EUROMED
EUROMED (Avrupa-Akdeniz) Ortaklığı
Barselona Süreci olarak da adlandırılan Avrupa-Akdeniz
Ortaklığı, Kasım 1995'de Barselona'da düzenlenen Avrupa-Akdeniz Dışişleri
Bakanları Konferansında kabul edilen 'Barselona Deklarasyonu"yla
başlamıştır. Türkiye, Avrupa Birliği (AB), Fas, Tunus, Cezayir, Mısır, İsrail,
Ürdün, Lübnan, Filistin, Suriye"den oluşan Avrupa-Akdeniz bölgesinde
barış, istikrar ve refah alanı yaratılmasını hedefleyen söz konusu ortaklık
kapsamında bölgede 2010 yılına kadar bir Serbest Ticaret Alanı oluşturulması
hedeflenmiştir.
Bu çerçevede, bölge ülkeleri arasında bir Serbest Ticaret
Anlaşmaları (STA) ağı oluşturulmaya başlanmıştır. Bu itibarla;
- Ülkemiz,
Cezayir hariç bütün Barselona Süreci taraflarıyla STA tamamlamıştır,
- AB,
Suriye hariç bütün bölge ülkeleriyle Tercihli Ticaret Anlaşmaları (TTA)
akdetmiştir,
- Fas,
Tunus, Mısır ve Ürdün arasında diğer Akdeniz ülkelerinin katılımına da
açık olan Agadir Anlaşması 6 Temmuz 2006 tarihinde yürürlüğe girmiştir,
- Mısır,
AB ve Türkiye ile Ortaklık Anlaşması akdetmiştir,
- Ürdün,
AB, Filistin ve Suriye ile STA akdetmiş, Türkiye ile imzaladığı Ortaklık
Anlaşması ise 1 Mart 2011 tarihinde yürürlüğe girmiştir,
- Fas
ve Tunus, AB ve Türkiye ile anlaşmalar imzalamıştır,
- İsrail’in
AB, Mısır, Ürdün ve Türkiye ile birer Anlaşmaları mevcuttur,
- Cezayir,
AB ve Tunus ile birer anlaşma imzalamıştır,
- Lübnan’ın
AB ile Ortaklık Anlaşması mevcuttur ayrıca Türkiye ile 24 Kasım 2010
tarihinde bir Ortaklık Anlaşması imzalamıştır. Ancak söz konusu Ortaklık
Anlaşması Lübnan'ın anlaşmaya ilişkin iç onay sürecinin sürmesi nedeniyle
henüz yürürlükte değildir,
- Filistin’in
AB ile Ortaklık Anlaşması ve Türkiye ile STA’sı yürürlüktedir.
Bu hususlara ilaveten Barselona Süreci Kapsamında Norveç,
İzlanda, İsviçre ve Lihtenştayn’dan oluşan Avrupa Serbest Ticaret Ortaklığı
(EFTA) ile bölge ülkeleri arasında da tercihli düzenleme öngören Anlaşmalar
akdedilmektedir. Nitekim Fas, Tunus, Mısır, Lübnan, Ürdün, İsrail ve Türkiye
ile EFTA arasında bu nitelikte anlaşmalar yürürlükte bulunmaktadır.
Bu gelişmelere rağmen Akdeniz havzasında 2010 yılına kadar
bir serbest ticaret alanı oluşturulması hedefi tamamlanamamıştır.
Bu kapsamda, Barselona Sürecine yön vermek ve gelişmeleri
değerlendirmek amacıyla, 2001 Marsilya Dışişleri Bakanları Konferansında,
Avrupa-Akdeniz Ticaret Bakanlarının her yıl toplanması kararlaştırılmıştır. Bu
çerçevede, 2001’de Brüksel’de, 2002’de Toledo’da, 2003’te Palermo’da, 2004’te
İstanbul’da, 2006’da Marakeş’te, 2007’de Lizbon’da, 2008’de Marsilya’da ve 2009
ile 2010 yıllarında ise Brüksel’de olmak üzere dokuz Avrupa-Akdeniz Ticaret
Bakanları Konferansı gerçekleştirilmiştir.