Moldova’daki “IDIS Viitorul” Kalkınma ve Sosyal Girişimler Enstitüsü ekonomik politikalar uzmanı Veaceslav Ioniță, Moldova’nın döviz piyasasının Nisan ve Mayıs aylarında, pandemi döneminde, % 42’nin üstünde daraldığını iddia etmiştir.
Uzmanın yaptığı açıklamaya göre, bu kadar ciddi bir daralma ülkenin tarihinde daha önce görülmemiş, hatta 2015 yılındaki benzer bir dönemde döviz piyasası % 31 daralmıştır. 

Ioniță, 2019 yılında 1.277 milyon dolar hacmi olan Moldova döviz piyasasının 2020 yılında 543 milyon dolar daralarak 734 milyon dolara düştüğünü, Moldova Milli Bankasınca açıklanan son sekiz yıldaki aylık verilerine göre, Nisan ve Mayıs aylarındaki döviz hacminin en düşük seviyede olduğunu, en son bu kadar düşük döviz hacminin muhtemelen 2010 yılında kaydedildiğini belirtmektedir.

Veaceslav Ioniță, döviz piyasasının her açıdan daraldığını iddia etmektedir. 2019 yılında 640 milyon dolar seviyesinde olan bireylerden satın alınan döviz hacmi 2020 yılında 290 milyon dolar ve % 45 oranında düşerek 350 milyon dolara düşmüştür. Söz konusu küçülme birçok faktörden kaynaklanmıştır. Bir taraftan, karantina uygulamalarından ve kapalı sınırlardan dolayı bireyler ülkeye döviz getirememiştir. Diğer taraftan, ticari işletmelerinin çoğu kapalı olmasından dolayı harcama yapılamamış ve dolayısıyla döviz bozmaya ihtiyaç olmamıştır.

Ayrıca, muhtemelen bireylerin tasarruf ettiğini ve harcamalarda daha dikkatli olduğunu, söz konusu tüketim azalışının tüketim vergilerinden kaynaklanan bütçe gelirlerinin azalmasından anlaşıldığını söyleyen uzman,  Nisan-Mayıs aylarında KDV ve ÖTV’den kaynaklanan bütçe kaybının en az 1,2 milyar Leyi seviyesinde olduğunu tahmin ettiğini ifade etmiştir.

Ionita, 2019 yılında 219 milyon dolar seviyesinde olan bireylere döviz satış hacminin 2020 yılında 93 milyon dolar ve % 42 daralarak 126 milyon dolara düştüğünü söylemektedir. Söz konusu küçülme döviz bazında yapılan harcamaların ve döviz olarak yapılan tasarrufların azalmasıyla açıklanmaktadır.

Veaceslav Ioniță’nın söylediğine göre, 2019 yılında 418 milyon dolar seviyesinde olan işletmelere satılan döviz hacmi 2020 yılında 159 milyon dolar ve % 38 daralarak 259 milyon dolara düşmüştür. Söz konusu küçülme büyük ölçüde Moldova’nın yaptığı ithalatın azalmasından kaynaklanarak işletmelerin dövize karşı talebinin azalması ile açıklanmaktadır. Sadece Nisan ayında ithalat hacmi, Nisan 2019’a göre 230 milyon dolar küçülmüştür.

Ionita, daha önce görülmeyen seviyedeki arz küçülmesinin döviz piyasasını çok fazla etkilemediğini, çünkü aynı zaman döviz talebinin de azaldığını söylemektedir. Böylece, % 40’ın üstünde daralan döviz piyasasının dengesi bozulmamıştır.

Kaynak: www.realitatea.md
Yayımlayan: Kişinev Ticaret Müşavirliği