AB ETS Revizyonu - Havacılık Faaliyetleri

Havacılık faaliyetlerinden kaynaklanan emisyonlar 2008/101/EC sayılı Direktif’e istinaden Avrupa Birliği Emisyon Ticaret Sistemine (AB ETS) dahil edilmiş olup AB ETS’yi kuran 2003/87/EC sayılı Direktif’in AB ETS kapsamında olan faaliyetlere dair EK-1’inde havacılık faaliyetleri de listelenmekte ve esas olarak anılan Direktif’in 3’üncü maddesinde havacılık faaliyetleri ile ilgili esaslar düzenlenmektedir. 

Bu kapsamda, AB ETS’nin revizyonu çerçevesinde, “Havacılığın, Birlik'in Genel Ekonomik Emisyon Azaltma Hedefine Katkısı ve Küresel Piyasa Temelli Bir Önlemin Uygun Uygulanması Açısından 2003/87/EC Sayılı Direktifi Tadil Eden 10 Mayıs 2023 tarihli 2023/958 sayılı Direktif” AB Resmî Gazetesinin 16 Mayıs 2023 tarihli ve L130 sayılı nüshasında yayımlanmıştır.

Havacılık, küresel CO₂ emisyonlarının %2 ila %3'ünü oluşturmakta olup, havacılığın iklim değişimine toplam etkisi, CO₂ emisyonları etkisinden en az iki kat daha fazla olmaktadır. Havacılık, karayolu taşımacılığından sonra ulaşım sektörünün ikinci büyük iklim etkisi kaynağı olarak görülmektedir. CO₂'nin yanı sıra havacılık, azot oksitleri, karbon partikülleri, oksitlenmiş kükürt bileşikleri ve su buharının etkileri gibi CO₂ dışı emisyonlar aracılığıyla iklimi etkilemektedir. 

Bu çerçevede, Avrupa İklim Kanunu’nda belirlenen Birlik hedeflerine ve Paris Anlaşması’nın hedeflerine ulaşılması yolunda ETS revizyonunun bir parçası olarak ETS kapsamında havacılık sektörüne ilişkin de revizyon yapılmıştır. Öne çıkan değişiklikler aşağıda listelenmektedir:

  • Bu Direktif'in yürürlüğe girdiği yıldan itibaren, sektörün artan CO₂ maliyetlerini yansıtma kabiliyeti göz önünde bulundurularak, havacılık sektörü için tahsisatların dağıtımında açık artırma payının artırılması kuralı getirilerek; 2024 ve 2025 yıllarında ücretsiz tahsisatlar kademeli olarak kaldırılacak ve 2026'dan itibaren tamamen açık artırma uygulanacaktır.
  • Ticari hava taşımacılığının karbonsuzlaşmasında, fosil yakıt kullanımından vazgeçilmesi önemli bir rol oynayacaktır. Bu nedenle, 1 Ocak 2024 ile 31 Aralık 2030 tarihleri arasında, bireysel uçak işletmecilerinin fosil uçak yakıtı ile sürdürülebilir havacılık yakıtları arasındaki kalan fiyat farkının bir kısmını karşılamak için 20 milyon tahsisat (ton CO₂/km) ayrılacaktır. Bu tahsisatlar, havacılık için mevcut toplam tahsisatlardan ayrılacak sadece 2003/87/EC Sayılı Direktifin teslimat yükümlülüğü altında olan uçuşlar için tahsis edilecektir. 
  • Ayrıca, uçak işletmecileri, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren ortaya çıkan CO₂ dışı havacılık etkileri hakkında yılda bir kez rapor verecektir. Bu amaçla Komisyon, 31 Ağustos 2024 tarihine kadar, CO₂ dışındaki havacılık etkilerini bir izleme, raporlama ve doğrulama çerçevesine dahil etmek için bir uygulama yasası kabul edecektir. 
  • 31 Aralık 2027 tarihine kadar, CO₂ dışı havacılık etkilerine yönelik izleme, raporlama ve doğrulama çerçevesinin uygulanmasından elde edilen sonuçlara dayanarak, Komisyon bir rapor ve uygun olduğu hallerde ve öncelikle bir etki değerlendirmesi gerçekleştirdikten sonra, AB ETS'nin kapsamını CO₂ dışı havacılık etkilerini de içerecek şekilde genişleterek CO₂ dışı havacılık etkilerini azaltmaya yönelik bir mevzuat teklifi sunacaktır.