Soru: Bağışlara uygulanacak usul ve esaslar nerede düzenlenmiştir? 
Cevap: 4458 sayılı Gümrük Kanununun gümrük vergilerinden muafiyet ve istisnaları düzenleyen 167 nci maddesinin birinci fıkrasının 7 numaralı bendinde; kamu kurum ve kuruluşları ile kamu yararına çalışan dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar tarafından ticari gaye güdülmemek ve kuruluş amaçları doğrultusunda kullanılmak üzere ithal edilen eşya yer almaktadır.

Ayrıca 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın 68 inci maddesi ile 2 Seri Nolu Gümrük Muafiyeti Tebliği’nin 22 ila 24 üncü maddelerinde bu muafiyete ilişkin detaylar düzenlenmiştir
Soru: Kimler bu muafiyetten yararlanabilir?
Cevap: Kamu kurum ve kuruluşları, hayır kurumları veya insani yardım kurumları söz konusu muafiyetten yararlanabilmektedir.
Soru: Hangi eşya bu muafiyet kapsamında ithal edilebilir?
Cevap: Kamu kurum ve kuruluşları, hayır kurumları veya insani yardım kurumları tarafından ticari gaye güdülmemek ve amacı doğrultusunda kullanılmak üzere serbest dolaşıma sokulan aşağıda nitelikleri belirtilen eşyaya gümrük vergilerinden muafiyet tanınmaktadır.

a) Malul ve sakatlara yardım sağlanması amacına yönelik olarak vakıflar ve kamu yararına faaliyette bulunan dernekler ile resmi kurumlara karşılıksız gönderilen ve ücretsiz dağıtılmak üzere belirtilen dernek, vakıf ve resmi kurumlar tarafından, serbest dolaşıma sokulan motorlu veya motorsuz koltuk, bisiklet ve diğer eşya hariç olmak üzere; ihtiyacı olan kişilere ücretsiz dağıtılmak üzere ithal edilen, insanların en temel ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli olan yiyecek, ilaç, giyecek, yatak malzemeleri ve benzeri gibi temel ihtiyaç maddeleri.

b) Sadece onların çalışma ihtiyaçlarını karşılamak veya onların hayır ve insani amaçlarını yerine getirmede kullanılmak üzere, yabancı bir ülkede yerleşik kişi veya kurumlar tarafından ticari bir gaye güdülmeksizin karşılıksız olarak gönderilen malzemeler ve büro materyalleri.

c) Resmi kurumlar, hayır kurumları veya insani yardım kurumlarına yabancı bir ülkede yerleşik kişi veya kurumlar tarafından ticari bir gaye güdülmeksizin karşılıksız olarak gönderilen ve ihtiyacı olan kişiler yararına düzenlenecek hayır işlerinde kullanılmak üzere gelir toplanması amacına yönelik eşya.

d) Kamu kurum ve kuruluşları ile Bakanlar Kurulunca belirlenen insani yardım ve hayır kurumlarının getirecekleri ambulans, cenaze arabaları, yangın söndürme araçları ile kurtarma araçları.
Soru: Temel ihtiyaç maddeleri neleri kapsamaktadır?

Temel ihtiyaç maddeleri deyimi, insanların en temel ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli olan yiyecek, ilaç, giyecek, yatak malzemeleri ve benzeri eşya anlamına gelir.
 
Soru: Hangi eşyanın ithalinde muafiyet tanınmaz?
Cevap: Aşağıda yer alan eşya için muafiyet uygulanmamaktadır:
a) Alkol ve alkollü içkiler,
b)Tütün ve tütün ürünleri,
c) Kahve, çay,
d) Ambulans, cenaze arabaları ve diğer kurtarma araçları (İş makineleri hariç olmak üzere sadece kriz halinde kullanılabilecek nitelikteki araçlar ile itfaiye araçları ve ambulanslar) hariç olmak üzere diğer motorlu araçlar,
Soru: Bağış suretiyle yapılan ithalatta talep edilen belgeler nelerdir?
Cevap:
1-Kurtarma ve cenaze araçları için gerekli belgeler aşağıda sayılmıştır:
a) Kurtarma ve cenaze araçlarının bağışlayana ait olduğunu gösteren ve araca ait model yılı, şasi ve motor numarası, araç sahibinin adı-soyadı gibi bilgileri içeren mülkiyet belgesi; mülkiyet belgesi üzerinde bağışlayanın adının kayıtlı olmaması halinde fatura veya satış sözleşmesinin aslı,
b) Eşyanın bağışlandığını gösteren yazı ya da belge,
c) Ambulansın, 7/12/2006 tarihli ve 26369 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ambulanslar ve Acil Sağlık Araçları ile Ambulans Hizmetleri Yönetmeliğinde belirlenen özellikleri taşıdığına ilişkin olarak Ankara İl Sağlık Müdürlüğünden alınacak uygunluk yazısı,
ç) Cenaze hazırlama araçları ile uzun mesafeli nakil yapacak olan cenaze nakil araçlarının, 19/1/2010 tarihli ve 27467 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mezarlık Yerlerinin İnşaası ile Cenaze Nakil ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmelikte belirlenen özellikleri taşıdığına ilişkin uygunluk yazısı.
 
2-Kurtarma ve cenaze araçları dışında kalan eşya için gerekli belgeler aşağıda sayılmıştır:
a) Fatura veya satış sözleşmesinin aslı ile bunların Türkçe tercümesi,
b) Eşyanın bağışlandığını gösteren yazı ya da belge. 
 
Kamu kurum ve kuruluşları, hayır kurumları veya insani yardım kurumlarının çalışma ihtiyaçlarını karşılamak veya onların hayır ve insani amaçlarını yerine getirmede kullanılmak üzere, yabancı bir ülkede yerleşik kişi veya kurumlar tarafından ticari bir gaye güdülmeksizin karşılıksız olarak gönderilen malzemeler ve büro materyalleri kapsamında gelecek kullanılmış eşya için gümrük idaresine yapılacak başvurularda fatura ibraz edilememesi halinde bu maddede belirtilen diğer belgeler dikkate alınarak işlemler gerçekleştirilir.
 
Soru: Başvuru nereye yapılır?
Cevap: Ambulans, cenaze arabaları ve diğer kurtarma araçları için Ankara Gar Gümrük Müdürlüğüne başvurulabilir.
Ambulans, cenaze arabaları ve diğer kurtarma araçları haricindeki eşya için eşyanın teslim edildiği herhangi bir Gümrük Müdürlüğüne başvurulabilir.
Soru: Gümrük idarelerinde gerçekleştirilecek işlemler nelerdir?
Cevap: Kurtarma ve cenaze araçlarının serbest dolaşıma girişinde Ankara Gar Gümrük Müdürlüğü’nce düzenlenecek olan trafik şahadetnamesine aşağıda yer alan şerh konularak gümrük işlemleri tamamlanır.

“ÖZEL TERTİBATLI ARACIN/KURTARMA VE CENAZE ARACININ TRAFİK ŞAHADETNAMESİNE KONULACAK ŞERH
Bu özel tertibatlı aracın/kurtarma ve cenaze aracının serbest dolaşıma girişini gerçekleştiren kurum, kuruluş, vakıf, dernek tarafından kullanılması zorunlu olup, bir başkasının kullanımına ve istifadesine bırakılamaz. Özel tertibatlı aracın/kurtarma ve cenaze aracının ……Gümrük Müdürlüğünden izin alınmadan muafiyetten faydalanmayan kişi, kurum ve kuruluşlara karşılıklı veya karşılıksız olarak ödünç verilmesi, teminat olarak gösterilmesi, kiralanması, devredilmesi, satılması veya muafiyet amacı dışında kullanılması yasaktır.”

Kurtarma ve cenaze araçları dışındaki eşyaya ilişkin talep, teslim edildiği gümrük idaresince gümrük müdürü veya yetkili kılacağı gümrük müdür yardımcısı başkanlığında iki muayene memurundan oluşan komisyon tarafından oybirliği ile karara bağlanır. Komisyon kararlarının olumlu olması halinde, eşya muayene edilerek belgelerine uygunluğu anlaşıldıktan sonra serbest dolaşıma giriş işlemleri tamamlanır.
Daha önce serbest dolaşıma giriş işlemleri tamamlanmış ambulanslar, kullanıcı idare tarafından cenaze aracına çevrilebilir. Bu durumda cenaze aracının kullanım amacına göre gerekli görülmesi halinde cenaze hazırlama araçları ile uzun mesafeli nakil yapacak olan cenaze nakil araçlarının, 19/1/2010 tarihli ve 27467 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mezarlık Yerlerinin İnşaası ile Cenaze Nakil ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmelikte belirlenen özellikleri taşıdığına ilişkin uygunluk yazısı aranır. Söz konusu uygunluk yazısı dışında herhangi bir belge aranmaksızın işlemler tamamlanır.

Serbest dolaşıma giriş işlemlerinde ilgili gümrük müdürlüğüne ibraz edilen belgelerde tereddüde düşülmesi halinde; idari soruşturmayı gerektiren durumlar hariç, ilgililer hakkında cezai takibatta bulunulmasını teminen ilgili gümrük müdürlükleri tarafından en yakın yetkili Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur.
Soru: Satış veya devire ilişkin kurallar ve kısıtlamalar nelerdir?
Cevap: Muaf olarak serbest dolaşıma sokulan her türlü eşya, gümrük idaresinden izin alınmaksızın muafiyetten faydalanamayan kişi, kurum ve kuruluşlara belli bir para karşılığı veya karşılıksız olarak ödünç verilemez, teminat olarak gösterilemez, kiralanamaz, devredilemez, satılamaz veya muafiyet amacı dışında kullanılamaz.

İzin alınmaksızın muafiyetten faydalanamayan kişi, kurum ve kuruluşlara bedelli veya bedelsiz olarak ödünç verilen, teminat olarak gösterilen, kiralanan, devredilen, satılan veya muafiyet amacı dışında kullanılan eşyanın gümrük vergileri Gümrük Kanununun 181 ila 194 üncü maddelerindeki esaslara göre tahsil olunur ve gerekmesi halinde 5607 sayılı Kaçakçılık Kanunu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve varsa diğer kanun hükümlerine göre işlem yapılır.

Söz konusu eşyanın muafiyet amacına uygun kullanılmak ve gümrük idaresinden izin alınmak kaydıyla muafiyet hakkına sahip başka bir kişi, kurum veya kuruluşa ödünç verilmesinde, kiralanmasında, devredilmesinde veya satılmasında gümrük vergileri aranmaz.

Muafen serbest dolaşıma sokulan eşyayı muafiyet koşullarını kaybeden veya başka amaçlarla kullanmayı talep eden kişi, kurum ve kuruluşların gümrük idaresine bildirimde bulunması zorunludur.

Ambulans, cenaze arabaları ve diğer kurtarma araçlarının beyannamenin tescil tarihinden itibaren beş yıl geçmedikçe muafiyetten faydalanmayan kurum ve kuruluşlara gümrük vergileri tahsil edilmeden satışı, hibesi ve devri yapılamaz. On yıl sonrasında, söz konusu araçların satışı veya devrinde gümrük vergileri aranmaz.