Aldatıcı İndirimli Satışlara Yönelik Basın Açıklaması

23 Ağustos 2020

Tüketiciler tarafından Ticaret Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Reklam Kurulu’na son dönemde yapılan başvuruların indirimli satışlar konusunda yoğunlaştığı görülmektedir.

Bu kapsamda, Reklam Kurulunca yürütülen incelemeler neticesinde, özellikle internet siteleri üzerinden gerçekleştirilen kampanyalarda, ürünlerin, piyasa fiyatlarının çok üzerindeki bedellerden indirim yapılarak satışa sunulduğu, indirimin hangi ürünleri kapsayacağına yönelik tüketicilerde anlam karışıklığına yol açacak ifadelerle tanıtımların yapıldığı tespit edilmiştir.

Bunun yanı sıra  indirimin dönemine ilişkin bir bilgilendirme yapılmadığı, ürünlerin sürekli olarak indirimli fiyat ile satışa sunulduğu,  5’li-6’lı paketler halinde indirimli olarak satışa sunulan ürünlerin tek tek satın alındığında fiyatının daha düşük olduğu şeklindeki uygulamaların gerçekleştirildiği saptanmıştır.

Tüketicilerin ekonomik çıkarlarının korunmasını amaçlayan 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a dayanılarak çıkarılan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinin “İndirimli Satış Reklamları” başlıklı maddesinde indirimli satışlara ilişkin reklam ve tanıtımlarda uyulması gereken esaslar düzenlenmiştir. Buna göre, internet sitesi, afiş, broşür, kısa mesaj, satış yerleri içinde ve dışında yer alan ilanlar gibi mecralarda bir mal veya hizmete ilişkin indirim yapıldığını belirten bir ibare yer alması halinde;

- Öncelikle indirimli satışın başlangıç ve bitiş tarihleri ile indirimli olarak satışa sunulan mal veya hizmetin miktarı sınırlı ise bu miktarın açık ve anlaşılır bir biçimde belirtilmesi zorunludur. 

- Hangi mal veya hizmetlerin indirimli satışa konu edileceği veya ne kadar indirim uygulanacağı hususlarında anlam karışıklığına yol açarak tüketicileri yanıltabilecek veya gerçekte olduğundan daha fazla indirim uygulanıyormuş izlenimi oluşturacak ifade veya görüntülere yer verilemez.

- Yapılan indirimin miktarı veya oranı hesaplanırken indirimli fiyattan bir önceki fiyatın esas alınması gerekmekte olup, indirimli satışa konu edilen mal veya hizmetlerin indirimden önceki fiyattan daha düşük fiyatla satışa sunulduğunun ispatı da reklam verene kuruluşa aittir. 

Bu çerçevede, şikayetlerin özellikle ürünlerin fiyatları konusunda yoğunlaştığı göz önüne alındığında, firmaların indirimin miktarını hesaplarken ürünün piyasada bulunduğu süreç içerisinde gerçekleşmeyen fiyatları kullanmamaları gerekmektedir. Söz konusu hesap yapılırken ayrıca ürünün fiyatı zaman içerisinde düştüyse, ürünün satışa sunulduğu ilk fiyatın kullanılmaması önem taşımaktadır.

Diğer taraftan, indirimli satış kampanyalarının süreleri, 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a dayanılarak çıkarılan Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmeliğinin ilgili maddelerinde;

- İndirimli satış kampanyalarının süresi; işyeri açılışı, devri, kapanışı, adres veya faaliyet konusu değişikliğinde üç ayı, tasfiye durumunda ise altı ayı geçemez,

- Alışveriş festivalinin süresi bir yıl içinde altmış günü geçemez

şeklinde düzenlenmektedir.
        
İnternet siteleri üzerinden satın alınan ürünlerde satış iptalleri 

 İndirimli satış kampanyaları ile ilgili olarak tüketicilerin yoğun şikayette bulunduğu diğer bir konu ise internet siteleri üzerinden satın alınan ürünlerde yaşanan sipariş iptalleridir. Bu başvurular incelendiğinde sorunun, piyasa şartlarına göre uygun fiyatlarla satışa sunulan ürünlere ilişkin siparişlerin satıcılar tarafından stok yetersizliği, tedarik sıkıntısı gibi sebeplerle iptal edilmesinden ve daha sonra aynı ürünlerin yüksek fiyattan tekrar satışa sunulması nedeniyle  ortaya çıktığı tespit edilmiştir.

Söz konusu eylemler, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinin ilgili hükmü uyarınca haksız ticari uygulama olarak kabul edilmekte ve indirimli satışlar konusunda kaçınılması gereken eylemlerden birini oluşturmaktadır.

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a aykırı eylemlerde bulunan firmalar hakkında reklamın yayınlandığı mecraya göre 10.476 TL ile 419.126 TL arasında değişen miktarlarda para cezası uygulamaktadır. Bakanlığımız Reklam Kurulu tarafından yürütülen denetimler neticesinde, indirimli satış uygulamaları ve sipariş iptalleri ile ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranan firmalara son bir yıl içerisinde toplam 1.200.744 TL idari para cezası uygulanmıştır.

Söz konusu idari yaptırımlara maruz kalmamak için tüketicilerimize mal ve hizmet sunan firmaların mevzuat hükümlerine uygun davranmaları hususu ilgili kuruluşlara ve kamuoyuna önemle duyurulur.