Taraf Gazetesi'ne Tekzip ve Düzeltme

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı olarak kara gümrük kapılarının, "kamu-özel sektör işbirliğinin en güzel örneklerinden" birini oluşturan, Yap-İşlet-Devret (YİD) modeliyle, bütçeden bir kuruş bile harcamadan yenilemekteyiz.

12 Aralık 2013
 
12 Aralık 2013 tarihli Taraf Gazetesi’nde yer alan “İşte Meclisten Gizlenen Rifat Baba Raporu” başlıklı haberle ilgili olarak kamuoyunu doğru bilgilendirmek amacıyla, aşağıdaki açıklamanın yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur.

Gümrük Kapılarını yenilemek üzere uyguladığımız Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli; 3996 sayılı “Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun” ve bu Kanunun Uygulama Usul ve Esaslarına İlişkin Karar” da düzenlenmiştir.

Yap-İşlet-Devret Modeli, özel bir finansman modelidir. Elde edilecek kar dahil yatırım bedelinin işletici kuruluşa, işletme süresi içerisinde ürettiği mal veya hizmetin idare veya hizmetten yararlananlarca satın alınması suretiyle ödenmesi olarak tanımlanmıştır.

YİD modeli; bütçe dışı alternatif finansman imkanı sağlaması, kısa sürede sağlıklı bir altyapıya kavuşturması, hizmet için gereken fiziki yapının yanı sıra her türlü teknoloji imkanıyla donatılması, iş akışlarının doğru kurgulanması, bu kurguya uygun yapılanma ile sınır geçişlerinin kolaylaştırılması,  hizmet alan ve hizmet sunanların genellikle yerleşim yerinden uzak olan bu noktalarda ihtiyaçlarının karşılanması, diğer ülkelere iyi uygulama örneği teşkil etmesi, yasal prosedürlerin tamamlanması sonrasında ortak kapı modelinin hayata geçirilebilir olması gibi gerekçelerle tercih edilmiştir.

Kara gümrük kapılarımız,  kamu-özel sektör işbirliğinin en güzel örneklerinden birini oluşturan, YİD modeliyle bütçeden bir kuruş bile harcanmaksızın yenilenmektedir.

2012 yılında YİD modeli kapsamında modernize edilen gümrük kapılarımız, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE) ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) tarafından yayımlanan Sınır Geçiş Noktalarındaki En İyi Uygulamalar El Kitabında, iyi uygulama örnekleri arasında gösterilmiştir.

Bakanlığımız 2014 yılı yatırım bütçesi toplamı 124 milyon 750 bin TL’dir. Bu güne kadar Bakanlığımızca YİD modeli  ile modernize edilen 8 gümrük kapımızın toplam yatırım tutarı 265 milyon  Türk Lirasıdır. 2012 yılında 4 gümrük kapımız ile 1 lojistik merkezimiz için 249 milyon Türk Lirası yatırımın öngörüldüğü dikkate alındığında genel bütçe imkanları ile bu yatırımları gerçekleştirmenin zorluğu ortadadır.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği TOBB’a yapılan görevlendirmeler Yüksek Planlama Kurulu tarafından verilen yetkilere dayanılarak yapılmıştır.

Bilinmelidir ki; tüm gümrük kapılarımızın yönetim, denetim ve sorumluluğu Bakanlığımıza aittir. TOBB’a bağlı bir kurum olan Gümrük ve Turizm İşletmeleri (GTİ) sadece sosyal alan olarak nitelendirilecek işletmeleri çalıştırmaktadır. Söz konusu işletmelerin de Bakanlığımıza yakışır şekilde çalıştırılması amacıyla sürekli bir denetim uygulanmaktadır. Bu işletmelerde görev yapan tüm personelin maaşı da GTİ tarafından karşılanmaktadır.

Habere konu edilen Habur Gümrük Kapısının tahmini yatırım maliyeti 17 milyon 900 bin TL olarak, işin Uygulama Sözleşmesinde yer almış, ancak işin gerçekleşen maliyeti yaklaşık 52 milyon 500 bin TL’yi bulmuştur.

Değişkenlik nedenlerinin ekonomik konjonktürün yanında, ülke güvenliği, dış politika argümanları Bakanlığımız görev alanında belirleyici unsurlar olup bunlarında maliyet ve gelir kalemleri üzerindeki etkileri ani ve büyük ölçekli olabileceği ve bunların önceden öngörülmesinin çok zor olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

Kaldı ki işletici kuruluşta bu görevlendirmelerde risk almaktadır. Örneğin TOBB tarafından 31 milyon TL harcanarak modernize edilen Nusaybin Gümrük Kapısı Suriye’deki olaylar nedeniyle işletmeye açılamamış iç gümrük olarak hizmet vermesi yoluna gidilmiştir.

Haberde ifade edildiği gibi devlet milyonlarca zarara uğratılmamıştır. Aksine devletin cebinden beş kuruş para harcamadan gümrük kapılarımız modernize edilmiştir. Tüm dünyanın örnek gösterdiği bu uygulamayı devletin zarara uğradığı şeklinde yansıtmak en basit ifadeyle haksızlıktır.

Kamuoyunun bilgisine sunarız.