Geçtiğimiz Ekim ayı ortasından bu yana siyasi ve ekonomik krizler ile çalkalanan ve 29 Ekim’de istifa etmiş olan bir işgüder hükümet ile yönetilen Lübnan’da, çözüm bulunamayan döviz likiditesi sorununu kontrol altında tutmak maksadıyla döviz cinsinden işlemlerde özel bankalar tarafından fiilen uygulanan kısıtlamalar Merkez Bankası Başkanını yasal tedbir almaya zorladı.
 
Son olarak basına yansıdığı kadarıyla Merkez Bankası Başkanının Maliye Bakanı’na muhatap bir mektupla sermaye hareketleri ve döviz işlemlerinde yeni yasal bir düzenleme talep ettiği ve fiili duruma yasal bir zemin oluşturmak istediği öğrenilmiştir.
 
Hatırlanacağı gibi Lübnan’da 17 Ekim’de başlayan ve yolsuzlukla mücadele, seçim kanunu değişikliği gibi taleplerin yönetici kesimde yeterince karşılık bulmamış olması nedeniyle değişik yoğunlukta halen devam eden protestolar/sivil karışıklık sürecinde;
 
- Başbakan Hariri 29 Ekim tarihinde istifa etmiş, yeni hükümet henüz kurulamamıştır,
- Sabit döviz kuru rejiminin bulunduğu liberal ekonomiye sahip olan ülkede, önemli bir döviz likiditesi sorunu ortaya çıkmış ve bunun bir sonucu olarak da dolara endeksli işleyen ekonomik/ticari aktivitede önemli sorunlar baş göstermiştir. Mevcut durumda, kambiyo ve bankacılık mevzuatında herhangi bir değişiklik yapılmasa da bankalar piyasalara döviz sunumunda fiili kısıtlamalara gitmektedirler.
 
2019 sonbaharı öncesine kadar ATM’lerden dahi büyük miktarlarda ABD Doları temini mümkün iken ilk olarak bu hizmet fiilen durdurulmuş, gişe işlemlerinde de belirli limitler uygulanmaya başlanmıştır. Bunun bir sonu olarak da 1 ABD Doları/1.507,5 LBN Lirası resmi kuruna karşılık serbest piyasada daha yüksek oranlardan (son günlerde 2.500 LBN)  paralel bir döviz kuru oluşmuştur.
 
Bu nedenle dış ticaret işlemlerinde ve özellikle ithalat karşılığı olarak döviz transferlerinde ve zamanında ödeme konusunda Lübnanlı firmalar büyük sorun yaşamaktadırlar. Ülkedeki ekonomik faaliyetin asli unsuru olan iç ve dış ticaret ciddi oranda aksamaktadır. Diğer bir ifade ile mevcut durumda ülkede bankacılık işlemleri döviz sorunu nedeniyle tamamen bloke olmuş durumdadır.
 
Merkez Bankası Başkanı yaptığı açıklama ile halen bankalar birliğinin aldığı kararlar çerçevesinde döviz cinsinden işlemlerde fiilen uygulanan kısıtlamaların yasal bir zemine kavuşturulmasının uygulamada yeknesaklığı temin edeceğini ve istikrara katkı sağlayacağını ifade etmiştir. Keza merkez bankası tarafından bankalara muhatap yayınlanan 4 Aralık tarihli bir sirküler ile döviz cinsinden mevduat için tahakkuk edecek faizleretavan getirmiş (yüzde 5 yeni mevduat için, yüzde 8,5 vadesi yenilenen mevduat için)  yüzde 50’ye kadarlık kısmının yerel para cinsinden ödenmesine imkan tanınmıştır.     
 
Yerel kaynaklar hükümet krizi bulunan ülkede, uygulanan serbest ekonomik model ile çelişen sermaye hareketlerine kısıtlama getirilmesine yönelik girişimlerin tek başına mümkün olmayacağını, parlamentodan bu yönde karar çıkmasının beklenmeyeceğini merkez bankası başkanının bu talebinin tek başına bu aşamada karşılanmasının güç olduğunu belirtmektedirler.
 
Kaynak: Beyrut Ticaret Müşavirliği (yerel basından derleme haber/yorum)