T.C. Ticaret Bakanlığı

ABD, Kanada ve Meksika arasında 1 Ocak 1994 tarihinden bu yana yürürlükte olan Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması’nın (NAFTA) güncellenmesine yönelik olarak Ağustos 2017’de başlayan müzakereler 30 Kasım 2018 tarihinde tamamlanarak Anlaşma imzalanmış ve Meksika Senatosu tarafından 19 Haziran 2019 tarihinde onaylanmıştı. Revize anlaşma metninde değişiklik yapılmasını öngören protokol ise 10 Aralık 2019 tarihinde Meksika’da imzalanmıştır. Anlaşma, 12.12.2019 tarihinde Meksika Senatosu, 29.01.2020 tarihinde ABD Hükümeti ve 03.04.2020 tarihinde Kanada Hükümeti tarafından onaylanmış ve 01.07.2020 tarihinde üç ülkede yürürlüğe girmiştir.

ABD’de “USMCA”, Meksika’da “T-MEC” ve Kanada’da “CUSMA” olarak kısaltılan ve NAFTA'yı revize eden T-MEC ile finansal hizmetler, makroekonomik politikaların ve döviz kurunun güçlendirilmesi, çevrenin korunması, de minimis sevkiyat değerlerinin yükseltilmesi, fikri mülkiyet hakları, jenerik ilaçların üretimini sağlayan 10 yıllık patent hakkı süresinin kaldırılması, internet hizmetlerinde üçüncü taraf içeriği başlıklarında değişiklik yapılmıştır.

ABD-Meksika tarım ürünleri ticaretinde gümrük vergilerinin sıfırlanması, 2023 yılına kadar farklı gümrük tarifeleri uygulanan tüm otomobillerde en az %40 oranında saat başına en az 16 dolar kazanan işçiler tarafından üretilen parçaların kullanılması, Meksika İş Kanunu’nun işçilere toplu sözleşme hakkı tanınması ve işçi haklarının korunması hükümlerini içerecek şekilde güncellenmesi, otomobil endüstrisinde kullanılan parçalarda %75, çelik ve alüminyum ürünlerinde ise %70 bölge menşe kriteri getirilmesi doğrudan Meksika’yı etkileyen hükümlerdir.

Anlaşma kapsamındaki başlıca değişiklikler aşağıda özetlenmiş olup, başlıklar ve sektörler itibarıyla daha detaylı bilgi için haberin sonunda yer verilen kaynakların incelenmesi önerilmektedir:

TARIM ÜRÜNLERİ

ABD menşeli süt ürünleri ve kümes hayvancılığı ürünlerinin Kanada pazarına serbest erişimi
ABD-Meksika tarım ürünleri ticaretinde gümrük vergilerinin sıfırlanması, ABD menşeli peynirlerin Meksika pazarına erişimi
Tarımsal biyoteknoloji uygulamalarında bilgi paylaşımı ve işbirliği
Tarım ürünleri ticaretinde şeffaflığın artırılması, tarife dışı engellerin azaltılması, sağlık ve bitki sağlığı uygulamaları, gıda formüllerin gizliliği, coğrafi işaretler, kalite standartları
Alkollü içeceklerin ticaretinde teknik engellerin azaltılması

PAZARA GİRİŞ

Üç ülkeden biri menşeli ürünler gümrük vergisi uygulanmayacaktır.
İhracat vergileri, vergiler ve diğer masraflar ile özel gümrük işlem ücretleri uygulanmayacaktır.
İthalat ve ihracat izinleri prosedürlerinde şeffaflık için yeni hükümler eklenmiştir.
İthalat için yerel distribütörleri kullanma gereklilikleri; kriptografi içeren ticari malların ithalatında kısıtlamalar; yeniden üretilmiş ve kullanılmış mallar üzerindeki ithalat kısıtlamaları; Konsolosluk işlemleri ve bunlarla ilişkili ücret ve harçlar uygulanmayacaktır.
Malların gümrüksüz geçici kabul hükümleri güncellenmiştir.

İŞÇİ HAKLARI

2023 yılına kadar farklı gümrük tarifeleri uygulanan tüm otomobillerde en az %40-45 oranında saat başına en az 16 dolar kazanan işçiler tarafından üretilen parçaların kullanılması şartı getirilmektedir. Bu hükümle ya Meksika işçi ücretlerini şimdikinin üç katına çıkaracak, ya da ABD ve Kanada menşeli otomobil parçalarının kullanımı artacaktır. Maliyetlerin yükselmesi ve hesaplama yöntemi başlıca zorluklardır.
Meksika toplu pazarlık hakkının etkili bir şekilde tanınmasını sağlamak için Toplu Pazarlıkta İşçi Temsiline ilişkin özel yasal işlemlerde bulunmayı taahhüt etmektedir. Meksika yeni iş kanunu ile çalışanlara daha geniş haklar ve sendikalaşmayı kolaylaştırıcı düzenlemeler yapacaktır. Meksika'nın sendika ve işçi haklarına ilişkin taahhütlerine uyması üç kişilik çok uluslu, bağımsız uzmanlar paneli “Hızlı tepki mekanizması” ile izlenecektir.
Tarafların, Uluslararası Çalışma Örgütü tarafından tanındığı şekilde yasalarda ve uygulamada işçi haklarını kabul etmeleri ve korumaları, çalışma yasalarını etkin bir şekilde uygulamaları, iş kanunlarından feragat etmemeleri veya vazgeçmemeleri şart koşulmaktadır.
Zorla çalıştırılan işçiler tarafından yapılan üretimin ithalatının yasaklanması, işçi haklarını kullanan işçilere yönelik şiddetin ele alınması ve göçmen işçilerin iş kanunları kapsamında korunmasının sağlanmasına yönelik hükümler içermektedir.

ÇEVRE

Yaban hayatı, kereste ve deniz canlıları ticareti ile mücadele edilmesi; bu tür ticaretin engellenmesi için uygulamaların güçlendirilmesi, hava kalitesi ve deniz kirliliği gibi acil çevre konularının ele alınması hükümlerini içermektedir.

MAKROEKONOMİK POLİTİKALARIN VE DÖVİZ KURUNUN GÜÇLENDİRİLMESİ

Şeffaflığın ve izlenebilirliğin artırılmasına yönelik mekanizmalar ile devalüasyonlardan ve döviz kurlarını hedefleyen rekabetten kaçınılması için üst-düzey taahhütleri ve haksız para birimi uygulamaları ele alınmaktadır. Bu yaklaşım, bir ticaret anlaşması bağlamında görülmemiş bir durumdur ve makroekonomik ve döviz kuru istikrarının güçlendirilmesine yardımcı olacaktır.

FİNANSAL HİZMETLER

Finansal hizmetler piyasalarının serbestleştirilmesi ve ABD finans kurumları, yatırımcılar ve finansal kuruluşlara yönelik yatırımlar ile finansal hizmetlerde sınır ötesi ticaret için eşit bir oyun alanı sağlama taahhütlerini içermektedir. Bu bölüm aynı zamanda finansal istikrarı sağlamak için finansal düzenleyicilerin takdir yetkisini de korumaktadır.

DE MİNİMİS SEVKİYAT DEĞERLERİNİN YÜKSELTİLMESİ

Meksika, 50 ABD doları vergisiz de minimis sağlamaya devam edecek ve aynı zamanda 117 ABD dolarına eşdeğer seviyeye kadar gümrüksüz satış sağlayacaktır.

DİJİTAL TİCARET

Yenilikçi ürün ve hizmetlere yatırım ve ticaretin genişletilmesi, gümrük vergilerinin ve diğer ayrımcı önlemlerin elektronik olarak dağıtılan dijital ürünlere (e-kitaplar, videolar, müzik, yazılım, oyunlar vb.) uygulanmasının yasaklanması, network ve hizmetlerin güvenliği için endüstrinin en iyi uygulamalarının tanıtılması ve siber güvenlik zorluklarıyla mücadelede işbirliğinin teşvik edilmesi, verilerin açıklığı ve paylaşımı gibi önlemler içermektedir.

FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI

Fikri mülkiyet haklarının güçlü ve etkili bir şekilde korunması ve uygulanması, ticari sırların kötüye kullanılmasına karşı koruma, uydu ve kablolu sinyal hırsızlığına karşı hukuki ve cezai cezalar, çevrimiçi korsan filmlerin yetkisiz olarak kaydedilmesine karşı hukuki ve cezai cezalar, sahte veya korsan malların geçişinin durdurulması yetkisi, dijital ortamda ticari marka ve telif hakkının korunması, elif hakkı ve ilgili haklar için tam ulusal muamele, güçlü patent koruması, ticari markaların korunmasına yönelik hükümleri içermektedir. Ayrıca Anlaşma, telif hakkı şartlarını yazarın ömrünün 70 yıl ötesine taşımaktadır (önceden 50 yıl idi).

DİĞER SEKTÖRLER

Bilgi ve iletişim teknolojisi, ilaç, tıbbi cihazlar, kozmetik ürünler, kimyasal maddeler, tekstil gibi belirli imalat sektörlerindeki ticareti kapsayan yeni hükümler üzerinde anlaşmaya varılmıştır.

NAFTA menşeli olmayan girdilerin tekstil ve hazır giyim ticaretinde kısıtlı kullanımına izin veren sınırlayıcı kurallar getirilmekte; gümrük uygulamalarında işbirliğinin güçlendirilmesi sağlanmakta; hazır giyim ve nihai ürünlerin ticaret avantajlarından yararlanabilmesi için bu ürünlerde kullanılan iplik, kumaş ve batların bölgede yapılması gerekmektedir.

MENŞE KRİTERİ

NAFTA 2.0 çerçevesindeki yeni kurallara göre, otomobil ticaretinin üye ülkeler arasında "sıfır gümrük vergisi" ile yapılabilmesi için parçalarının en az %75'inin Kuzey Amerika kıtasında üretilmesi gerekiyor. ABD'nin, NAFTA'da %62,5 olan bu oranın yükseltilmesini Meksika'ya Çin, Japonya, Almanya ve Güney Kore'den gelen otomobil parçalarını kısıtlamak gerekçesiyle istediği biliniyor.

T-MEC ile birikte otomotiv sektöründe yeni, karmaşık ve katı menşe kurallarına uyum sağlanması ve otomobil üretiminde kullanılan parça ve bileşenlerin bölgesel içerik değerlerinin (Regional Content Values, RCV) %62,5’ten %75’e yükseltilmesi gerekliliği sektörün koronavirüsle birlikte geçiş döneminde menşe kriteri nedeniyle zorluk yaşayacağını göstermektedir.

Takvim	Binek otomobilleri ve hafif araçlar için	Ağır vasıtalar için
2020	%66	%60
01.01.2021	%69	-
01.01.2022	%72	-
01.01.2024	%75	%64
01.01.2027	-	%70

Binek otomobilleri ve hafif araçlar için

	2020	01.01.2021	01.01.2022	01.01.2024
Esas bölümler	%66	%69	%72	%75
Ana parçalar	%62,5	%65	%67,5	%70
Tamamlayıcı	%62	%63	%64	%65

- Esas bölümler: Herhangi bir parça: Motorlar, şasi, araç gövdeleri, şanzımanlar, dişli kutuları, akslar, diferansiyeller, kolonlar vb.
- Ana parçalar: Lastikler, pencereler, aynalar, pompalar, kompresörler, klima, rulmanlar, akslar, debriyajlar, koltuklar, emniyet kemerleri.
- Tamamlayıcı: Borular, kilitler, katalizörler, vanalar, elektrik motorları, akümülatörler.

Ağır vasıtalar için

	2020	01.01.2024	01.01.2027
Ana parçalar	%60	%64	%70
Tamamlayıcı	%50	%54	%60

-Ana parçalar: motorlar, şasi, araç gövdeleri, şanzımanlar, dişli kutuları, akslar, diferansiyeller, kolonlar vb.
-Tamamlayıcı: Hidrolik sıvı pompaları, elektronik fren sistemleri, rulmanlar, yatak kapakları, debriyajlar, elektromanyetik frenler, lityum iyon piller.

Toplam 493 milyon nüfusa (dünya nüfusunun %6,5’i) sahip olan Kuzey Amerika bölgesi 4,4 trilyon dolar GSYİH (dünya ekonomisinin %28’i), 323 milyar dolar Doğrudan Yabancı Yatırım girişi (dünya DYY girişlerinin %23,1’i), 2,6 trilyon dolar ihracatı (dünya ihracatının %13,7’sini) ve 3,5 trilyon dolar ithalatı (dünya ihracatının %18,3’ünü) kapsamakta, aynı zamanda dünyanın ikinci büyük ekonomik alanını oluşturmaktadır.

Anılan Anlaşma’nın yürürlüğe girişini kutlamak amacıyla Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador 08.07.2020 tarihinde ABD’ye resmi çalışma ziyareti gerçekleştirmiş, bu çerçevede Meksika ve ABD hükümetleri tarafından ortak bir bildiri yayınlanmıştır. Anılan Bildiri’de, yenilenmiş ve güçlendirilmiş bir ilişkiye doğru ilerlemenin yanı sıra Meksika, ABD ve Kanada arasındaki tarihi Antlaşmanın (T-MEC) yürürlüğe girmesine vurgu yapılmıştır. Söz konusu Anlaşma ile Kuzey Amerika bölgesinin küresel rekabet gücünün ve yolsuzlukla mücadelede işbirliğinin güçlendirilmesi; ekonomik büyümenin, istihdamın ve refahın teşvik edilmesi beklenmektedir.

Yayımlayan: Meksiko Ticaret Müşavirliği

Kaynaklar: