1- 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunu ne zaman yürürlüğe girmiştir? Kaç tane ikincil düzenleme yayımlanmıştır, çalışmaları devam eden ikincil düzenlemeler hangileridir?

14/01/2015 tarihli ve 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun 29/01/2015 tarihli ve 29251 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Kanunun uygulamasını göstermek üzere perakende ticaret ile ilgili farklı alanlarda birçok ikincil düzenleme çalışması devam etmekte olup sektörün hukuki altyapısının oluşturulmasına yönelik gerçekleştirilen bu çalışmalar kapsamında 26/02/2016 tarihinde Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmelik, 19/07/2016 tarihinde Perakendeciler Konseyi Yönetmeliği, 06/08/2016 tarihinde Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik, 13/02/2018 tarihinde İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik ve 05/06/2018 tarihinde Taşınmaz Ticareti Hakkında Yönetmelik Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olup İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik ile Taşınmaz Ticareti Hakkında Yönetmeliğe ilişkin değişiklik çalışmaları devam etmektedir.
 Ayrıca perakende işletmelerin açılış ve faaliyete geçişine ilişkin kriterler, kuyumculuk sektörü,  fuar ve çalışma saatlerine ilişkin yönetmelik çalışmaları ile PERBİS’in kurulumuna ilişkin çalışmalar devam etmektedir.
 

6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, perakende işletmelerin açılış ve faaliyete geçiş işlemlerinin kolaylaştırılması, perakende ticaretin serbest piyasa ortamında etkin ve sürdürülebilir rekabet şartlarına göre yapılması, tüketicinin korunması, perakende işletmelerin dengeli bir şekilde büyüme ve gelişmesinin sağlanması ve perakende işletmelerin faaliyetleri ile bunların birbirleri, üretici ve tedarikçilerle ilişkilerinin düzenlenmesi amacıyla hazırlanmıştır.
Söz konusu Kanun ile işyeri açılış ve kapanış süreçlerinin basitleştirilmesini sağlayacak Tek Kapı niteliğinde bir Perakende Bilgi Sisteminin (PERBİS) kurulması, üretici ve tedarikçilerden keyfi olarak alınan prim ve bedellerin önüne geçilmesi, küçük ölçekli üretici ve tedarikçilerin markalaşmasının desteklenmesi, kampanyalı satışlar, alışveriş festivalleri ve sürekli indirimli satışların (outlet) belirli kurallara bağlanması, alışveriş merkezlerinde, esnaf ve sanatkar işletmeleri ile kaybolmaya yüz tutmuş meslekleri icra edenlere yer tahsisi; büyük ve zincir mağazalarda ise yöresel ürünlere raf tahsisi yapılması gibi temel hususlar düzenlenmiştir.
 

Söz konusu Kanunda perakende işletme “Alışveriş merkezi, büyük mağaza, zincir mağaza, bayi işletme, özel yetkili işletme, perakende ticaretle uğraşan diğer ticari işletmeler ile esnaf ve sanatkâr işletmeleri” olarak tanımlanmıştır.

6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 4’üncü maddesinde, perakende işletmelerin açılış ve faaliyeti ile kapanışında gerekli başvuru ve diğer işlemlerin yapılması, ilgili kurum ve kuruluşlara iletilmesi, değerlendirilmesi, sonuçlandırılması ve bu işletmelere yönelik veri tabanının oluşturulması ile bilgi paylaşımının sağlanması amacıyla Bakanlığımız bünyesinde kısa adı PERBİS olan perakende bilgi sisteminin kurulması öngörülmüştür.
PERBİS ile perakende sektöründe faaliyette bulunmak isteyen girişimcilerin perakende işletme açılış ve faaliyetlerine ilişkin bilgilere ulaşmasının kolaylaştırılması ile perakende işletmelerin açılış ve faaliyete geçişinde izin başvurularının tek bir mercie yapılması ve bu merciden sonuçlandırılması sağlanarak bu işlemlere ilişkin bürokrasinin azaltılması ile işyeri açılış ve zaman maliyetlerinin düşürülmesi amaçlanmaktadır. PERBİS’in faaliyete geçirilmesiyle, işyeri açmak isteyen girişimciler doğrudan PERBİS için kurulacak internet sitesini ziyaret ederek o işyerini açmak için ne yapmaları gerektiğini internet sitesinden öğrenebilecek ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı alabilmek için gerekli olan bir belgenin alınması için harcanan uzun süreler ve tek bir kuruma dahi defalarca gidilmesini gerektiren süreçler ortadan kalkacaktır.

Kanunda, esnaf ve sanatkâr işletmecilerine yönelik birçok düzenleme yer almaktadır. Bu kapsamda, alışveriş merkezlerinde toplam satış alanının en az yüzde beşi oranında esnaf ve sanatkâr işletmecileri için yer ayrılacağı, esnaf sicili ve esnaf odası tarafından esnaf ve sanatkârlardan kayıt sırasında ustalık belgesi istenmeyeceği ve tatil günlerinde çalışmak için ruhsat aranmayacağı gibi doğrudan esnaf ve sanatkârlara ilişkin olumlu düzenlemeler de yer almaktadır. Buna ilaveten, alışveriş merkezlerinde geleneksel, kültürel veya sanatsal değeri olan kaybolmaya yüz tutmuş meslekleri icra edenlere kiraya verilmek üzere toplam satış alanının en az binde üçü oranında yer ayrılacağı hüküm altına alınmıştır.

Ayrıca Kanunda; esnaf ve sanatkâr işletmelerince satışa sunulan malların etkin bir şekilde piyasadan temini amacıyla tedarik ve dağıtım kooperatifleri kurulabilmesine yönelik koruyucu ve teşvik edici bir düzenleme tesis edilmiştir. Bu sayede, esnaf ve sanatkârlarımıza özgü birlikte iş yapma kültürünün gelişmesi, mal tedariki sürecinde kooperatifleşmenin gücünü kullanarak büyük miktarlarda alım yapılmasının temin edilmesi suretiyle bu kesimin pazarlık güçlerinin arttırılması amaçlanmaktadır. Dolayısıyla Kanunun 14 üncü maddesi ile esnaf ve sanatkârımızın fiyat rekabetinde yaşadığı dezavantajlı durumun tersine çevirebilmesi mümkün olabilecektir.

Perakendeciler Konseyi, perakende ticaretin Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun amacına uygun olarak yapılmasının sağlanması hususunda karşılıklı bilgi ve görüş alışverişinde bulunmak, sektöre yönelik politika oluşturulmasına katkı sağlamak, sorunları tespit etmek, alınacak önlemleri belirlemek ve ilgili kurum ve kuruluşlar arasında işbirliğini sağlamak üzere Bakanlığımız koordinatörlüğünde oluşturulacak bir danışma organıdır. Konsey yılda en az bir kez toplanacaktır.

6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun “Çalışma saatleri” başlıklı 13 üncü maddesinde üst meslek kuruluşlarının (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu) müşterek teklifi üzerine perakende işletmelerin çalışma saatlerinin Bakanlığımızca bölge veya ülke düzeyinde belirlenebileceği hükme bağlanmıştır.
Kanunun uygulamasına ilişkin usul ve esasların yer aldığı Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmeliğin "Çalışma saatlerinin Bakanlık tarafından belirlenmesi" başlıklı 15 inci maddesinde; üst meslek kuruluşlarının, alışveriş merkezlerinin çalışma gün ve saatlerine ilişkin müşterek tekliflerini üç yılda bir oluşturarak üçüncü yılın kasım ayının on beşine kadar Bakanlığımıza göndereceği, bu teklif üzerine alışveriş merkezi ve zincir mağazaların çalışma gün ve saatlerinin üçüncü yılın aralık ayı sonuna kadar Bakanlığımızca belirleneceği belirtilmiştir. Bu çerçevede, müşterek teklifler Bakanlığımıza ulaşmış olup konuya ilişkin çalışmalar devam etmektedir. Bununla birlikte, yine söz konusu Yönetmelik gereğince anılan perakende işletmelerin çalışma saatlerinin, meslek kuruluşlarının müşterek teklifi üzerine yetkili idarenin görüşü alınmak suretiyle il düzeyinde vali tarafından da belirlenebilmesi imkân dâhilindedir.

6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun “Görev ve yetkiler” başlıklı 16 ncı maddesinde Cumhurbaşkanı; faaliyet konusu ve kollarına göre perakende işletmelerin açılış ve faaliyete geçişinde, işletme sayısı ve bunların birbirine yakınlığı, ulaşım imkânları, işletmelerin çevreye, altyapıya ve trafiğe getireceği yükler ile can ve mal güvenliği riski gibi ekonomik, sosyal, demografik ve çevresel faktörler açısından gözetilecek kriterleri belirlemeye yetkili kılınmıştır.
 Bu doğrultuda, Bakanlığımız bünyesinde, perakende işletmelerin açılış ve faaliyete geçişinde gözetilecek kriterlerin belirlenmesine yönelik çalışmalara başlanmıştır.

Alışveriş merkezleri, büyük mağaza, zincir mağaza, bayi işletme, özel yetkili işletme, perakende ticaretle uğraşan diğer işletmeler ile esnaf ve sanatkâr işletmeleri perakende işletme olarak tanımlanmış olup süpermarketler de Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmeliğin 12/A maddesi kapsamında perakende işletme olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle, yemek kartı hizmeti veren kuruluşlar ile süpermarketler arasındaki ticari ilişkiye 12/A maddedeki hükümlerin uygulanması gerekmektedir.