Kanada basınında yer alan haberlerde, Canadian Pacific (CP) Railway Ltd. adlı demiryolu şirketinin Kansas City Southern adlı demiryolu şirketini piyasa değerlemesi bakımından 29 milyar US$’a satın almak üzere anlaşmaya vardığı ifade edilmektedir. Canadian Pacific (CP) ve Kansas City Southern şirketlerinin yönetim kurulları tarafından söz konusu satış kararı onaylanmış olup bir sonraki aşamada her iki şirketin çoğunluk hissedarlarının oylamasına geçilecek; ilave olarak ise ABD ve Meksika’nın demiryolu taşımacılığında ekonomik birleşmelerden sorumlu kurullarının onay süreçlerinin tamamlanması gerekecektir. Hissedarlara ait oylama sürecinin 2021 yılının ikinci yarısında tamamlanması ve akabinde, ABD’nin özellikle yük treni taşımacılığı olmak üzere, karayolu taşımacılığı alanında ekonomik konuları düzenleyen U.S. Surface Transportation Board kuruluşuna onay için gerekli başvuruların yapılarak satın alma işlemine yönelik onay sürecinin 2022 yılının ortasında tamamlanması öngörülmektedir.

Buna göre anılan satış işlemi gerçekleştiğinde, ABD-Meksika-Kanada’yı birbirine ilk defa bağlayacak toplamda 32.000 km  uzunluğunda bir demiryolu ağının ortaya çıkacağı; birleşme sonrasında şirketin yaklaşık 20 bin istihdam sayısına ve yıllık 8,7 milyar US$ değerinde satış seviyesine erişeceği; Kanada’dan ABD’nin iç bölgelerine, buradan da Meksika Körfezi ile Pasifik kıyılarına demiryolu ağı ile erişimin güçleneceği; birleşme sonrasında Canadian Pacific (CP) demiryolu şirketinin CEO’sunun görevini sürdüreceği ve şirket merkezinin Calgary’de kalacağı belirtilmektedir.

ABD ile Kanada arasında buğday taşımacılığında önemli bir aktör olan Calgary merkezli Canadian Pacific (CP), Canadian National Railway’den (CN) sonra Kanada’nın ikinci en büyük demiryolu şirketi olup 50,6 milyar US$’lık piyasa değerine sahiptir. Canadian Pacific’in (CP) Vancouver’dan Saint John’a kadar uzanan demiryolu ağı güneyde ABD’nin Kansas City şehrine kadar ulaşmaktadır. Kansas City Southern ise ABD’nin orta bölgesi ile Meksika’nın sanayileşmiş şehirleri arasında kuzey-güney demiryolu taşımacılık hattında faaliyet göstermekte olup şirketin operasyonlarının yarıdan fazlası Meksika’dadır.

ABD’li U.S. Surface Transportation Board kuruluşu tarafından demiryolu şirketleri büyüklüklerine göre üç sınıfa ayrılmıştır. Birinci kategoride (Class-I) yer alan şirketler için yıllık gelir alt eşiği 490 milyon US$ olarak belirlenmiş olup yedi adet demiryolu şirketi bu kategoride yer almaktadır. Söz konusu yedi şirket BNSF Railway Co., Canadian National Railway (Grand Trunk Corporation), Canadian Pacific (Soo Line Corporation), CSX Transportation, Kansas City Southern Railway Co., Norfolk Southern Combined Railroad Subsidiaries ve Union Pacific Railroad Co. olup anılan şirketlerin toplam geliri 2017 yılında 67 milyar US$ olmuştur. Kansas City Southern, 2020 yılında elde ettiği 2,6 milyar US$’lık gelir ile söz konusu kategorideki en küçük demiryolu şirketidir. Canadian Pacific (CP) ise 2020 yılında 7,7 milyar CS$ (yaklaşık 6,12 milyar US$) gelir açıklamıştır. Bahsekonu satış işlemi gerçekleştiğinde oluşacak yeni şirket, Class-I kategorisinin en küçük şirketi olmaya devam edecektir.      

Kanada basınında yapılan değerlendirmelere göre Canadian Pacific’in (CP) Kansas City Southern’i satın alma işlemi gerçekleştiği takdirde, 2017 yılından bu yana bir Kanadalı şirket tarafından ABD’li bir şirkete yönelik olarak gerçekleştirilen en yüksek meblağlı satın alma işlemi olacaktır. Daha önce 2017 yılında Kanadalı enerji şirketi Enbridge, ABD’li Spectra Energy şirketini 28 milyar US$’a satın almıştı.

Öte yandan, geçmiş dönemlerde Kanadalı demiryolu şirketlerinin ABD’li demiryolu şirketlerini satın alma amaçlı girişimleri haksız rekabet koşulları oluşturacağı ve anti tröst kurallarına aykırılık nedeniyle gerçekleşememiştir. Canadian Pacific’in (CP) 2016 yılı Nisan ayında ABD’li Norfolk Southern Corp. şirketini satın alma girişimi ve yine 2014 yılında  ABD’nin doğu bölgesinde geniş demiryolu ağı bulunan CSX Corp. ile birleşme girişimleri başarısızlıkla sonuçlanmıştı.

Diğer taraftan uzmanlar, Canadian Pacific’in (CP) Kansas City Southern’i satın alma işleminin USMCA veya Kanada tarafında CUSMA (Canada-United States-Mexico Agreement) olarak adlandırılan yeni NAFTA’ya taraf üç ülkenin de Covid-19’un olumsuz etkilerinden toparlanmaya çalıştığı bir döneme denk gelmesi nedeniyle, onay sürecinin olumlu bir şekilde tamamlanması konusunda iyimser olduklarını belirtmektedir.

Yapılan değerlendirmelerde, söz konusu satış işleminin, gerçekleştiği takdirde, diğer ulaşım kanallarına kıyasla, daha ucuz maliyetli ve çevre dostu bir ulaştırma hattı sunarak üç ülke arasındaki lojistik ağı, ticari ilişkileri ve ihracat pazarlarına erişimi daha da güçlendireceği; özellikle tarım ve gıda sanayii, otomotiv sektörü ve petrol sanayiinde faaliyet gösteren firmalara karayolu taşımacılığında alternatif sunarak maliyet avantajı yaratacağı ve kereste ticareti ile iştigal eden firmaların karayolu taşımacılığına olan bağımlılığını azaltacağı ifade edilmektedir.

Canadian Pacific (CP) tarafından yapılan açıklamada satın alma işleminin çevresel etkileri boyutuna da vurgu yapılmış, birleşmenin  çevre odaklı sürdürülebilir ve güvenli politikalara katkı sağlayacak bir adım olacağı, birleşme ile ABD’nin özellikle Dallas ile Chicago arasındaki yoğun karayolu taşımacılığı hattının hafifleyeceği, ABD’nin karayoluna yapmayı planladığı yatırım ve harcamaları düşüreceği, karayoluna göre yakıt verimliliği bakımından dört kat daha avantajlı olan demiryolunun karbon gazı salınımını azaltacağı, bir trenin 300’den fazla kamyona eşdeğer taşımacılık yaptığı ve petrole göre %75 daha az karbon gazı salınımı doğurduğu, Canadian Pacific’in (CP) Kuzey Amerika’da hidrojen yakıtı ile çalışan lokomotifli demiryolu yük taşımacılığı konusunda öncü şirket olduğu ve bu konumunu birleşme sonrasında da geliştireceği ifade edilmiştir.   

Diğer taraftan, Kanadalı Petrol Üreticileri Derneği, özellikle ABD Hükümetinin Keystone XL Boru Hattı Genişleme Projesi’ni iptal etmesinin ardından, Alberta Eyaletinin petrol ürünlerini Meksika Körfezi’ne ulaştırma konusunda, Canadian Pacific (CP) ve Kansas City Southern birleşmesiyle birlikte ortaya çıkabilecek yeni bir ulaştırma hattı alternatifini oldukça olumlu bir gelişme olarak değerlendirdiklerini açıklamıştır.