Geçen yılın sonunda basın, Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi'nin bir yan kuruluşu olan SOCAR Trading'in ENI Türkmenistan tarafından üretilen Türkmen petrolünün satın alınması için bir sözleşme imzalandığını bildirdi. Böylece SOCAR Trading, Vitol'ün Türkmenistan'da 2017'den satın aldığı petrolün bir kısmını geri almış oldu.

Bu ihale, SOCAR Trading'in petrol piyasasının ENOC, Vitol, Rosneft, Lukoil ve Trafigura gibi devlerini yendiğini göstermiştir. Mevcut bilgilere göre, 2021 yılında Eni Türkmenistan, Okarem'de (Türkmenistan) üretilen ayda 30.000-40.000 ton sevkiyat yapmayı planlıyor.

Bu arada, ENI Türkmenistan ile yapılan anlaşma SOCAR Trading için kilit öneme sahip. Yıllar önce Türkmen petrolü alımlarının sonlandırılmasına neden olan bir yanlış anlama vardı. Türkmen ham petrolü, 2010 yılının ortalarından beri Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) petrol boru hattıyla ihraç edilmektedir. Bazı dönemlerde Türkmenistan, BTC aracılığıyla dünya pazarlarına 3-4 milyon ton petrol tedarik etti. Ayrıca boru hattı, Türkmenbaşı Petrol Rafineri Kompleksi tarafından üretilen Türkmen petrol ürünlerinin ihracatı için kullanıldı. 2018 yılında teslimatlardan sorumlu Azerbaycanlı lojistik şirketi Rus firmasına açılan ihalede kaybetti. Sonuç olarak 2019 yılında Türkmen petrolü Bakü terminallerini atlayarak dünya pazarına girmeye başladı. Azerbaycan petrol sektörü uzmanı İlham Shaban, Mahaçkale'ye teslim edildi ve petrol boru hattıyla Novorossiysk'e kadar iletildi, dedi. Medya, bunun bir tarife rekabeti sorunu olduğunu varsaydı. Ancak Rus firmasının nakliye için yeterli tanker filosu yoktu. Bu nedenle Türkmen petrolünün dünya pazarlarına arzı önemli ölçüde azalmıştır. Durum şüphesiz Türkmenistan'daki yabancı petrol şirketlerinin gelirlerini etkiledi. Şaban, "SOCAR Trading'in son Türkmen petrol alım ve taşıma ihalesinde dünya petrol tüccarlarını atlatmayı başarması, Azerbaycan firmasının oldukça zorlu bir fiyat pazarında konumunu yeniden kazanmayı ve rekabetçi koşullar sunduğunu gösteriyor" dedi. Aynı zamanda SOCAR Trading, Türkmenistan'da Petronas'ın Kiyanlı sahasında ürettiği ham petrolün satın alınması ihalesinin galibi oldu. Temas, Türkmenistan'dan yıllık yaklaşık 1 milyon ton ham petrol tedarikini öngörüyor. Tüm bunlar gelecekteki beklentiler açısından ne anlama geliyor? Uzmana göre Türkmenistan'da petrol üretimi ile durumu analiz edersek, şimdi petrolün büyük kısmının denizde üretildiğini göreceğiz. Petronas ve Dragon Oil, üretim hacimlerini açık deniz petrolünden artırıyor. Ve petrolü Azerbaycan üzerinden dünya pazarlarına taşımak daha kolay çünkü hazır bir altyapıya sahip - bu, Akdeniz'e erişimi olan BTC petrol boru hattı. Petrol buradan herhangi bir alıcıya teslim edilebilir - Avrupa, Asya veya Orta Doğu'da. Bu boru hattının çekiciliği, Bakü-Ceyhan'ın sadece Türkmen değil, Hazar sahalarından üretilen Kazak ve Rus petrolünü de taşımasıyla kanıtlanmıştır. Yani Azerbaycan rotasının avantajları ortadadır. Şaban, sorunun yalnızca bu boru hattına daha fazla Hazar petrolünü çekmek için uygun koşullar sunulması olduğunu söyledi. Hazar bölgesinde BTC aracılığıyla Türkmenistan, Rusya ve Kazakistan'dan çeşitli petrol türlerinin tedariğine yönelik SOCAR Trading sözleşmelerinin yıllık hacmi 4 milyon tonun üzerindedir.

Kaynak:NCA Bulletin