Yatırımcıların Yurtdışında Karşılaştıkları Siyasi Riskler

Siyasi Riskler (Ticari Olmayan Riskler) savaş hali, iç savaş, ihtilal, ayaklanmalar gibi olaylar neticesinde ortaya çıkabileceği gibi, yatırım faaliyeti ile ilgili hukuki çerçevede meydana gelen beklenmeyen değişiklikler veya siyasi iktidar değişikleri neticesinde yeni kurulan hükümetlerin yatırım faaliyetinin dayandığı sözleşmeleri feshetmesi ya da yeni şartlar getirecek şekilde sözleşmeleri gözden geçirmesinden kaynaklanabilmektedir. Ayrıca, siyasi riskler ev sahibi devletin kar transferlerini zorlaştırması veya geçici olarak askıya almasına ek olarak doğrudan veya dolaylı kamulaştırma veya devletleştirme olarak addedilebilecek eylemler neticesinde de ortaya çıkabilmektedir.

Siyasi Risklere Karşı Geliştirilmiş Enstrümanlar

Yurt dışında yatırımcıların karşılaştıkları ticari olmayan risklere karşı geliştirilmiş enstrümanların başında uluslararası yatırım anlaşmalarına dayanan uluslararası tahkim mekanizmaları ve yatırım garanti kuruluşlarının sunduğu siyasi risk sigortaları gelmektedir.

Ülkemizin bir çok ülke ile imzalamış olduğu ikili veya çok taraflı yatırım anlaşmaları (Örn: Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşmaları, Enerji Şartı Anlaşması), uluslararası anlaşma ile kurulan Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıklarının Çözüm Merkezi (ICSID) gibi uluslararası tahkim merkezleri ve yatırım garanti ajansları (Örn: MIGA ve ICIEC) Türk yatırımcılarının yurtdışında gerçekleştirdikleri yatırımlar kapsamındaki hak ve menfaatlerinin korunması açısından önemli imkanlar sunmaktadır.

Günümüzde ABD, Fransa, Almanya ve İngiltere gibi çeşitli ülkeler, yatırımcılarının yurtdışında gerçekleştirdikleri yatırımların doğrudan ve dolaylı kamulaştırmalara ve diğer ticari olmayan risklere karşı korunması ve sigortalanması amacıyla çeşitli kamu, özel veya kamu-özel sektör işbirliği ile çeşitli kurumlar oluşturmuşlardır. Bu kurumlar genellikle ticari sigorta şirketlerinin sattığı poliçelerin kapsam dışında bıraktığı veya ancak yüklü meblağlar karşısında kapsama dahil ettiği ticari olmayan risklere karşı yatırımcılara "siyasi risk garantisi" vermektedir. Bu kuruluşlara örnek olarak OPIC, HERMES, COFACE ve SACE verilebilir.

Ülkemizde Türk yatırımcılarının yurt dışındaki yatırımları için "siyasi risk sigortası" sağlayan bu tipte bir kamu veya özel sektör kuruluşu bulunmamaktadır. Bununla birlikte, yatırımcılarımız MIGA (Multilateral  Investment Guarantee Agency- Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı) ve ICIEC (The  Islamic Corporation for the Insurance of Investment and Export Credit- İslam Ülkeleri Arası Yatırım ve İhracat Kredi Sigortası Kurumu) tarafından verilen hizmetlerden yararlanabilirler.

MIGA (Multilateral Investment Guarantee Agency - Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı)

MIGA Dünya Bankası Grubunun üyesi olup, yatırımcı ve kreditörlere siyasi risk sigortası hizmeti sağlayarak gelişmekte olan ekonomilere yönelik doğrudan yatırımları teşvik etmektedir.

ICIEC (The Islamic Corporation for the Insurance of Investment and Export Credit-İslam Ülkeleriarası Yatırım ve İhracat Kredi Sigortası Kurumu)

ICIEC (Islamic Corporation for the Insurance of Investment and Export Credit) , İslam Kalkınma Bankası Grubuna bağlı, çok taraflı bir Yatırım Sigortası ve İhracat Kredi Sigortası Kuruluşu olarak 1994 yılında kurulmuştur.  ICIEC’in kuruluş amacı doğrultusundaki temel hedefi, üye ülkeler arası ve üye olmayan ülkelerden üye ülkelere yapılan yatırım ve ticaretin desteklenmesidir. ICIEC’in, Türkiye dahil, 44 üyesi bulunmaktadır. ICIEC çok taraflı (multilateral) bir kuruluş olması itibarı ile öncelikli kreditör statüsüne sahiptir.

ICIEC üye ülkelerine yapılan yatırımlar için sunulan Politik Risk Sigortası ile yatırım yapılan ülkelerdeki savaş, iç savaş, terörizm, dövize çevirme ve transfer kısıtlamaları el koyma, millileştirme, devletle yapılan kontratın ihlali riskleri sigortalanmaktadır. Söz konusu risklerin ICIEC tarafından üstlenilmesi bu projeler için finansmana erişimde de kolaylık sağlamaktadır. ICIEC’in ana faaliyet kollarından bir diğeri olan Yatırım Sigortası ise yatırımcılara ve finansman sağlayan kurumlara politik riskler ve ödenmeme risklerine karşı koruma sağlamaktadır.

ICIEC Türkiye’de İhracat Kredi Sigortası tarafında Türk Eximbank ile işbirliği içerisinde olup, bu kapsamda Türk Eximbank’a reasürans hizmeti de vermektedir.

ICIEC ve Türkiye Tanıtım Sunumu
ISIEC Tanıtım Broşürü (Türkçe)
ISIEC Tanıtım Broşürü (İngilizce)