Sigorta Kooperatifçiliği Nedir?
Sigorta kooperatifçiliği, aynı veya benzer risklere sahip bireyler veya kurumlar bir araya gelip, kooperatifçilik kurallarına göre bir kooperatif kurması olarak tanımlanmaktadır. Eşit miktarda bir ortaklık payı ödeyerek bir sermaye oluşturulmakta ve daha sonra sigortacılık yasa ve kurallarına göre poliçe düzenleme süreçlerini belirleyip evrensel sigortacılık kurallarını uygulayarak poliçe düzenlenmekte ve risklerine göre belirlenen primlerini ödemektedirler.
Yılsonunda toplanan ortaklık payları ve primlerden elde edilen gelirleri, ödedikleri hasar ve yaptıkları masrafları düştükten sonra ya sermayelerine katarak daha da güçlenmekte ya da yine eşit olarak ortaklarına dağıtmaktadırlar.
 
Neden Sigorta Kooperatifi?
6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 1402 nci maddesine göre karşılıklı sigorta şirketlerinin yalnızca kooperatif şeklinde kurulacağı hüküm altına alınmıştır. Bu hükme istinaden Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nca Karşılıklı Sigorta Kooperatifi örnek anasözleşmesi hazırlanmış olup sektörün hizmetine sunulmuştur. Akabinde kendi sigorta şirketinin sahibi olacağı fikri vatandaşlara ve yatırımcılara cazip gelmiş olup kooperatif sigortacılığına ilgi göstermişlerdir. Karşılıklı (mütüel) sigortacılık sisteminde doğrudan doğruya sigortalılar şirkete sahip olmakta ve işletmektedirler. Karşılıklı (mütüel) sigortacılığın kooperatiflere yansımasında, kooperatif ortakları poliçe sahiplerinden oluşmakta ve böylelikle kooperatifin kar dağıtımında poliçe sahiplerinin prim alması mümkün kılınmaktadır. Ortaklardan birinin veya bir kaçının hasarı olduğunda, yine evrensel sigortacılık kurallarına göre tazminat ödenmektedir.
Sigorta kooperatifi ortağı poliçe sahiplerinin, kooperatif ortağı olmanın bilinci ile işletmeyi daha çok benimsemekte olup, güven ve sahiplik hissi içinde hareket etmeleri beklenen bu tür kooperatiflerin, bu sayede daha şeffaf ve daha kaliteli hizmet vererek, eğitici davranarak ve her şeyden önemlisi ihtiyaçlara uygun talepleri tespit ederek, kooperatif ortaklarının güvenle ve en ekonomik şekilde sigorta sistemine katılması sağlanmış olmaktadırlar. Ortakları tarafından yönetildiği için sigorta kooperatifleri dünya çapında oldukça gelişmiş düzeydedir. Şöyle ki; 2015 yılı sonu itibariyle Avrupa’da faaliyet gösteren sigorta kooperatifi şirket sayısı 2.700, dünyada 5000’in üzerindedir. Aynı zamanda Sigorta kooperatifleri sektörü 2015 yılı sonu itibariyle 1.2 trilyon dolar prim geliri elde etmiş, sigorta sektörü küresel sermaye pazarının %27’sine sahip olmuş, toplamda 8.1 trilyon dolar gelir sağlamış, 1.1 milyon insana iş imkanı sunmuş, 960 milyon ortak/poliçe sahibine ulaşmıştır.
 
 
Katılım Sigorta Kooperatifçiliği (Tekafül)
 
Türkiye’de faaliyet gösteren sigorta kooperatifleri yaptığı anasözleşme değişiklikleri ile kendilerine birer katılım sigortacılığı (tekafül) pencereleri açmışlardır. Tekafül sisteminde amaç, prim havuzunda biriken meblağların faizsiz araçlarda değerlendirilmesidir. İnanca dayalı böyle bir sistemde şeffaflığın son derece önemli olduğu ve fonda değerlenecek meblağların faiz dışı araçlarla değerlendirilmesi sürecinde katılımcıların dışarda tutulması uygun olmamaktadır. Hem katılımcılara ait hem de gerçekten dini beklentileri karşılayacak bir model tekafül sigorta kooperatifleri eliyle mümkün olacağı düşünülmektedir.
Doktrinde ve çeşitli sempozyumlarda İslamiyet’te sigortacılık faaliyetinin olmadığı; ancak, karşılıklı dayanışmaya dayanan sigorta faaliyetinin kooperatifçilik ilkeleriyle uyumlu olduğu ve İslami sigortacılığın kooperatifçilik çatısı altında yapılmasının en uygun bir yöntem olduğu dile getirilmektedir. Bununla birlikte İslami Finans Hizmetleri Kurulunun yayınlamış olduğu 11 inci standartta da Tekafülün kooperatifler eliyle sağlıklı bir şekilde yürütüleceği vurgulanmıştır.
 
Türkiye’de Sigorta Kooperatifçiliği
Ülkemizde 2011 yılından bu yana 2 sigorta kooperatifi ruhsat alarak faaliyet göstermektedir ve toplam ortak sayısı 1 milyon civarındadır.
Bu kapsamda Hazine Müsteşarlığı ile Bakanlığımızın bir araya gelerek hem sigorta kooperatifleri hem de katılım sigorta kooperatifçiliği için yasal bir mevzuat çalışması yapılması önem taşımaktadır.