09.04.2020 tarihi itibarıyla açıklanan Covid-19 salgını nedeniyle enfekte vaka sayısı 3.441 ve ölü sayısı 194 olup, vakaların %30’u hastanede tedavi görmektedir. Sağlık Bakanlığı 08.04.2020 tarihinde sentinel modeli ile tahmin edilen vaka sayısının gerçekte 26.500 civarında olabileceğini açıklamıştır. Meksika Hükümeti ve Meksika Ulusal Özerk Üniversitesi (UNAM) tarafından yapılan tahminlere göre, salgının son aşaması olan üçüncü kademe önlemlere Nisan ayının sonlarında geçilebileceği belirtilmektedir.

Meksika Dışişleri Bakanı, Hükümetin COVID-19 enfeksiyonlarına karşı sağlık acil durumuna karşı kullanılmak üzere Meksika’nın ikinci büyük ticaret ortağı olan Çin’den satın alınan toplamda 56 milyon dolar değerindeki 1 milyon eldiven, 800bin adet KN95 maske ve çeşitli koruyucu malzeme, önlük, solunum cihazı, oksimetre ve tıbbi ekipman içeren ve “Barış Misyoneri” olarak adlandırılan ilk Aeromexico uçağının Meksika'ya 08.04.2020 tarihinde ulaştığını bildirmiştir. Anılan seferlerin haftada 2-4 kere gerçekleştirilmeye devam edeceği, daha önce de Danimarka’dan malzeme ve ekipman alındığı öğrenilmiştir. Meksika Çin’in Latin Amerika bölgesindeki ikinci büyük ticaret ortağı konumundadır. Çin bugüne kadar 24 Latin Amerika ülkesine 2 milyon maske, 400bin adet tanı kiti ve 104 adet solunum cihazı bağışlamıştır.

Sağlık Koruma ve Geliştirme Müsteşarı, ülkede yeterli sayıda doktor bulunmadığını ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) üyeleri arasında Meksika’nın 100.000 hasta başına en az sayıda doktor ve hemşire düşen ülke olduğunu ifade etmiştir. Federal Hükümet tarafından Nisan ayı içerisinde 6.600 doktor ve 12.300 hemşire istihdam edilmesi gündemdedir. Bu hafta Meksika’ya gelen 10 Kübalı doktorun ise sağlık acil durumu ile mücadelede önerilerini ve kendi ülkelerindeki iyi uygulamaları paylaşacağı açıklanmıştır.

Devlet Başkanı, ülke genelindeki hastanelerde toplam yatak kapasitesinin 8.000’e çıkarıldığını, devlete vergi borcu olan 15 büyük şirket yaklaşık 50 milyar Meksika pesosu (yaklaşık 2,17 milyar ABD doları) değerindeki vergi borçlarını ödediği takdirde 40.000 solunum cihazının daha satın alınabileceğini veya bu parayla halihazırda küçük ve orta ölçekli işletmelere verilmesi öngörülen 1 milyon kredinin 3 milyona çıkarılabileceğini açıklamıştır.

Hazine ve Kamı Kredileri Bakanı Arturo Herrera, Hükümet tarafından açıklanan ekonomik teşvikler kapsamında 1 milyon mikro ve küçük işletmeye (estetik merkezi, küçük atölye, terzi, küçük restoran gibi) %6,5 faizle 3 ay ödemesiz dönemli kredi verileceğini belirtmiştir.

Krizin Ekonomik Etkileri

Federal Hükümet, koronavirüs pandemisi nedeniyle oluşan ekonomik kriz nedeniyle Meksika’da 13 Mart-6 Nisan 2020 tarihleri arasında Meksika Sosyal Güvenlik Kurumu (IMSS)’na yapılan bildirimlere göre 346.878 kişinin işsiz kaldığını açıklamıştır. İşten çıkarmaların büyük çoğunluğu turizm sektöründe ve 250.000’i 50 kişiden fazla sayıda kişi çalıştıran işletmelerde gerçekleşmiştir. Diğer taraftan, Uluslararası çalışma Örgütü (ILO) 8 Nisan 2020 tarihinde pandemi nedeniyle Latin Amerika ve Karayipler bölgesinde çalışma saatlerinin %5,7 azaldığını ve bunun bölge genelinde 14 milyon çalışana denk geldiğini açıklamıştır.

Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), uluslararası ticaretin 2020 yılında yeni koronavirüs salgınının etkisiyle 2008 mali krizinden çok daha fazla etkilenerek %13-32 arasında küçüleceğini belirtmiştir. İhracatın Kuzey Amerika'da en az %17,1, Güney ve Orta Amerika'da %12,9 ve Avrupa'da %12,2 oranında azalması beklenmekte olup, en kötümser senaryoda tüm bu bölgelerde %30-40 arasında düşüş olabileceği belirtilmektedir. Kuzey Amerika bölgesinin ithalatının en az %14,5, Güney ve Orta Amerika’nın ithalatının %22,2 ve Avrupa’nın ithalatının %10,3 azalması beklenmektedir.

Dünya Ticaret Örgütü verilerine göre Meksika’nın (%7,7%), Güney Kore (%11) ve ABD’nin (%9,2) ardından ihracatta Çin menşeli girdilere bağımlılığı en yüksek olan üçüncü ülke olması nedeniyle tedarik zincirindeki aksamalardan yüksek oranda etkilendiği görülmektedir.
 
P Grupo Financiero Monex, pandemi karşısında alınan önlemleri ve ekonomik teşvikleri değerlendirerek yaptığı analizde 2020 yılında ülke GSYİH’sinin %6,5 küçüleceğini, döviz kurunun yıl sonunda 1 ABD doları=25,10 Meksika pesosu ve enflasyonun %3,6 seviyesinde gerçekleşeceğini tahmin etmiştir. Ülkedeki ekonomik faaliyetlerin yaklaşık üçte ikisinin askıya alınması neticesinde Mart ayında toplam üretimin en az %5 ve Nisan ayında %10 azalacağı; anılan dönemde en fazla etkilenecek sektörün hizmetler sektörü (konaklama, dinlenme, profesyonel hizmetler ve eğitim) olacağı; finans, toptan ve perakende ticaret gıda, ilaç, temizlik ürünleri sektörlerinin ise daha hafif düzeyde etkileneceği tahmin edilmiştir.
 
Ulusal İstatistik ve Coğrafya Enstitüsü (INEGI) verilerine göre, Meksika'da gayrisafi sabit yatırımların değeri 2020 yılı Ocak ayında %9,2 gerilerken; makine ve ekipmanlara yapılan toplam yatırımlar %10,7 (ulaştırma ekipmanları %21,2 ve ithal makineler %12,7) ve toplam inşaat yatırımları %7,6 (konut inşaatları %9,9) oranında azalmıştır.
 
12 sektör kuruluşunu temsilen İş Koordinasyon Konseyi (CCE), Hükümetin kuruluşların işbirliği taleplerine olumlu yanıt vermesi halinde ekonomik küçülmenin %0-2,5 arasında, enflasyonun %3-5 arasında, döviz kurunun 1 USD=21-22 MXN seviyesinde, borcun milli gelire oranının %50 ve işsizliğin 300bin-400bin kişi olarak gerçekleşeceğini; işbirliği yapmaması halinde ise ekonomik küçülmenin %7-10 arasında, enflasyonun %6-10 arasında, döviz kurunun 1 USD=25 MXN seviyesinde, borcun milli gelire oranının %50’nin üzerinde ve işsizliğin 800bin-1 milyon kişi olarak gerçekleşeceğini tahmin etmektedir.

Otomotiv Sektörü

Otomotiv Distribütörleri Birliği (AMDA) Genel Müdür Yardımcısı, 2020 yılının Meksika’da otomobil satışları açısından tarihin en kötü yılı olacağını ve sektörde %26 daralma beklendiğini açıklamıştır. Ülke genelinde 3 milyon kişiye istihdam sağlayan otomotiv endüstrisinde faaliyet gösteren 11 montaj tesisinin kapandığını, Mart ayında satışlardaki düşüşün %50 olduğunu ancak Nisan (%92) ve Mayıs (%93,2) aylarında en az %90 azalma beklendiğini ve100.000 adet satış rakamına ancak son çeyrekte ulaşılmasının beklendiğini belirten yetkili, anılan daralmanın sonuçlarının daha da "acı verici" olmaması için Hükümete sektöre destek çağrısında bulundu.  

Kia Motors Meksika şirketinin Mart ayı satışlarında hafif bir düşüş yaşadığı ancak 6.995 adet satış ile toplam satışlarda 5’inci sıradaki yerini koruduğu ve pazar payını %7,9'a yükselttiği bildirilmiştir. Kia Rio modelinin HB ve sedan versiyonları ile yeni Kia Seltos, markanın en fazla satan modelleri oldu. Diğer taraftan, şirket Federal Hükümetin tavsiyelerini takiben 06.04.2020 tarihinden itibaren Pesqueria/Nuevo Leon fabrikasındaki üretimin geçici olarak durdurulacağını açıklamıştır.

Volvo Otobüsleri, Tultitlán/Meksika Eyaleti'ndeki tesiste gerçekleştirilen toplu taşıma araçları üretiminin sağlık acil durumu nedeniyle askıya alındığını bildirmiştir.

Diğer Sektörler

Ulusal İlaç Endüstrisi Odası (CANIFARMA) Meksika’nın ABD’nin ana medikal ekipman tedarikçisi olduğunu ve ihracatın %91'inin ABD’ye gerçekleştiğini açıklamıştır. Koronavirüs pandemisi karşısında dünyanın 8’inci büyük ve Latin Amerika'nın en büyük tıbbi cihaz endüstrisine sahip olan Meksika, yerli ve uluslararası talebi karşılamak için çabaları yoğunlaştırmıştır. Yalnızca Tijuana'da 48 şirket anılan sektörde faaliyet göstermekte olup, termometre talebinin %150 ve solunum cihazı talebinin %1000 arttığı bildirilmektedir. KPMG’nin bir araştırmasına göre Meksika tıbbi cihaz endüstrisinin değeri 4,9 milyar dolar olup, toplam üretimin %1,57'sini temsil etmektedir ve sektör son 10 yılda ortalama %7,9 büyümüştür.

Meksika'daki dört ana sanayi sektöründen üçünü oluşturan inşaat, imalat ve madencilik sektörlerinde Şubat ayında üretimin düştüğü gözlenmiştir. INEGI tarafından yayınlanan Aylık Endüstriyel Faaliyet Göstergesi (IMAI), Şubat ayında aylık bazda %0,6 ve yıllık bazda %3,5 oranında gerilemiştir.

• Bu kapsamda inşaat sektörü en fazla etkilenen sektörlerden biri olurken, Şubat ayında yıllık bazda %9,54 gerileme (Haziran 2001’den bu yana kaydedilen en yüksek düşüş) ile 2008 yılı krizindeki seviyeye gerilemiştir. Federal Hükümet tarafından açıklanan projelere rağmen inşaat sektöründeki aylık gerileme %0,93 olmuştur.
• İmalat sanayi ise ABD’deki üretime de bağlı olarak son 6 aydır yaşanan düşüş trendini devam ettirmiş ve Aralık 2007’den bu yana en yüksek düşüş kaydedilmiştir. Yıllık bazda %2,19 küçülen sektör, aylık bazda ise %0,66 gerilemiştir.
• Anılan dönemde madencilik faaliyetleri aylık %1,97 azalırken, yıllık bazda endekste %2,07 artış kaydedilmiştir. Elektrik enerjisi üretimi, iletimi ve dağıtımı ile nihai tüketiciye boru hattı ile doğal gaz arzı aylık %1,89 ve yıllık %1,53 oranında artmıştır.

INEGI tarafından yayınlanan Ulusal Tüketici Fiyat Endeksi (INPC)’ne göre, Meksika’da Mart ayında talepteki artışa bağlı olarak gıda ve içecek maddelerinin fiyatı Şubat ayına kıyasla %0,74 artarken, sağlık ve kişisel bakım ürün ve hizmetlerinin fiyatı %0,42 artmıştır. Bazı sektörlere talebin artması ve petrol fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle endeks Mart ayında aylık bazda %0,05 oranında gerilemiştir.

• INPC ülke genelindeki fiyat davranışlarını yiyecek, içecek ve tütün; giysi, ayakkabı ve aksesuar; yaşam alanı; ev mobilyaları, aletleri ve aksesuarları; sağlık ve kişisel bakım; ulaşım; eğitim ve dinlenme ile diğer hizmetler olmak üzere sekiz alanda yapılan harcamalara göre ölçmektedir.
• Anılan sekiz alanın yalnızca birinde (ulaşım) endeks gerilemiş, petrol fiyatlarındaki düşüş Mart ayında anılan sektöre %2,98 fiyat düşüşü olarak yansımıştır.
• En fazla fiyat artışı Mart ayında koronavürüs kaynaklı yapılan panik alımları nedeniyle gıda, içecek ve tütün ile sağlık ve kişisel bakım ürünlerinde gözlenmiştir.
• Gıda sektöründe en fazla tarım ürünleri, hububat ve bakliyat, limon, biber, avokado, patates, yumurta ve tavuk fiyatı artmış; pirinç, şeker ve fasulye gibi fiyatı çok değişken olmayan ürünlerin dahi fiyatı sırayla %2,55, %2,15 ve %2,02 oranında artmıştır.  
• Sağlıkla ilgili ürünlerde, kişisel bakım ürünleri ve bazı ilaçlar INPC ürünlerinin geri kalanından daha yüksek fiyatlarla listenin başında yer almıştır. Öksürük ve burun tıkanıklığının tedavisine yönelik ilaçların fiyatı %2,28 artarken; kalp-damar (%1,83) ve anti-influenza (%1,19) ilaçları fiyat artışında ikinci ve üçüncü sırada yer almıştır. Yataklı tedavi hizmetlerinin fiyatı %1,04 oranında artarken, sabun fiyatı %0,73 artmıştır.
• Ülke genelinde en fazla fiyat artışları Meksika Şehri, Meksika Eyaleti, Jalisco, Quintana Roo, Guanajuato, Nuevo León ve Baja California’da gerçekleşmiştir.

Kantar araştırma şirketi tarafından 16-22 Mart dönemi ile 9-15 Mart döneminin kıyaslanması amacıyla farklı kategorilerin yer aldığı bir araştırmada, Covid-19 sebebiyle Meksikalı tüketicilerin ev temizliği ve kişisel hijyen ürünleri ile konserve gıda harcamalarının %20 oranında arttığı, genel olarak hızlı tüketim malı harcamalarında %29 artış yaşandığı ortaya çıkmıştır. Anılan dönemde kalıp sabun, konserve balık, un, sabun, tuvalet kağıdı, kuru makarna, yağ, klor, çamaşır deterjanı ve çorba tüketimi en fazla artan ürünlerdir. Latin Amerika genelinde tüketim malı harcamalarında elektronik ticaretin daha fazla tercih edildiği görülmekle birlikte, Meksika’da tüketim malı harcamalarında elektronik ticaretin kullanımının 2025 yılında %3’e ulaşacağı tahmin edilmektedir.

Şirketler

Walmart şirketi, koronavirüs salgını sonrasında artan talebin karşılanması amacıyla Meksika ve Orta Amerika bölgesinde toplamda 7.741 kişinin istihdam edildiğini, online satışlarının bu hafta üçe katlandığını, ulaştırma ve dağıtım ağının genişletileceğini açıklamıştır.

Huawei şirketi Meksika Hükümetine 10.000 adet N95 maskesi ve 100.000 adet standart yüz maskesi bağışlamış olup; Bonafont şirketi Jalisco eyaletindeki sağlık çalışanlarına 10.000 adet maske ve Meksika Şehri’ndeki hastanelere 300.000 litre içme suyu bağışladığını açıklamıştır. Meksika’da 7 adet üretim tesisi bulunan Heineken México şirketi ise 130bin şişe (90bin litre) antibakteriyel jel ve üç boyutlu baskı teknolojisi ile üretilen 1.300 adet asetat maske ile 650bin kutu içme suyu bağışlayacağını açıklamıştır.

Ulaşım

07.04.2020 tarihinde Chihuahua-ABD arasındaki ticari uçuşların iptal edildiği bildirilmiştir. Aeromexico Havayolları ise Meksika Şehri-Madrid arasındaki son uçuşun 13 Nisan 2020’de yapılacağını duyurmuştur.

Düşük fiyatlı Meksikalı havayolu şirketi Viva Aerobus, dünya çapında uçuş rezervasyonlarında daralmaya neden olan COVID-19 kaynaklı sağlık acil durumu sırasında büyüyen az sayıdaki şirketten biri olarak Mart ayında %1 büyüme kaydetmiş ve 849.929 yolcu hareketi bildirmiştir.

Aeroméxico ve Aeroméxico Connect şirketleri, Mart ayında yaklaşık 1 milyon yolcu taşındığını ve yıllık %41,5 düşüş yaşandığını, ortalama yük faktörünün %83,4'ten %64,8'e gerilediğini bildirmiştir. 49 varış noktasını kapsayan uluslararası uçuşlarla ilgili olarak ise faaliyetlerin kademeli olarak azaltıldığı ve böylece Mart ayında %51,4'lük bir düşüş olduğu ve 312.000 yolcu taşındığı açıklanmıştır.

Volaris şirketi ise, COVID-19 salgını sonrasında sınırların kapatılması nedeniyle askıya alınan ulusal ve uluslararası rotaların sayısının 88’den 181'e yükseldiğini ve Mart ayında yolcu trafiğinin %12,8 oranında azalarak 1,6 milyona gerilediğini bildirmiştir. Mexico City-León, Mexico City-Cozumel, Guadalajara-Mérida, Guadalajara-Acapulco, Monterrey-Oaxaca ve Torrerón-Guadalajara, faaliyetin durdurulduğu rotalar arasındadır.

Ulusal Telekomünikasyon ve Bilgi Teknolojileri Elektronik Odası (CANIETI), kuzey sınırındaki hijyen ve temas önlemlerinin etkisiyle transit kamyon geçişlerindeki yavaşlama nedeniyle Mart ayının son haftalarında Tijuana, Mexicali ve Nogales'teki gümrüklerde mal trafiğinin %15-20 azaldığını, New York ve Washington’ın mal alımına kapalı olduğunu ancak Colorado'da bu konuda herhangi bir kısıtlama bulunmadığını açıklamıştır. Tijuana ülkedeki “maquila” sanayinin en yoğun olduğu eyaletlerden biri olup, üretim hattına bağlı çalışanların oranının %70 olması sebebiyle çalışma saatlerindeki azalma nedeniyle üretim düşmüştür.

Yayımlayan: Meksiko Ticaret Müşavirliği