Hizmet Ticaret İstatistikleri
İstatistiklerde dünya ve ülkemize ilişkin en güncel istatistiki bilgiye ulaşabilirsiniz.
17 Ekim 2024HİZMET TİCARETİ İSTATİSTİKLERİ
Dünya ekonomisi, pek çok gelişmenin etkisi altında hızla değişim göstermektedir. Yeni gelişen üretim ve tüketim modelleri, teknolojik yenilikler, yeni iş yapma biçimleri ve politikalar, dünya ticaretinde hızlı ve etkili değişikliklere neden olmaktadır. Bu süreçte, hizmet sektöründeki gelişimin de çarpıcı biçimde ilerlediği yadsınamaz bir gerçektir. 2010 yılından günümüze kadar bakıldığında, yıl bazında mal ticaretinden daha hızlı bir seyirde büyüyen hizmet ticareti, üzerinde titizlikle durulması gereken ve gelişmiş ülkelerin uzun zamandan beri gündeminde olan bir konudur.
DTÖ verilerine göre, 2013-2023 yılları arasında dünya hizmet ihracatı bileşik büyüme oranı %4,9 iken, dünya mal ihracatı bileşik büyüme oranı %2,3’tür.
Aynı zamanda hizmetler sektörü küresel gayri safi hasıla üzerinde imalat sektörünün yarattığı katma değerin oldukça üzerinde bir katkı sağlamaktadır. Dünya Bankası’na göre 2021 yılı için sanayi ve imalat sektörlerinin küresel gayri safi hasılaya %41,7’lik bir katkı sağlarken hizmet sektörleri %61,8’lik bir katkı sunmuştur. Hizmetler sektörü yarattığı bu yüksek katma değerin yanı sıra, imalat sanayi ihracatında da önemli destekleyici ve kolaylaştırıcı bir role sahiptir.
2019 yılında 6,3 trilyon dolar olan dünya hizmet ihracatı 2020 yılında pandemi nedeniyle bir önceki yıla göre %17,5 küçülerek 5,2 trilyon Dolar olarak gerçekleşmiştir. 2021 yılında ise pandeminin olumsuz etkilerinin azalmasıyla 6,1 trilyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. 2022 yılında %16,4’lük bir artışla dünya hizmet ihracatı 7,1 trilyon dolara ulaşmıştır. 2023 yılında ise dünya hizmet ihracatı %10’luk bir artışla 7,8 trilyon dolar olarak gerçekleşmiştir. [1]
Tablo 1: Dünya Hizmet Ticareti
Kaynak: DTÖ
Hizmetler sektörü net döviz girdisi sağlaması, istihdam kaynağı olması ve yarattığı katma değer ile Türkiye ekonomisinde de önemli bir yere sahiptir. 2023 yılında hizmet ticaretimiz 56,7 milyar dolar fazla vererek ödemeler dengesi bilançosunda cari açığa pozitif katkı sağlamıştır. Yine 2023 yılında hizmetler sektörü Gayrisafi Yurtiçi Hasılanın %54’ü kadar katma değer yaratmıştır [2]. Hizmet sektörlerinde yıllara yayılan deneyim, genç işgücü ve hizmet sunum kalitesi ile Türkiye hizmetler alanında önemli ilerlemeler kaydetmektedir.
Ülkemiz de hizmet sektörlerinde yıllara yayılan deneyim, genç işgücü ve hizmet sunum kalitesi ile hizmetler alanında dünyada öne çıkan aktörler arasında yer almaktadır. 2002 yılında 14 milyar dolar olan hizmet ihracatımız 2019 yılında 71,7 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. 2020 yılında ise bir önceki yıla göre %45,3 oranında azalış kaydederek 39,1 milyar dolar düzeyine gerilemiş, hizmetler dengesi ise 15,2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2021 yılında pandemi sonrası toparlanma ile hizmet ihracatımız bir önceki yıla göre %60,0 oranında artarak 62,6 milyar dolara yükselmiştir.
2022 yılında %48,5’lik bir artışla 92,9 milyar dolar olarak gerçekleşen hizmet ihracatımız dünya hizmet ihracatından aldığı %1,3’lük bir payla 23. sıraya yükselmiştir. Aynı yıl hizmetler dengesi 52,1 milyar Dolar seviyesine ulaşmıştır. Lojistik ve taşımacılık sektörü 35,2 milyar dolar ile, seyahat sektörü ise 45,4 milyar dolar ile 2022 yılı hizmet ihracatımızın en büyük kalemlerini oluşturmaktadır.
2023 yılında hizmet ihracatımız %14’lük bir artış göstererek 106 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Hizmetler dengesi ise 56,7 milyar dolar olarak izlenmektedir. Seyahat sektörü 49,5 milyar dolar; lojistik ve taşımacılık sektörü ise 39,8 milyar dolar ile söz konusu yıl hizmet ihracatında en güçlü iki sektör olarak yer almaktadır. Ülkemiz, 2023 yılı dünya hizmet ticaretinden aldığı payı %1,35’e yükseltmiş, sıralamada ise 21. sıraya yükselmiştir.
2024 yılı Ocak – Ağustos ayı hizmet ihracatımız, bir önceki yılın aynı dönemine göre %7,3 artışla 74 milyar dolar düzeyine yükselmiş, hizmet ithalatımız ise %10,2 artışla 34,8 milyar dolara ulaşmıştır. Aynı dönem için hizmet dengesi ise %4,9’luk artışla 39,2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
Tablo 2: Türkiye Hizmet Ticareti
Kaynak: TCMB
2023 yılı hizmet ihracatımız sektörel bazda değerlendirildiğinde, 49,5 milyar dolarla seyahat sektörünün (sağlık turizmi ve eğitim hizmetleri dâhil) ilk sırada yer aldığı ve 2023 yılı toplam hizmet ihracatımızın %46,7’sini oluşturduğu görülmektedir. Seyahat hizmetleri sektörünü, lojistik ve taşımacılık sektörü (%36,7) ve diğer iş hizmetleri (%5,2) takip etmektedir.
Tablo 3: Türkiye’nin Hizmet Gelirleri (Kırılımlı)
Kaynak: TCMB, TÜİK
Tablo 4:Türkiye’nin Hizmet Giderleri (Kırılımlı)
Kaynak: TCMB, TÜİK
[1] https://www.wto.org/
[2] https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators
Dünya ekonomisi, pek çok gelişmenin etkisi altında hızla değişim göstermektedir. Yeni gelişen üretim ve tüketim modelleri, teknolojik yenilikler, yeni iş yapma biçimleri ve politikalar, dünya ticaretinde hızlı ve etkili değişikliklere neden olmaktadır. Bu süreçte, hizmet sektöründeki gelişimin de çarpıcı biçimde ilerlediği yadsınamaz bir gerçektir. 2010 yılından günümüze kadar bakıldığında, yıl bazında mal ticaretinden daha hızlı bir seyirde büyüyen hizmet ticareti, üzerinde titizlikle durulması gereken ve gelişmiş ülkelerin uzun zamandan beri gündeminde olan bir konudur.
DTÖ verilerine göre, 2013-2023 yılları arasında dünya hizmet ihracatı bileşik büyüme oranı %4,9 iken, dünya mal ihracatı bileşik büyüme oranı %2,3’tür.
Aynı zamanda hizmetler sektörü küresel gayri safi hasıla üzerinde imalat sektörünün yarattığı katma değerin oldukça üzerinde bir katkı sağlamaktadır. Dünya Bankası’na göre 2021 yılı için sanayi ve imalat sektörlerinin küresel gayri safi hasılaya %41,7’lik bir katkı sağlarken hizmet sektörleri %61,8’lik bir katkı sunmuştur. Hizmetler sektörü yarattığı bu yüksek katma değerin yanı sıra, imalat sanayi ihracatında da önemli destekleyici ve kolaylaştırıcı bir role sahiptir.
2019 yılında 6,3 trilyon dolar olan dünya hizmet ihracatı 2020 yılında pandemi nedeniyle bir önceki yıla göre %17,5 küçülerek 5,2 trilyon Dolar olarak gerçekleşmiştir. 2021 yılında ise pandeminin olumsuz etkilerinin azalmasıyla 6,1 trilyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. 2022 yılında %16,4’lük bir artışla dünya hizmet ihracatı 7,1 trilyon dolara ulaşmıştır. 2023 yılında ise dünya hizmet ihracatı %10’luk bir artışla 7,8 trilyon dolar olarak gerçekleşmiştir. [1]
Tablo 1: Dünya Hizmet Ticareti
| Dünya Hizmet Ticareti Verileri (Trilyon ABD Doları) | ||||||
| 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
| Dünya Hizmet İhracatı | 6,1 | 6,3 | 5,2 | 6,1 | 7,1 | 7,8 |
| Dünya Hizmet İthalatı | 5,8 | 6,0 | 4,9 | 5,6 | 6,5 | 7,2 |
Hizmetler sektörü net döviz girdisi sağlaması, istihdam kaynağı olması ve yarattığı katma değer ile Türkiye ekonomisinde de önemli bir yere sahiptir. 2023 yılında hizmet ticaretimiz 56,7 milyar dolar fazla vererek ödemeler dengesi bilançosunda cari açığa pozitif katkı sağlamıştır. Yine 2023 yılında hizmetler sektörü Gayrisafi Yurtiçi Hasılanın %54’ü kadar katma değer yaratmıştır [2]. Hizmet sektörlerinde yıllara yayılan deneyim, genç işgücü ve hizmet sunum kalitesi ile Türkiye hizmetler alanında önemli ilerlemeler kaydetmektedir.
Ülkemiz de hizmet sektörlerinde yıllara yayılan deneyim, genç işgücü ve hizmet sunum kalitesi ile hizmetler alanında dünyada öne çıkan aktörler arasında yer almaktadır. 2002 yılında 14 milyar dolar olan hizmet ihracatımız 2019 yılında 71,7 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. 2020 yılında ise bir önceki yıla göre %45,3 oranında azalış kaydederek 39,1 milyar dolar düzeyine gerilemiş, hizmetler dengesi ise 15,2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2021 yılında pandemi sonrası toparlanma ile hizmet ihracatımız bir önceki yıla göre %60,0 oranında artarak 62,6 milyar dolara yükselmiştir.
2022 yılında %48,5’lik bir artışla 92,9 milyar dolar olarak gerçekleşen hizmet ihracatımız dünya hizmet ihracatından aldığı %1,3’lük bir payla 23. sıraya yükselmiştir. Aynı yıl hizmetler dengesi 52,1 milyar Dolar seviyesine ulaşmıştır. Lojistik ve taşımacılık sektörü 35,2 milyar dolar ile, seyahat sektörü ise 45,4 milyar dolar ile 2022 yılı hizmet ihracatımızın en büyük kalemlerini oluşturmaktadır.
2023 yılında hizmet ihracatımız %14’lük bir artış göstererek 106 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Hizmetler dengesi ise 56,7 milyar dolar olarak izlenmektedir. Seyahat sektörü 49,5 milyar dolar; lojistik ve taşımacılık sektörü ise 39,8 milyar dolar ile söz konusu yıl hizmet ihracatında en güçlü iki sektör olarak yer almaktadır. Ülkemiz, 2023 yılı dünya hizmet ticaretinden aldığı payı %1,35’e yükseltmiş, sıralamada ise 21. sıraya yükselmiştir.
2024 yılı Ocak – Ağustos ayı hizmet ihracatımız, bir önceki yılın aynı dönemine göre %7,3 artışla 74 milyar dolar düzeyine yükselmiş, hizmet ithalatımız ise %10,2 artışla 34,8 milyar dolara ulaşmıştır. Aynı dönem için hizmet dengesi ise %4,9’luk artışla 39,2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
Tablo 2: Türkiye Hizmet Ticareti
| Türkiye Hizmet Ticareti Verileri (Milyar ABD Doları) | |||||||||
| 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2023 (Ocak-Ağustos) |
2024 (Ocak-Ağustos) |
||
| Türkiye Hizmet İhracatı | 65,5 | 71,7 | 39,1 | 62,6 | 92,9 | 106 | 68,9 | 73,9 | |
| Türkiye Hizmet İthalatı | 29,1 | 28,9 | 24,0 | 30,0 | 40,1 | 49,3 | 31,5 | 34,8 | |
| Denge | 36,4 | 42,8 | 15,2 | 32,6 | 52,8 | 56,7 | 37,4 | 39,2 | |
2023 yılı hizmet ihracatımız sektörel bazda değerlendirildiğinde, 49,5 milyar dolarla seyahat sektörünün (sağlık turizmi ve eğitim hizmetleri dâhil) ilk sırada yer aldığı ve 2023 yılı toplam hizmet ihracatımızın %46,7’sini oluşturduğu görülmektedir. Seyahat hizmetleri sektörünü, lojistik ve taşımacılık sektörü (%36,7) ve diğer iş hizmetleri (%5,2) takip etmektedir.
Tablo 3: Türkiye’nin Hizmet Gelirleri (Kırılımlı)
| Türkiye Hizmet Gelirleri (Milyon ABD Doları) (2018-2024 Ağustos) | |||||||
| 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
2024 (Ocak-Ağustos) |
|
| TOPLAM | 65.470 | 71.665 | 39.141 | 62.645 | 92.858 | 106.026 | 73.971 |
| Lojistik ve Taşımacılık | 24.342 | 23.396 | 16.087 | 24.004 | 35.172 | 38.931 | 26.347 |
| Seyahat (Sağlık ve Eğitim de bu kısma dahil) | 32.063 | 38.753 | 14.228 | 27.915 | 45.437 | 49.500 | 35.903 |
| Diğer İş Hizmetleri | 2.739 | 3.184 | 2.906 | 3.527 | 4.005 | 5.535 | 3.573 |
| Sigorta ve Emeklilik Hizmetleri | 1.279 | 1.292 | 959 | 1.010 | 1.089 | 2.751 | 2.003 |
| Telekomünikasyon, Bilgisayar ve Bilgi Hizmetleri | 1.430 | 1.462 | 2.113 | 2.591 | 2.972 | 4.253 | 2.890 |
| Bakım ve Onarım Hizmetleri | 1.133 | 1.234 | 1.163 | 1.733 | 1.886 | 2.175 | 1.408 |
| Finansal Hizmetler | 554 | 472 | 382 | 385 | 484 | 619 | 382 |
| İnşaat | 560 | 364 | 239 | 282 | 353 | 401 | 150 |
| Kişisel, Kültürel ve Eğlence Hizmetleri | 127 | 178 | 153 | 191 | 281 | 372 | 199 |
| Resmi Hizmetler | 778 | 796 | 367 | 342 | 476 | 540 | 312 |
| Başkasına ait Fiziksel Girdiler için İmalat Hizmetleri | 298 | 339 | 284 | 274 | 329 | 381 | 482 |
| Fikri Mülkiyet Hakları Kullanım Ücretleri | 167 | 195 | 260 | 391 | 374 | 568 | 322 |
Tablo 4:Türkiye’nin Hizmet Giderleri (Kırılımlı)
| Türkiye Hizmet Giderleri (Milyon ABD Doları) (2018-2024 Ağustos) | |||||||
| 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
2024 (Ocak-Ağustos) |
|
| TOPLAM | 29.054 | 28.898 | 23.959 | 30.025 | 40.767 | 49.323 | 34.766 |
| Lojistik ve Taşımacılık | 9.452 | 9.575 | 7.990 | 10.895 | 17.002 | 18.524 | 13.806 |
| Seyahat (Sağlık ve Eğitim de bu kısma dahil) | 5.196 | 4.351 | 1.115 | 1.968 | 4.836 | 7.906 | 5.302 |
| Diğer İş Hizmetleri | 5.243 | 5.498 | 4.835 | 5.997 | 6.786 | 7.856 | 4.647 |
| Sigorta ve Emeklilik Hizmetleri | 1.966 | 1.877 | 2.038 | 2.281 | 2.770 | 3.571 | 3.244 |
| Telekomünikasyon, Bilgisayar ve Bilgi Hizmetleri | 2.131 | 2.673 | 3.134 | 3.195 | 3.531 | 4.270 | 3.016 |
| Bakım ve Onarım Hizmetleri | 746 | 767 | 597 | 865 | 773 | 1.000 | 387 |
| Finansal Hizmetler | 687 | 479 | 605 | 520 | 558 | 766 | 510 |
| İnşaat | 187 | 59 | 20 | 32 | 68 | 46 | 11 |
| Kişisel, Kültürel ve Eğlence Hizmetleri | 108 | 185 | 255 | 301 | 376 | 495 | 388 |
| Resmi Hizmetler | 1.082 | 1.202 | 956 | 1.026 | 1.057 | 1.196 | 827 |
| Başkasına ait Fiziksel Girdiler için İmalat Hizmetleri | 142 | 51 | 65 | 145 | 91 | 40 | 38 |
| Fikri Mülkiyet Hakları Kullanım Ücretleri | 2.114 | 2.181 | 2.349 | 2.800 | 2.919 | 3.653 | 2.590 |
[1] https://www.wto.org/
[2] https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators