Kurtarma Paketlerinden Altı Ay Sonra Küçük Umutlar
 
Yunanistan'ın küçümsenen memorandumlardan ayrılışının sona ermesinden üzerinden 6 aydan birkaç gün fazla oldu ve ekonomik durum temelde değişmeden duruyor. Tünelin sonunda ışık yok. Bunun yerine, devam eden bütçe fazlaları, özel girişimin yaşamasını engelleyen ağır vergilendirme ve küçük miktarlarda kazanç elde edilmesiyle sonuçlanan büyük miktarda kötü krediler ile ezilen bir bankacılık sistemi, devam eden büyük işsizlik olan başka bir dar tünel daha var.
 
Son Avrupa Komisyonu raporu iki şekilde iç karartıcıydı. Birincisi, hükümetin reform için taahhüdünde zayıflamaya ayrıntılı bir açıklama vermesi nedeniyle: 2018 yılındaki 16 özel taahhüdün 13'ü yerine getirilirken, asıl başarısı yüzde 3,5 bütçe fazlasıydı - Yunanistan’a alacaklıları tarafından, dış borç servisini sürdürmeye devam edebilmesi için getirilen bir kısıtlamaydı. Fazla, kısmen, hükümetin bu konudaki taahhüdünün aksine, yeni devlet borçlarının birikmesiyle sağlandı. Ve devlet istihdamında olağan artışlar, özelleştirmede gecikmeler oldu - yenilikler neler? - birincil konutları hacizden koruyan sözde Katseli yasasının yerine yeni yasaların çıkarılmasındaki gecikmeler gibi.
 
Kötü haberin ikinci ve ana kaynağı, işlerin yakın zamanda daha iyi olacağına dair bir umut yok. Ekonomide bir kıvılcım sağlayacak ve geri kalanı için bir sıçrama tahtası olacak muhtemel hiçbir sektör yoktur. Her zaman büyümenin motoru olan yatırım yavaşlamaya devam ediyor. Özel yatırımlar büyümüyor çünkü bankacılık sistemi sıkıntılı kalıyor ve yeni krediler olarak çok az para veriliyor. Kamu sektörü yatırımları henüz gerçekleşmiyor: En son rakamlar, Ocak 2019’da kamu sektörü yatırımının olması gerekenin sadece üçte ikisinin olduğunu gösteriyor.
 
Sonuç olarak, 2019’daki büyümenin, en fazla yüzde 2,2’lik anemik bir oranı - 2018’de elde edilen yüzde 1,9’dan biraz daha yüksek - ve önümüzdeki dört yıl için ortalama yüzde 2’yi göstereceği tahmin ediliyor. Turizm sektörüne yönelik beklentiler - 2018’deki büyümenin ana motoru - endişe verici. İnsanlar geçen yıl elde edilen çok büyük büyümeyi tekrarlamasını beklemiyorlar. Atina'daki otel doluluk oranları, muhtemel gelirleri gibi düşüyor. 2018'de yüzde 15,7 artış gösteren (petrol hariç yüzde 10,7) ihracat, küresel ve özellikle Avrupa Birliği ekonomisindeki yavaşlama nedeniyle zarar görebilir. Tek olumlu şey, asgari ücretteki son artışın, gerçekten ihtiyaç duyan insanların ellerine bir miktar para kazandırması ve ekonomistlerin tüketim dediği şeyi teşvik etmesi.
 
Komisyon kibarca, “Genel olarak, riskler dengesi olumsuza doğru eğiliyor” diyor ki bunun anlamı işlerin tahmin edilenden daha kötü olması anlamına geliyor. Hiç kimsenin kontrol edemediği risklerden biri, önceki emekli aylığı indirimlerini devirebilecek beklemedeki yargı kararlarının ne olacağıdır. Böyle bir durumda, maliyetler GSYH’nin yüzde 2'sine ulaşabilir - yani, tüm bütçe tahminleri değişebilir, bu da Komisyon'da ve kurumların geri kalanında ciddi bir baş ağrısına neden olabilir ve muhtemelen daha da müdahaleci ve ayrıntılı koşulsallık sonuçlarına yol açabilir.
 
Peki ya uzun vade? Komisyon, finansal perspektiflerin olumlu olduğunu düşünüyor. Hükümet, her biri 2,5 milyar Euro tutarındaki 5 ve 10 yıllık tahvilleri beklenenden biraz daha düşük bir faiz oranıyla piyasaya sürdü. Ancak Eurogroup, ECB tarafından Yunanistan tahvilleri için tutulan 970 milyon Euro'yu serbest bırakmayı reddetti, çünkü hükümet haciz yasası gibi önemli yılsonu taahhütlerini yerine getiremedi. Hükümet parayı Nisan ayında alacağını umuyor.
 
Tüm bunlarla ilgili sorun, Yunan hükümetinin yıllar içinde yüzde 3,5'lik bir bütçe fazlası verme taahhüdünden çıkmasına izin veren yeni bir anlaşmayla sonuçlanmadıkça önemli olmamasıdır. Bu fazla, ekonomi ve özel sektör üzerinde bir dirençtir. İşsizliği azaltacak ve yurtdışına Yunan insan sermayesinin akışını azaltacak bir büyümenin yeniden dirilmesine izin vermeyecektir. Komisyon, 2022'deki işsizliğin sosyal olarak kabul edilemez bir %14,5 olacağını tahmin ediyor, muhtemelen gençlerin işsizliği bu rakamın iki katından fazla olacaktır. Buna yıl sonunda 90.000 mülteci ile başa çıkma yükünü eklerseniz ve olumsuz risklerin yüksek olduğu konusunda Komisyonla hemfikir olunması gerekiyor.
 
Geçen yıl böyle yeni bir anlaşma için çağrıda bulundum (bkz. Kathimerini, 5 Ağustos 2018), ancak Avrupa'daki gelişmeler yakın zamanda gerçekleşmesinin muhtemel olmadığını gösteriyor. Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından açıklanan geçtiğimiz günlerde üye ülkelere sunulacak bir avro bölgesi bütçesi üzerindeki anlaşmada biraz ışık görünüyor. Ancak, bu bütçenin Yunanistan'ın uzun vadeli borçlarını karşılama konusundaki uzun vadeli sorununa önemli bir rahatlama sunacağını beklemek çok fazladır. Brexit'in acil sorunu ve bunun Avrupa ekonomileri üzerindeki etkisi, ABD Başkanı Donald Trump tarafından tehdit edilen ticaret savaşı ve her yerde aşırılık yanlısı partilerin tatsız yükselişi var. Sonunda, birçokları arasında Alman ve Fransız Avrupa vizyonlarının oldukça farklı olduğu konusunda huzursuz bir his var. Bütün bu kargaşada, uzun vadeli Yunan büyüme sorunu ihmal edilir görülmek zorunda.
 
Yunanlılar, belki de gelecek yıllarda avro bölgesindeki çoğu ülkeden farklı olmayarak -o kadar olursa- yüzde 2'ye kadar büyümeye alışık olmalılar. Ve katı yargı sistemi ve kaotik üniversite eğitimi de dâhil olmak üzere toplumumuzdaki birçok eşitsizliği ve verimsizliği düzeltmek için elimizden gelenin en iyisini yapmalıyız. En üzücü olanı, birçoğunun bunu kendi başımıza yapamayacağımıza ve Komisyonun ve diğer kurumların teknokratlarının vasiliğine, teşvikine ve koşulsallıklarına ihtiyaç duyduğumuza inanmasıdır.
 
Kaynak:http://www.ekathimerini.com/238666/article/ekathimerini/business/little-hope-six-months-after-bailouts
Yayımlayan: Selanik Ticaret Ataşeliği