Dünya Bankası'nın yayınladığı Avrupa ve Orta Asya için Ekonomik Güncelleme Raporunda, Moldova’nın ekonomisi için 2019 büyüme tahmini % 3,8’den % 3,6’ya düşürülmüştür. Diğer taraftan, Dünya Bankası’nın uzmanları 2020 yılı için büyüme tahminini % 3,5 seviyesinde korumuş, 2021 yılı için ise, % 0,6 puan olmak üzere, % 3,2’den % 3,8’e arttırmıştır.

Ayrıca, Dünya Bankası’na göre Moldova’da enflasyon oranının 2019 yılında % 4,7, 2020 yılında % 4,5, 2021 yılında ise % 5,0 olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.

Son 10 yılda Moldova’nın ekonomisinin ortalama olarak % 4,6 oranında büyüdüğünü belirten Dünya Bankası, önümüzdeki yıllarda ülkenin ekonomik büyümesinin, daha düşük iç ve dış talep nedeniyle, zayıf olacağını düşünmektedir. Nüfus azalması, düşük verimlilik ve dış şoklara karşı hassasiyet sürdürülebilir ekonomik büyümeyi engelleyen en önemli faktörler olarak değerlendirilmektedir.

Dünya Bankası uzmanları, temel ve mali durumun sağlamlaşması sayesinde 2018 yılında Moldova’daki ekonomik büyümenin istikrarlı kaldığını ve gerçek GSYİH’nın % 4,0 oranında arttığını belirtmektedir. Vergi indirimi, ücret artışı ve yurtdışı transferleri hanehalkının gelirlerini artırarak tüketimin artmasını sağlamıştır. Düşük enflasyon ve uygun faiz oranları yatırımları olumlu etkilemiştir. Yurtdışı işçi gelirleri ve ihracattaki büyüme sayesinde 2018 yılında Moldova Leyi ABD Dolarına karşı güç kazanmıştır. Büyük ölçüde daha yüksek gelirler sayesinde, 2017 yılında GSYİH’ya göre % 29,2 seviyesinde olan kamu ve hazine garantili borç 2018 yılında % 27 seviyesine gerilemiştir.

Dünya Bakası tarafından, yurtdışı işçi gelirlerin azalması ve daha düşük olarak tahmin edilen dış ve iç talepten dolayı, Moldova’nın ekonomik büyümesinin yavaşlayacağı tahmin edilmektedir.

İlk önce, 2018 yılında kabul edilen mali politika önlemleri arasında; vergi indirimi, daha yüksek ücretler ve devlet transferleri, ayrıca daha düşük faiz oranları yer almıştır. Öte yandan, parlamento seçimlerinden sonra mali teşvikler azaldıkça, tüketicilerin ve iş dünyasının güvenirliği mali koşulların normalleşmesiyle birlikte bundan sonra da tüketimi ve yatırımları desteklemeye devam edecek ve bu çerçevede orta vadede Moldova’nın ortalama ekonomik büyüme oranı % 3,7 civarında olacaktır. 

Ekonomik koşullarındaki ve işgücü piyasasındaki iyileşmeler sayesinde yoksulluğun azalması öngörülmekteyse de, tüketimdeki büyümenin yavaşlamasından dolayı daha yavaş tempo ile olacağı düşünülmektedir.

Moldova, dış şoklara çok duyarlı kalmaya devam etmektedir. Ayrıca, siyasi belirsizlik ve bireysel menfaatler reformlar gündemini ve yatırım sürecini olumsuz etkilemektedir.

Elverişsiz hava koşulları, tarım sektöründeki verimliliği etkileyerek genel büyüme ve yoksulluğu etkileyebilmektedir. 

Ekonomi içerisindeki kamunun büyük payı, zayıf kurumlar ve yönetimdeki sorunlarla birlikte, finans sektöründe de dahil olmak üzere, ilave risk oluşturabilmektedir.

Orta vadede ülkenin mali durumu, verimsiz kamu harcamalarından, ekonomik faaliyetlerin azalmasından ve ücretler ile sosyal ödemeler yükünün artmasından dolayı kötüleşebilir. 

Bütçe açığının finansmanı da, büyük ölçüde dış kaynaklara bağımlı olduğu ve bunların seçimlerden sonra gerçekleşmeyebileceği için risk içermektedir.

Hükümet, tahmin edilen daha yüksek enflasyon koşullarında, kredi faaliyetlerin azalması pahasına ülke içinde daha maliyetli finansman kaynakları bulmaya kalkabilir.

Dünya Bankasına göre, Moldova’nın ekonomik büyümesinin önündeki en ciddi engeller arasında; nüfus yaşlanması ve yurtdışına göç, yurtdışı işçi gelirleri ile desteklenen tüketime dayalı sürdürülemez büyüme modeli ve düşük verimlilik yer almaktadır.

Geçici verilere göre, 2018 yılında 190 milyar MDL seviyesine yükselen Moldova’nın GSYİH’sı 2017 yılına göre % 4,0 oranında büyümüştür. Moldova hükümetinin tahminlerine göre, ülkenin ekonomisinin 2019 yılında % 4,0 oranında, sonraki iki yılda ise % 3,8’er oranında büyümesi beklenmektedir. Bu bağlamda, Moldova’nın ekonomisinin 2019 yılında 209,3 milyar MDL, 2020 yılında 228,1 milyar MDL, 2021 yılında ise 248,8 milyar MDL olarak gerçekleşmesi öngörülmektedir.

Kaynak: www.infomarket.md

Yayımlayan: Kişinev Ticaret Müşavirliği