Moldova’nın eczacılık ürünleri pazarı 2018 yılında daralmaya devam etmiştir. “Pharmaceutical Marketing Group” (PMG) analitik şirketinin verilerine göre, 2018 yılında perakende satışları 2017 yılına kıyasla % 2,6 oranında azalarak 154,1 milyon Avro olarak gerçekleşmiştir. Fiziksel anlamda (ilaç kutusu sayısı) pazar % 2,9 oranında düşüşle 64,8 milyon adet seviyesine daralmıştır.

Satış hacminin % 11 oranında düştüğü ve zar zor 73,5 milyon Avro seviyesine ulaştığı ilk yarıyılın kötü geçmesinden dolayı durum pazar operatörleri için öngörülebilir idi. Yılın üçüncü çeyreğinde durum düzelmeye başlamış ve ilk dokuz ay itibarıyla düşüş % 7 olarak gerçekleşmiştir. Genel olarak, göstergeler, parasal anlamda % 9,6 oranında (44 milyon Avro seviyesine kadar) ve fiziksel anlamda % 2,8 oranında artış kaydedildiği yılın dördüncü çeyreğin sayesinde düzelmiştir. Söz konusu düzelmede antiviral ilaçlara ve immünostimülanlara artan talep etkili olmuştur. 

PMG sıralamasına göre, pazarda öne çıkan ilk üç eczacılık ürünleri firması (“Gedeon Richter”, “Berlin-Chemie Menarini Int” ve “KRKA”)  yerlerini korumuştur. Toplam satış hacmi 25 milyon Avro olan bu üç firma pazarın yaklaşık % 16’sına hakimdir. Bunların yanı sıra pazarda etkili ilk on firma arasında “Takeda” (pazarın 3,3%), “World Medicine” (2,8%), “Sanofi” (2,3%), “Glaxo SK+GSK Consumers” (2,2%), “Bilim-Pharm” (1,8%), “Nobel İlaç” (1,85%) ve “Bayer” (1,8%) yer almaktadır. “Egis Pharm” ilk 10 sıralamasından çıkmış onun yerini ise “Glaxo SK” almıştır. İlk 10 tedarikçi daha önce olduğu gibi pazarın yaklaşık üçte birini kontrol etmektedir.

Resmi verilere göre, eczacılık ürünleri pazarında, 15’i yerel olmak üzere, tam 1.000 eczacılık ürünleri üreticisi faaliyet göstermekteydi. Diğer taraftan, tedarikçiler, pazarda en fazla 800 üreticinin faaliyet gösterdiğini belirtmektedir. Söz konusu fark, PMG’nin, parafarmasötik ürünleri (gıda takviyeleri, hijyenik ürünler, tedavi için sular, kozmetik vs.) dahil olmak üzere, eczanelere tedarik eden bütün firmaları dikkate aldığından kaynaklanmaktadır. Anılan ürünlerin pazardaki payı % 18’e yükseldiğinden uzmanlar bunu göz ardı edememiştir.

Yılın en büyük kayıplarından, İsveç merkezli “Novartis” şirketinin temsilciliğinin kapanması olmuştur. Adı geçen firmanın Moldova’daki satışları yaklaşık 0,5 milyon Avro olarak gerçekleşirken toplam pazardaki satışların % 0,32’sine denk gelmektedir. Söz konusu üreticinin ürünleri pazarda satılmaya devam edecek, ancak bunların tanıtımı eskisi gibi yapılmayacaktır.

Eczacılık ürünleri operatörlerin 2019 yılı için umutludurlar. Pazardaki oyuncular, ilaçlarda geri ödeme sisteminin daha etkin olmasından pazarda büyümenin yaşanacağını tahmin etmektedirler. Daha önce, tüm ilaçlar listesinden sadece % 12’si geri ödeme listesi kapsamında olduğu için tedarikçiler portföy genişletmeye ve hacim arttırmaya hevesli değildi. Sağlık Bakanlığı ise 1 Şubat 2019 tarihinde ilaç geri ödeme listesi 148 uluslararası etken maddeye kadar genişletmiştir. Yani her etken madde için 10-30 arasında farklı isimde jenerik ilacın olduğu varsayıldığında listenin gayet kapsamlı olduğu görülmektedir. Örneğin, yalnızca diklofenak ilacı Moldova’da 34 farklı ticari ad altında satılmaktadır.
2019 yılından önce, % 30, % 50 ve % 70 oranlarında olmak üzere kısmi geri ödeme sistemi uygulanırken, 1 Şubat’tan sonra hastalar söz konusu ürünleri bedelsiz alabilecektir. Bu, ilacın perakende fiyatının Sağlık Bakanlığı ile Sağlık Sigortası Kurumu’nun (SSK) belirlediği fiyattan yüksek olmaması koşulu ile mümkün olacaktır. 18 yaşını doldurmayan çocuklar için geri ödeme listesinde yer alan bütün ilaçlar, o yaşta tespit edilen tüm hastalıklar için tam bedelsiz verilecektir. Eskiden böyle bir uygulama sadece 5 yaşını doldurmayan çocuklar için geçerliydi.

Üstelik, bundan sonra, geri ödemeli ilaçları sadece aile hekimi değil, SSK ile anlaşma yapan bütün psikiyatrist, nörolog, endokrinolog da yazabilecektir.

Geri ödemeli ilaçlardan sadece devlet sağlık sigortası olan hastalar faydalanabilecektir.

Kaynak: www.logos.press.md  

Yayımlayan: Kişinev Ticaret Müşavirliği