Kanada devlet televizyonu CBC'nin web sitesinde yer alan bir habere göre, geçen Ağustos ayında Kanada Dışişleri Bakanı Chrystia Freeland’in Suudi Arabistan’daki yurttaş hakları savunucularına yönelik baskı ve insan hakları ihlallerini eleştiren tweet’lerinin ardından, Kanada ve Suudi Arabistan arasında ani bir gerginlik meydana gelmiş ve bu gerginliğin ardından, Suudi Arabistan’ın Kanada şirketlerini cezalandırma hamlesinin etkileri hissedilmiş, bunu vize başvurularının reddi, Kanada menşeli gıda ürünlerinin yasaklanması ve Suudi limanlarındaki sevkiyatların bloke edilmesi izlemişti. Suudi Arabistan, Kanada Büyükelçisini sınır dışı edip Kanada’daki kendi Büyükelçisini geri çekmişti. Ayrıca, Suudi Arabistan Kanada’daki geleceğe yönelik tüm ticari ve yatırım anlaşmalarını askıya almış, Kanada’dan tohum ithalatını durdurmuş ve Suudi vatandaşların Kanada’da eğitim görmeleri için başlatılmış olan burs  programını sonlandıracağını açıklamıştı. Belgelere göre, bu anlaşmazlık Kanada için 7 milyar Dolar’dan daha fazla kayıp anlamına geliyordu.

Bilgiye Erişim Yasası kapsamında, Canadian Press Haber Ajansı, bu süreçte Suudilerin Kanada’ya ne şekilde karşılık verdiklerini ayrıntılarıyla belgeleyen, geçen Eylül’de Ticareti Çeşitlendirme Bakanı Jim Carr’a sunulan bir bilgi notunu ortaya çıkardı. Bu nota göre, Suudi Arabistan, söz konusu gerginliğin ardından, Kanada’ya karşı şu tedbirleri aldı:

• Mevcut kontratların yerine Kanadalı olmayan tedarikçilerle yeni kontratların yapılması
• Askeri üslere erişimin reddedilmesi, ödemelerin ertelenmesi
• Ürün tedarikleri için uçuş güzergahlarının değiştirilmesi
• Bir Kanadalı şirketin ilaç ithal ve satış yetkisinin engellenmesi
• Kanada menşeli gıda ve ilaçların yasaklanması için bakanlık talimatlarının yayımlanması
• Suudi limanlarına Kanada’dan gelen sevkiyatların tamamen durdurulması

Bahse konu not, geçen Eylül’de Suudi Arabistan’a ilgi duyan Kanada Arap İş Konseyi üyeleriyle yapacağı bir toplantı öncesinde Kanada Ticareti Çeşitlendirme Bakanı JimCarr’a sunulmuştu. Kanada’nın Suudi Arabistan’la ticari anlaşmazlığının detayları Kanada’nın diğer iki büyük ticari partneri olan ABD ve Çin ile daha büyük ticari anlaşmazlıkları yönetmeye çalıştığı bir dönemde ortaya çıktı. Bu gerginlik ortaya çıkana kadar, Suudi Arabistan, Kanada’nın Ortadoğu’daki önemli bir ticari partneriydi ve iki ülke arasındaki ticaret hacmi 2017’de 4 milyar Dolar’dan fazlaydı. Söz konusu gerginliğin ardından Finans Bakanı Bill Morneau’ya sunulan bir bilgi notunda belirtildiği gibi, o yıl, Suudi Arabistan Kanada’ya 1,28 milyar Dolar değerinde doğrudan yatırım gerçekleştirmişti. Kanada Arap İş Konseyi Başkanı Scott Jolliffe’nin belirttiğine göre, geçen Ağustos ayında Kanada’daki Suudi yatırımları durdu ve Kanada firmalarının Suudi Arabistan’daki yeni projeler için ihalelere katılımlarına yönelik kısıtlamalar getirildi. Ancak Suudi Arabistan’da daha önceden iş kurmuş olan Kanadalıların bu durumdan etkilenmediği ifade ediliyor. 2018 itibariyle, Kanada ve Suudi Arabistan arasındaki dış ticaret hacmi de 5,7 milyar Dolar’a ulaştı. Bir başka ifadeyle, krize rağmen ikili ticaretin önemli miktarda arttığı görülüyor.

Kaynak: https://www.cbc.ca/news/politics/saudi-retaliation-canada-memo-1.5085832