğindeki başarılı örneklerle uyumlu hale getirilmesi için çalışmalar yaparak görüş ve öneri sunmak,
e) Esnaf ve sanatkârların devlet kurumları ve meslek kuruluşları ile olan iş ve işlemlerini en kısa sürede ve elektronik ortamda yapabilmelerini sağlayacak yasal ve teknik altyapıları hazırlamaya yönelik çalışmalar yaparak görüş ve öneri sunmak.