Meksika Sağlık Bakanlığı tarafından 5 Nisan 2020 tarihinde kamuoyu ile paylaşılan verilere göre, Meksika’da toplam 2.143 onaylanmış COVID-19 vakası ve 5.209 şüpheli vaka bulunmakta olup, hayatını kaybedenlerin sayısı 94’tür ve hastaların %24’ü hastanede tedavi görmektedir. Meksika Şehri, Sinaloa, Jalisco, Baja California ve Hidalgo en fazla kaybın yaşandığı eyaletler olup; ölenlerin büyük kısmı 37-77 yaş aralığında ve erkektir. Tespit edilen vaka sayısı açısından ise Meksika Şehri’ni Jalisco, Puebla ve Meksika eyaletleri izlemektedir.

Sağlık Koruma ve Geliştirme Müsteşarı Lopez-Gatell, 2-3 haftaya kadar üçüncü kademe önlemlere geçilebileceğini, 04.04.2020 tarihinde Şangay’a gönderilen Aeromexico Havayollarına ait özel uçakla bu hafta ulaşması beklenen eldiven, maske, gözlük ve önlük gibi koruyucu medikal malzemelerin ülke genelinde sağlık personeline dağıtılacağını ve ihtiyacı karşılayacağını açıklamıştır.
 
Meksika Devlet Başkanı Lopez Obrador, 5 Nisan 2020 tarihinde Ulusal Saray’da halka seslenerek; ilk çeyrek raporunu ve koronavirüs salgını ile mücadele kapsamında alınacak ekonomik tedbirleri açıklamıştır. Söz konusu tedbirler ekonomik ve sosyal kalkınma için kamu yatırımları, tam istihdam, dürüstlük ve tasarruf olarak üç başlıkta özetlenebilir. Ülke genelinde 8 milyon yaşlıya toplamda 42 milyar pesoyu bulan 4 aylık emekli maaşlarının peşin ödenmesi; yoksul ailelerin %95’ine sosyal yardım yapılması; sosyal güvencesi olmayanlara ücretsiz tedavi ve ilaç temini; sağlık sistemine 40 miyar peso kaynak aktarıldığı, 72 yeni hastane inşaatının tamamlanması ve yatak kapasitesinin artırılması; azalan satışlara rağmen devlete ait petrol şirketi Pemex’in benzine zam yapmaması; altyapı su ve kanalizasyon inşaatlarına 25 milyar peso yatırım yapılacağı; Kamu Çalışanları Güvenlik ve Sosyal Hizmetler Kurumu (ISSSTE) tarafından 670bin çalışana 20.000-56.000 peso arasında bireysel kredi verileceği; Kamu Sosyal Hizmetler ve Güvenlik Kurumu Konut Fonu (FOVISSSTE) ile İşçiler İçin Ulusal Konut Fonu Kurumu (INFONAVIT) tarafından 442.500 çalışana 9 ayda toplam 177 milyar peso (yaklaşık 7 milyar dolar) değerinde konut kredisi verilerek 50.000 konut inşasıyla 270bin kişiye istihdam yaratılacağı; kamu borçlarının artırılmamasının hedeflendiği; Santa Lucia Havaalanı, Dos Bocas rafinerisi ve Maya Treni projelerine devam edileceği; Pemex’in vergi borcunun hafifletilmesi için 65 milyar peso değerinde teşvik paketi; 9 ay içerisinde 2 milyon kişiye istihdam yaratılacağı; ülkenin %60’ının yoksul olması sebebiyle toplam 500 milyar peso değerindeki sosyal programlarla 22 milyon kişiye yardım yapılması, önümüzdeki hafta  enerji sektöründe kamu, özel sektör ve sosyal yatırımları kapsayan 339 milyar peso (yaklaşık 13,5 milyar dolar) değerinde bir programın açıklanacağı; kamuda üst düzey görevlilerin maaşlarının azaltılması, Müdür Yardımcılarından itibaren Devlet Başkanı pozisyonuna kadar tüm memurların ikramiyelerinin kesilmesi; kamuda tanıtım harcamalarının, harcırahların, faaliyet giderlerinin, satın alma ve imar giderlerinin düşürülmesi, işten çıkarma yapılmaması ancak verimlilik ve tasarruf sağlanması hususları kamuoyu ile paylaşılmıştır. Ayrıca “kara gün petrol fonu” olarak adlandırılan ve 2019 yılı sonunda değeri 158,4 milyar pesoya ulaşan Bütçe Geliri İstikrar Fonu (FEIP)’nun, ortaklıklar ve Kalkınma Bankası fonlarının kullanılabileceği ifade edilmiştir.
 
Meksika Cumhuriyeti İşveren Konfederasyonu (COPARMEX), Birleşik Meksika Devletleri Sanayi Odaları Konfederasyonu (CONCAMIN), Ulusal Dönüşüm Endüstrisi Odası (CANACINTRA) ve İş Koordinasyon Konseyi (CCE) gibi başlıca meslek kuruluşları ve başlıca ekonomistler, açıklanan ekonomik planın reel ve spesifik tedbirleri içermediği, istihdamın ve likiditenin korunması açısından beklentileri karşılamadığı, ekonomi üzerinde ciddi sonuçları olabileceği, bütçe ve istihdam hedeflerinin ekonomik küçülme durumunda nasıl sağlanacağı konusunda planı eleştirmiştir. Açıklanan tedbirlerin büyük işletmelere ve yatırımcılara vergi ödeme kolaylığı getirmemesi, küçük işletmelere verilecek düşük faizli kredileri ve az gelirli vatandaşlara yapılacak yardımları kapsaması da iş çevrelerince eleştirilmektedir.
 
Federal Hükümet 6 Nisan 2020 tarihinde ekonomik iyileşme planı çerçevesinde yarısı kayıtlı ve yarısı kayıt dışı olmak üzere toplam 1 milyon küçük ve orta ölçekli işletmeye 25 milyar peso değerinde (3 yılda aylık 1.000 peso geri ödemeli ve 4 ay ödemesiz dönemli) kredi verileceğini açıklamıştır.
 
Citibanamex, 3 Nisan 2020 tarihinde 2020 yılında Meksika ekonomisi için yapılan %3 küçülme tahminini %5 küçülme olarak güncellendiğini açıklamıştır. Bank of America’nın ekonomik küçülme tahmini -%8, Evercore ISI Mexico tahmini -%7,5, JP Morgan ve BNP Paribas tahminleri -%7, Maliye ve Kamu Kredileri Bakanlığı’nın tahmini ise -%3,9 ila %0,1 arasındadır. Ayrıca 2020 yılında ülkenin vergi ve petrol gelirlerinde azalma beklenmektedir.
 
Meksika Merkez Bankası, ekonomik krizin ve olumsuz beklentilerin etkisiyle ülkeden 150 milyar Meksika pesosu (yaklaşık 7,5 milyar ABD doları) tutarında yabancı sermaye çıkışı kaydedildiğini; diğer taraftan uluslararası rezervlerin güçlendiğini ve yılın ilk çeyreğinde 4,63 milyar dolar artışla toplamda 185,51 milyar ABD dolarına ulaştığını açıklamıştır.
 
Meksika Ulusal Ticaret Odaları Konfederasyonu (CONCANACO) ülke genelindeki işletmelerin %65’inin ve otellerin %80’inin kapandığını; 17-31 Mart 2020 haftasında ticaret, hizmetler ve turizm sektörlerindeki zararın 243,5 milyar peso olduğunu açıklamıştır. Meksika Şehri Ticaret, Hizmetler ve Küçük Turizm İşletmeleri Odası (CANACOPE Servytur CDMX) Başkanı ise, eyaletteki 394bin işyeri ve küçük işletmenin %68’inin ilk kademe önlemler kapsamında kapandığını; kalan işletmelerin ise büyük kısmının %50-90 oranında satış kaybı yaşadığını; mini-marketler, eczaneler, kasaplar ve donanım mağazalarının ise %10-50 oranında satış zararı kaydettiğini belirtmiştir.
 
Google şirketi tarafından 131 ülkede yapılan bir araştırmada ise; 16 Şubat-29 Mart 2020 tarihleri arasında Meksika’da dinlenme ve eğlenme amaçlı ziyaretlerin %45, market ve eczane ziyaretlerinin %19 ve park ziyaretlerinin %46 oranda azaldığı ortaya koyulmuştur.
 
Kuzey Amerika’nın en büyük medikal cihaz üreticisi olan Meksika’da, yurt içi talebin ve ABD’deki solunum cihazı talebinin karşılanmasını teminen, Tijuana ve Baja California eyaletlerindeki fabrikaların üretimlerini medikal cihaza kaydırdıkları belirtilmiştir. Meksika Sosyal Güvenlik Kurumu (IMSS) tarafından 30.03.2020 tarihinde Maliye ve Kamu Kredileri Bakanlığı’ndan 2.500 adet solunum cihazı alımı için yaklaşık 2,2 milyar peso değerinde kaynak talep edildiği basında yer almıştır. Devlet Başkanı, 27.03.2020 tarihli konuşmasında ülkede 5.000 adet solunum cihazı olduğunu ve Çin’den ilave 5.000 adet daha alınacağını belirtmişti.
 
Diğer taraftan, Milli Savunma Bakanlığı (SEDENA) bünyesindeki kumaş fabrikasında Nisan ayının sonuna kadar 25bin adet ameliyat önlüğü ve 102binden fazla maske üretileceği bildirilmiştir. Ordu ve donanmada 12 uçak, 22 helikopter, 2.300 ağır vasıta ve 470 ambülansın Hükümetin DN-III Planı kapsamında kullanılacağı, ayrıca Vergi İdaresi Hizmeti (SAT)’nin SEDENA’ya 300bin adet ameliyat önlüğü ve çeşitli medikal ekipman bağışladığı açıklanmıştır.
 
Meksika Tarım ve Kırsal Kalkınma Bakanlığı, Pasifik İttifakı (Kolombiya, Şili, Peru), Bolivya ve Ekvator Tarım Bakanlıkları ile Amerikalar-arası Tarım İşbirliği Enstitüsü (IICA) ve Latin Amerika ve Karayip Ülkeleri Topluluğu (CELAC) koordinasyonunda gerçekleştirilen sanal görüşmede; sağlık acil durumu süresince gıda üretiminin ve arzının devamı ve gıda güvenliğinin sağlanması konusunda işbirliğinin güçlendirilmesi; tarım ve balıkçılık sektöründe en iyi uygulamaların hayata geçirilmesi; iç piyasa yönetimi, depolama sistemleri, altyapı, lojistik, ihracat, tarım üretimini etkileyen kamu politikalarının yönetimi, gıda arz ve talebinin gerçekçi yönetimi için üretim hacmi ve istatistik ile sağlık düzenlemeleri alanında bilgi, eylem ve deneyimlerin paylaşımı hususlarında mutabık kalındığını açıklamıştır.
 
Vergi İdaresi Hizmetleri (SAT), Meksika’da dış ticaret işlemlerinden doğan vergi gelirlerinin 2020 yılının ilk iki ayında önceki yılın aynı dönemine kıyasla %8,2 oranında azaldığını ve 154,7 milyar peso vergi geliri elde edildiğini açıklamıştır. Anılan dönemde Katma Değer Vergisi (IVA) geliri 102,06 milyar peso (toplamın %66’sı), Üretim ve Hizmetler Özel Vergisi (IEPS) geliri 41,6 milyar peso (toplamın %29’u), Genel İthalat Vergisi (IGI) 10,25 milyar peso (toplamın %6,6’sı) ve Gümrük İşlem Vergisi (DTA) 580 milyon peso (toplamın %0,15’i) tutarında tahsil edilmiştir.
 
Meksika Dış Ticaret, Yatırım ve Teknoloji İş Konseyi (COMCE) ve Endüstriyel Kalkınma ve Ekonomik Gelişim Enstitüsü (IDIC) tarafından yapılan bir analiz, 2020 yılının ilk 2 ayında Meksika’nın ihracatının %1,8 oranında arttığını ancak küresel krizin Şubat ayının sonunda etkisini göstermesi ve ihracatın %81,5’inin yöneldiği ABD pazarındaki daralma sebebiyle ihracatın ikinci çeyrekte %20 gerileyebileceğini ve ülke ekonomisinde 1929 yılından bu yana en derin krizin yaşanabileceğini ortaya koymuştur.
 
Ulusal İstatistik ve Coğrafya Enstitüsü (INEGI), Mart ayında motorlu araç üretiminin yıllık bazda %24,64 azalarak 85.586 birime gerilediğini, motorlu araç ihracatının ise %11,91 azaldığını açıklamıştır. Salgının bulaşma hızının azaltılması tedbirleri kapsamında anılan dönemde KIA (üretimini %11,1 ve ihracatını %5,9 artırmıştır) ve Mazda (üretimini %15,2 ve ihracatını %71,8 artırmıştır) haricinde Meksika’da üretim yapan tüm uluslararası otomotiv firmaları üretimlerini geçici süreyle durdurmuştur. Volkswagen ise bahsedilen dönemde ihracatını %7 artırmıştır.

Havayolu Ulaşımı
 
Aeromexico, Interjet ve Volaris Havayolu şirketleri ABD’nin San Antonio Uluslararası Havaalanı’na yapılan uçuşları Nisan ayı boyunca karşılıklı olarak iptal ettiklerini açıklamıştır. 
 
Viva Aerobus Havayolu şirketi, COVID-19 salgını sonrasında azalan talep nedeniyle Nisan ayında uçuşlarını %50-70 oranda azaltacağını duyurmuştur. Aeromexico Havayolları Nisan ayı boyunca yurt dışı uçuşlarının sayısını %60 ve yurt içi uçuşlarının sayısını %50 oranında azaltacağını açıklamış olup; Mart ayında Buenos Aires, Santiago ve Barcelona uçuşları iptal edilmiş; Amsterdam, Londra, Madrid ve Paris uçuşlarının sıklığı azaltılmıştı. Volaris Havayolu şirketi Nisan ayında mil başına koltuk kapasitesini yaklaşık %80 oranında azaltmış, Interjet Havayolu şirketi de %50 kapasite kısıtlamasına gitmiştir.
 
Turizm
 
Meksika Turizm Bakanı, Sağlık Bakanlığı ile koordineli şekilde otel sektöründe alınan önlemleri paylaşmış ve ülkedeki plajların kapatılmasının akabinde 29 Nisan 2020 tarihine kadar otel, internet seyahat acentesi ve konaklama platformları tarafından rezervasyon kabul edilmeyeceğini, mevcut rezervasyonların sosyal mesafeye göre yeniden düzenleneceğini, kapasitenin azami %15 oranında kullanılacağını, anılan süreçte otellerin kademeli olarak kapatılacağını, COVID-19 hastalarının ve insani sebeplerle yabancıların konaklayabilecekleri otellere ilişkin liste hazırlanacağını bildirmiştir. Söz konusu önlemlerden önce geçtiğimiz hafta otellerin %10-15 kapasite ile çalıştığı ve 153 otelin kapandığı açıklanmıştı.
 
Şirketler
 
Heineken Mexico, sektörün ülkede alınan önlemler kapsamında zorunlu faaliyetler kategorisine girmemesi sebebiyle 05.04.2020 tarihinden itibaren Meksika’daki üretim ve dağıtım faaliyetlerini geçici süreyle durduracağını açıklamıştır. Grupo Modelo şirketi de üretime ara verileceğini duyurmuştur.
 
Volkswagen şirketi, Meksika’nın Puebla ve Guanajuato eyaletlerinde üretime verilen aranın 30.04.2020 tarihine kadar uzatıldığını açıklamıştır.
 
HSBC Mexico bankası ülke genelindeki 109 banka şubesinin (özellikle Meksika Şehri, Meksika Eyaleti ve Guanajuato eyaletlerindeki) kapatılacağını, daha kısıtlı saat aralığında ve daha az personelle hizmet verileceğini ve ATM’lerde daha fazla nakit bulundurulacağını duyurmuştur.
 
Yayımlayan: Meksiko Ticaret Müşavirliği