Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi
Küresel tedarik zincirlerinde kurumsal faaliyetlerin çevresel ve sosyal etkilerine ilişkin özen yükümlülüğünün tesis edilmesine yönelik AB yasal çerçevesini hazırlayan Kurumsal Sürdürülebilirlik ve Özen Yükümlülüğü Direktifi Taslağı (Corporate Sustainability Due Diligence and amending Directive -CSDD) Avrupa Komisyonu tarafından 23 Şubat 2022 tarihinde yayımlanmıştır.
Akabinde Komisyon tarafından 5 Ocak 2023 tarihinde yayınlanan Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi ile (Corporate Sustainability Reporting Directive -CSRD) AB’de faaliyet gösteren belli büyüklükteki firmalara özen yükümlülüğünü şirket politikalarına entegre etme, faaliyetlerinin sosyal ve çevresel etkilerini tespit etme, potansiyel olumsuz etkileri önleme ve azaltma, mevcut olumsuz etkileri ortadan kaldırma ve bunları raporlama zorunluğu getirilmiştir.
Bu çerçevede, Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi’ne tabi tüm şirketler tarafından kullanılmak üzere, 31 Temmuz 2023 tarihinde Avrupa Komisyonu tarafından Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (European Sustainability Reporting Standards-ESRS) kabul edilmiştir. Komisyon tarafından yapılan açıklamada;
- Standartların, iklim değişikliği, biyolojik çeşitlilik ve insan hakları da dahil olmak üzere tüm çevresel, sosyal ve yönetişim konularını kapsadığı,
- Yatırımcıların, yatırım yaptıkları şirketlerin sürdürülebilirlik etkisini anlamaları için bilgi edinmesinin amaçlandığı,
- AB standartları ve küresel standartlar arasında birlikte çalışabilirliği sağlamak ve şirketler tarafından gereksiz yere çifte raporlamayı önlemek için Uluslararası Sürdürülebilirlik Standartları Kurulu (International Sustainability Standards Board- ISSB) ve Küresel Raporlama Girişimi (Global Reporting Initiative-GRI) ile yapılan görüşmelerin de dikkate alındığı,
- Raporlama gerekliliklerinin, farklı şirketler için zaman içinde aşamalı olarak uygulanacağı
bildirilmektedir.
CSRD, AB içi işletmelerden; borsaya kote işletmeleri, sigorta ve kredi kuruluşlarını ve büyük işletmeleri (iki mali yıl üst üste 50 milyon avro net satış hasılatı, 25 milyon avro aktif büyüklük ve 250 çalışan kriterlerinden en az ikisini sağlayan) kapsamına almaktadır.
AB dışı işletmelerden ise takip eden iki yıl boyunca AB ülkelerinde 150 milyon avro hasılat elde eden ve buna ek olarak AB üye ülkelerinde bir bağlı ortaklığı bulunan ya da AB üye ülkelerinde bulunan bir şubesi önceki yılda 40 milyon avrodan daha fazla hasılat elde etmiş olanlar CSRD düzenlemelerine tabi olacaktır.
Öte yandan, 17 Ekim 2023’te Komisyon tarafından sunulan teklifin 29 Nisan 2024 tarihinde kabul edilmesiyle, belirli sektörlere özgü Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (ESRS) ile AB dışı şirketler tarafından üstlenilecek standartların benimsenmesi için son tarih 2026 yılına ötelenmiştir. AB dışı şirletlerin raporlama yükümlüğü ise 2028 mali yılı itibariyle başlayacaktır.
Bu nedenle, ülkemizde faaliyette bulunan bazı işletmeler doğrudan AB Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi’ne tabi olabilecek, bazı işletmeler ise AB işletmeleri ile ticari ilişkileri (örneğin tedarik zincirinde yer alması) sebebiyle bu işletmelerin raporlamasına bilgi sağlamak yoluyla dolaylı olarak raporlama yapmak zorunda kalabilecektir.
Türkiye’de ise 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 88’inci maddesine 4 Haziran 2022 tarihli ve 31856 sayılı Resmî Gazeteyle yapılan değişiklikle eklenen altıncı fıkra ile Türkiye Sürdürülebilirlik Standartlarının belirlenmesi ve yayımlanması yetkisi Kamu Gözetimi Kurumuna verilmiş olup çalışmalar hakkında güncel bilgiye kurum web sayfasından erişim sağlanabilmektedir.
Bu çerçevede, KGK tarafından Uluslararası Sürdürülebilirlik Standartları Kurulu’nca (ISSB) yayımlanan UFRS S1 Sürdürülebilirlikle İlgili Finansal Bilgilerin Açıklanmasına İlişkin Genel Hükümler ile UFRS S2 İklimle İlgili Açıklamalar standartları Türkçe’ye çevrilmiş, Uluslararası Bağımsız Denetim ve Güvence Denetimi Standartları Kurulu (IAASB) tarafından yayımlanan Güvence Denetim Standartları ile bu standartlara ilişkin uygulama rehberi de (Örn: GDS 3410 Sera Gazı Beyanlarına İlişkin Güvence Denetimleri) mevzuatımıza kazandırılmıştır.
ISSB’nin Haziran 2023’te söz konusu iki standardın nihai hâllerini yayımlaması üzerine, KGK ve ISSB arasında resmi olarak telif anlaşması imzalanmış, böylece UFRS S1 Sürdürülebilirlikle İlgili Finansal Bilgilerin Açıklanmasına İlişkin Genel Hükümler ve UFRS S2 İklimle İlgili Açıklamalar’ın nihai halleri, Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları’nın uygulanmasına ilişkin 29/12/2023 tarihli ve 32414 (1.M) sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartlarının Uygulama Kapsamının Belirlenmesi” adlı Karar ile mevzuatımıza kazandırılmıştır.
“Sürdürülebilirlik Raporlaması”, belirlenen kapsama tabi işletmelerden, aşağıda belirtilen ölçütlerden en az ikisinin eşik değerlerini art arda iki raporlama döneminde aşan işletmeler için 01/01/2024 tarihinden itibaren zorunlu hale getirilmiştir.
TSRS kapsamında belirlenen eşik değerler:
- Çalışan sayısı: 250 kişi
- Aktif toplam: 500 Milyon Türk Lirası
- Yıllık net satış hasılatı: 1 Milyar Türk Lirası
İlerleyen dönemlerde ise belirlenmiş olan hadlerin düşürülmesi suretiyle TSRS uyarınca zorunlu raporlama yapacak olan şirketlerin kapsamının genişletilmesi hedeflenmektedir.
Bunun yanı sıra sürdürülebilirlik raporlarının güvenirliliğinin ve uluslararası geçerliliğinin arttırılması amacıyla 05 Eylül 2024 tarih, 32653 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Karar ile birlikte, sürdürülebilirlik raporlamasına ilişkin güvence denetimleri zorunlu hâle getirilmiş, güvence denetimlerinin sınırlı güvence ile başlamasına karar verilmiştir.
Kurumsal sürdürülebilirlik raporlarına yönelik güvence denetimleri (SGDS 5000 yayımlanana kadar) GDS 3000 “Tarihi Finansal Bilgilerin Bağımsız Denetimi veya Sınırlı Bağımsız Denetimi Dışındaki Güvence Denetimleri” ve GDS 3410 “Sera Gazı Beyanlarına İlişkin Güvence Denetimleri” standartları uyarınca gerçekleştirilecektir.