2010 yılında pilot uygulama olarak başlattığımız Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS) projesinde oldukça önemli bir yol katettik. Tüzel kişiliklere, tüm ticari işletmelere ilişkin merkezi bir veri tabanının oluşturulması, hükümetimiz kurulduğu ilk günden itibaren hedeflerimiz arasında yer alıyordu.

6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu’muz ile ticaret hukukumuza; elektronik ortamda hukuki işlem tesis edebilme ve bilgi toplumu hizmetlerinin gereklerine uyum gibi yeni açılımlar getirmiştik.

MERSİS, hükümetimizin bu temel hedefini gerçekleştirmek üzere oluşturduğumuz bir sistemdir.

MERSİS nedir?
Ülkemizde halen 3 tane Veri Tabanı Sistemi var.

Bunlar;
- Kimlik paylaşım sistemi (MERNİS)-İçişleri Bakanlığı

- Adres kayıt sistemi (AKS)-İçişleri Bakanlığı

- Tapu kayıt sistemi (TAKBİS)-Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

MERSİS ile birlikte bu bilgi sistemlerinin yanında, dördüncü bir temel veri tabanını ülkemizin hizmetine sunuyoruz. MERSİS ile ticari işletmelerin ticaret sicil numarası yerine geçecek ve tüm kamu kurum ve kuruluşları arasında kullanılacak bir “ortak anahtar” numaralama sistemi oluşturuyoruz.

- Şirket kuruluşu işlemleri,

- Kuruluştan sonraki tescil ve ilanı gereken değişiklik işlemleri,

- Yapılan bildirim ve tescillerin ilan edilmesi gibi işlemler, MERSİS portalı üzerinden gerçekleştirilebilmektedir.

Sistem nasıl çalışıyor?
- Sistemin kullanılması sırasında vatandaşlarımızın, internet üzerinde herhangi bir aracıya ihtiyaçları yoktur.

- Şirket kuruluş işlemlerini, ana sözleşmelerini hazırlamak da dâhil olmak üzere internet üzerinden gerçekleştirecek ve unvan sorgulama yapabileceklerdir.

- Noter nezdinde imzalar tamamlanarak, Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne gönderilen şirket ana sözleşmesinin tescili ile birlikte, tahakkuk edecek harçların ve diğer ödemelerin internet üzerinden yapılması mümkün olacaktır.

- Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan ve ilgili diğer kurumlara yapılacak bildirimlerin elektronik ortamda ulaştırılması sağlanacaktır.

Hizmetlerin MERSİS uygulaması üzerinden elektronik ortamda yürütülmesi ile
- Bilişim hizmetleri daha yaygın kullanılır hale gelecektir.

- Kırtasiye, haberleşme, insan kaynağı, gibi giderlerden büyük tasarruf sağlanacaktır.

Tek bir tuşla, 1 dakikada bilgiye ulaşım
Bir örnekle anlatmak gerekirse; MERSİS’in devrede olmadığı durumda, herhangi bir kişinin bir veya birden fazla şirkette ortak olup olmadığını; ortaklık payını, yetkili olup olmadığını öğrenebilmek için Türkiye’deki 238 Ticaret Sicili Müdürlüğü’ne tek tek yazılı olarak sormak gerekiyordu. Yine işin hukuki niteliği gereği, yazılı olarak cevap istenirdi. Oysa MERSİS’le bu işlem sadece bir dakika sürmektedir. İlgili kişinin TC kimlik numarasını kullanarak Sistem üzerinde sorgulama yaptığınızda kaç şirkette ortak, pay durumu ve yetkili olup olmadığını öğrenmek mümkündür. Bu hem kamu kurum ve kuruluşlarımız için, hem de vatandaşlarımız için son derece önemli bir hizmettir.

Projenin tamamlanmasıyla neler gerçekleşecek?
• Tüzel kişilikler ile ilgili yürütülen hizmetlerde ülke düzeyinde tekil tanımlayıcı olarak bir MERSİS numarası kullanılacaktır.

• Bunun sonucunda işletmelerle ilgili ihtiyaç duyulan bilgilere güvenli, hızlı ve kolay ulaşılabilir bir veri tabanı oluşturulacaktır.

• Ülke genelinde 238 Ticaret Sicil Müdürlüğü’nde bağımsız olarak tutulan sicil kayıtları, merkezi veri tabanında birleştirilecektir.

• Her ticaret sicil müdürlüğünde gerçekleştirilen tescil işlemlerine ait iş adımlarının, aynı süreç içerisinde gerçekleştirilmesi ile uygulama birliği sağlanacaktır.

• Tescile tâbi tüm işlemlerin internet üzerinden gerçekleştirilmesi ile ticaret sicil müdürlüğünün iş yükü azalacaktır.

• Sürekli güncellenen veri tabanından yapılacak analizlerle politika oluşturulmasına katkı sağlanacaktır.            

• Vatandaşlarımızın kamu kurumları ile ilgili iş ve işlemlerinde ihtiyaç duyacakları bilgilere sistem üzerinden  güncel olarak ulaşılabilecektir.

• Avrupa Birliği’nin iki ayrı şirketler hukuku  direktifleri gereği oluşturulması gereken “Merkezi Ticaret Sicili Kayıtları Veri Tabanı” elektronik ortamda erişilebilir hale gelecektir.

• Avrupa Ticaret Sicilleri Teşkilatı'na üye olmanın birinci şartı olan merkezi bir ulusal ticaret sicilinin oluşturulması sağlanmış olunacaktır.

• Avrupa’daki ticaret sicil teşkilatlarına,  üye ülkelerin yaklaşık 22 milyon işletmesinin, ticaret sicillerinde tutulan kayıtlarına erişim mümkün olacaktır.

• Ekonomik birimlerin yer aldığı kayıt sistemi ile birlikte oluşturulacak raporlama araçları ile yeni analizlerin gerçekleştirilmesi sağlanacaktır.

• Bakanlığımızın ticaret sicil müdürlüklerinin faaliyetleri üzerindeki denetimi ve gözetimi daha etkin bir şekilde yürütülecektir.

MERSİS ticarette “güven”i arttırıyor
MERSİS ile ticari hayatımızda güven ve istikrarı artıracak pek çok uygulama imkânı getiriyoruz.

- Artık şirketlere ait güncel bilgiler; ev ve ofislerde kullanılan bilgisayarlarda parmaklarımızın ucuna kadar geliyor.

- Kayıp veya çalıntı kimliklerle şirket kurulmasını imkânsız hale getiriyoruz.

- Güncel olmayan sicil tasdiknameleri ile bankalardan çek karnesi çıkarılmasını bu sistemle engelliyoruz.

- Ticari hayatta güveni kötüye kullanma konusunda mükerrer uygulamalar yapanları bu sistemle izlemeye alıyoruz.

- Böylece bu kişilerin daha sonraki işlemlerinin takibi ve gerektiğinde kısıtlanması mümkün hale gelecektir.

MERSİS çalışmalarında bugün neredeyiz?
MERSİS’te veri aktarım ve yaygınlaştırma çalışmaları; sistemin hizmete alındığı Nisan 2010 tarihinden itibaren devam etmektedir. Bugüne kadar 74’ü il merkezi, 130’u ilçe merkezinde olmak üzere toplam 204 Ticaret Sicili Müdürlüğü’nde veri aktarım ve yaygınlaştırma çalışmaları tamamlanmıştır. Verileri aktarılan, 200 Ticaret Sicili Müdürlüğü’nde, MERSİS üzerinden hizmet verilmeye başlanmıştır. Bu da ülke genelindeki 2 milyon 995 bin işletmeden, 2 milyon 581 bin 671’inin verilerinin sisteme aktarılması demektir.

Yani toplam işletmelerin %86,2’sinin bu sisteme aktarımı sağlanmıştır. Tüm bu çalışmalarla Merkezi Ticaret Sicili Veri Tabanının alt yapısı oluşturuyoruz. Sistem üzerinde Nisan 2010’dan bugüne kadar; toplam 65 bin 160 işlem yapılmıştır.
 
Bilgilerin ortak veri tabanına aktarımı sağlanacak
Türk Ticaret Kanunu’nun 24’üncü maddesi, bugün TOBB ile Bakanlığımız arasında imzalanacak olan işbirliği protokolünün temelini teşkil etmektedir. Bu madde; “Ticaret sicili işlemlerinin elektronik ortamda yürütüldüğü, ticaret sicili kayıtları ile tescil ve ilan edilmesi gereken içeriklerin düzenli olarak depolanacağı ve elektronik ortamda sunulmasını” öngörmektedir. Bu hüküm çerçevesinde bakanlığımız ve TOBB nezdinde merkezi ortak veri tabanı oluşturuyoruz.

Ticaret sicili hizmetlerinin hukuki niteliği ve bakanlığımız ile TOBB’un bu alanda üstendiği görev ve sorumlulukları bu vesileyle hatırlatmakta yarar görüyorum: Ülkemizde ticaret sicili kayıtları Bakanlığımızın gözetim ve denetiminde ticaret ve sanayi odaları veya ticaret odaları bünyesinde kurulan ticaret sicili müdürlükleri tarafından tutulmaktadır.

Ticaret sicili resmi bir sicildir
Ticaret sicilini yöneten ticaret sicili müdürü, ilgili oda meclisi tarafından Bakanlığımızın da uygun görüşü alınarak atanmaktadır. Ticaret sicili işlemleri sonucunda yayımlanması gereken içerik ise, TOBB bünyesinde faaliyet gösteren Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan edilmektedir.

Gazete’nin denetim ve gözetimi yine bakanlığımız tarafından yapılmaktadır. Bu protokolün imzalanması ile birlikte TOBB ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı arasında yapılacak işbirliği ile hedeflerimiz şunlardır:
- Merkezi sicil kayıt sistemi (MERSİS) üzerinden üretilen bilgilerin, ticaret odaları, ticaret ve sanayi odaları ve borsalarımızın elektronik ortamdaki üye bilgileri uygulamasının iş süreçlerine eş zamanlı aktarımının sağlanması;

- Oda, borsalar üye bilgi sistemi uygulamasında oluşan bilgilerin ortak veri tabanına aktarımının sağlanması;

- MERSİS’de oluşan ilan içeriklerinin Ticaret Sicili Gazetesi iş akışına eklenmesi;

- Ve bu uygulamada oluşan verinin MERSİS iş süreçlerine iletimidir.
 
Protokolle yapılacak çalışmalar
Bu hedeflere ulaşmak için öncelikle gerçekleştirilecek çalışmalar şunlardır:

• MERSİS’de oluşan ticaret sicili verilerinin eş zamanlı paylaşımının sağlanması suretiyle Ticaret Sicili Ortak Veri Tabanının oluşturulması;

• MERSİS’den alınan ticaret sicili verileri ile birlikte oda üyelik uygulamasının TOBB tarafından eş zamanlı oluşturulması;

• Oda üyelik uygulamasında oluşturulan verilerin eş zamanlı Bakanlığımız sistemlerinde bulunan ortak veri tabanına aktarımının sağlanması;

• Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayımlanacak ilan içeriklerinin MERSİS üzerinden eş zamanlı olarak TOBB – Ticaret Sicili Gazete uygulamasına aktarımı;

• Ticaret sicil gazetesi uygulamasında oluşan ilan yayım bilgilerinin ve gazete görüntülerinin MERSİS’de sunulması.
 
Protokolün sağlayacağı kolaylıklar
Bakanlığımız ve TOBB bünyesinde elektronik ortamda tutulan ortak veri tabanı ile MERSİS arasında bilgi paylaşımı yapılacak.

Böylece verilerde birlik sağlanacak ve bu verilere tek bir noktadan erişim imkânı tanınacaktır.

- Oda ve borsaların her yıl yapması gereken üye kaydı güncelleştirme işlemleri MERSİS sayesinde son derece basit hale gelmektedir.

Bu işlemler tek bir merkezden çevrimiçi olarak uzun bürokratik prosedürlere ihtiyaç duyulmadan kolaylıkla yapılabilecektir.

- Oda ve borsa seçimlerinde, tüzel kişi üyeler adına hareket eden yetkili kişilerin Ticaret Sicili Müdürlükleri’nden yetki belgesi almadan, sadece kimlikleri ile oy kullanabilmesi mümkün olacaktır. 

Böylece oy kullanmada kolaylık sağlanacaktır.