T.C. Ticaret Bakanlığı

İKTİSADİ İŞBİRLİĞİ VE KALKINMA TEŞKİLATI (OECD)

OECD’NİN KURULUŞU VE AMACI

1948 yılında kurulan Avrupa İktisadi İşbirliği Teşkilatı’nın (OEEC) 14 Aralık 1960 tarihli OECD Konvansiyonu ile reforme edilmesi ile 30 Eylül 1961 tarihinde resmen kurulan OECD, tüm insanların iktisadi ve sosyal refahının sağlanmasına katkıda bulunacak politikaları geliştirmek amacıyla kamu politikalarının hemen her alanında teknik çalışmalar yürüten ve bu çalışmaların sonuçlarını başta hükümetler olmak üzere ilgili aktörler ile paylaşan bir hükümetler arası işbirliği teşkilatıdır.

14 Aralık 2020 tarihinde OECD, 60. yaşını üst düzey temsilcilerin katılımı ile kutlamıştır. OECD’nin 60. yaşı dolayısı ile yayınlanan dokümana http://www.oecd.org/general/Key-information-about-the-OECD.pdf bağlantısı üzerinden erişilebilmekte ve kutlama programının kaydına https://www.oecd.org/about/upcoming-events/60th/leaders-commemoration-event.htm adresinden ulaşılabilmektedir.

OECD’nin merkezi Paris’tedir ve 38 üyesi bulunmaktadır. Yaklaşık 3.300 çalışana ve 390 milyon Avro bütçeye sahip olan OECD her yıl geniş bir konu dağılımında 500’den fazla kadar rapor yayınlamaktadır.

Ülkemizin de kurucuları arasında bulunduğu OECD, makroekonomik politikalar başta olmak üzere; ticaret, tarım, vergi, finans, rekabet, eğitim, sağlık, çevre, yatırım, sanayi, teknoloji, bilgi ve iletişim, ulaştırma, sektörel kalkınma, istihdam ve sosyal güvenlik gibi hükümetlerin politika oluşturdukları çok geniş bir sahada faaliyet göstermekte ve bu başlıklara ilişkin tartışmaların yapılabildiği bir forum olarak da işlev kazanmaktadır.

OECD’nin temel hedefi, yukarıda belirtilen alanlarda üyelerini en güncel veri ve analizler ışığında oluşturulan en iyi politika seçenekleriyle donatmak; bu kapsamda küresel sorunlar için gereken küresel çözümleri üretmektir. Bu itibarla, OECD aynı zamanda analitik kapasitesi yüksek bir düşünce kuruluşu olarak da tanımlanmaktadır. Tarafsızlık, açıklık, cesaret, öncülük ve etiklik OECD’nin temel değerleri arasında bulunmaktadır.

Mevcut durumda OECD, Covid-19 pandemisi sonrası ekonomik ve sosyal toparlanmanın nasıl sağlanabileceği konusunda önemli çalışmalar gerçekleştirmektedir.

OECD’NİN KURUMSAL YAPISI VE İŞLEYİŞİ

OECD, çalışmalarını yılda bir bakanlar seviyesinde toplanan Genel Konsey ile çeşitli başlıklara ilişkin olarak faaliyet gösteren komiteler ve çalışma grupları vasıtasıyla yürütmektedir. OECD’nin günlük işleyişini sağlamak amacıyla Genel Sekreter başkanlığında bir Sekretarya çalışmakta; ayrıca Uluslararası Enerji Ajansı gibi özel organlar ile de konu bazlı çalışmalar yürütülmektedir. Mevcut OECD Genel Sekreteri Mathias Cormann’dır. 6. OECD Genel Sekreteri olan Cormann’ın 5 yıllık görev süresi 1 Haziran 2021 tarihinde başlamıştır.

Çalışma alanlarındaki çeşitliliğin bir sonucu olarak, OECD tarafından yürütülen faaliyetler ülkemizde birçok farklı kurum ve kuruluş tarafından takip edilmektedir. Bakanlığımız, OECD Ticaret Komitesi’nin, Çelik Komitesi’nin ve Tüketici Politikaları Komitesi’nin çalışmalarında “Ulusal Eşgüdüm Birimi” olarak görev yapmaktadır.

Ülkemiz ile OECD arasındaki daha sıkı bir işbirliğinin temin edilebilmesi için Ulusal Eşgüdüm Birimleri arasında koordinasyonun sağlanması gerekmektedir. Bu çerçevede, Dışişleri Bakanlığı’nın koordinasyonunda, her yıl Ankara’da tüm ulusal koordinasyon birimlerinin katıldığı bir eşgüdüm toplantısı gerçekleştirilmekte ve yıl içinde OECD’ye ilişkin olarak yürütülen ve yürütülecek faaliyetler ele alınmaktadır.

OECD İSTANBUL MERKEZİ

Ülkemiz ile OECD arasında 31 Mayıs 2018 tarihinde Paris’te “OECD İstanbul Merkezi’nin açılmasına ilişkin Mutabakat Zaptı” imzalanmıştır.

OECD İstanbul Merkezi, çalışmaları çerçevesinde rekabetçilik, girişimcilik, ticaret, kamu yönetişimi, inovasyon, beşeri sermayenin harekete geçirilmesi, bağlantılılık ve altyapının geliştirilmesi, iktisadi direncin artırılması, yeşil büyüme ve Covid-19 sonrası ekonomik ve sosyal toparlanma alanlarına odaklanacak, paydaşlar arasında diyalog ortamı sağlayacak ve bu alanlarda politikalar geliştirecektir. Bunun yanı sıra, OECD İstanbul Merkezi, OECD araçlarının, emsal değerlendirmelerinin ve en iyi uygulamalarının paylaşılması gibi yöntemlerinin ülkemize aktarılmasını da sağlayacaktır.

Bu amaçları gerçekleştirebilmek için Merkez, farklı düzeylerde toplantılar, çalıştaylar ve seminerler düzenleyecek; OECD Bölgesel Programlarının Bakanlar Konferanslarını da içerecek yüksek seviyeli etkinliklere ev sahipliği yapacak, kamu sektörü ve özel sektör arasındaki iletişimi kolaylaştıracak; ulusal, bölgesel ve uluslararası kuruluşlar ile işbirlikleri geliştirecek ve bu süreçler sonucunda ortaya koyacağı kapsamlı politika önerileri ile ülkemizin ve yakın coğrafyasının sürdürülebilir ve kapsayıcı büyüme yönündeki çalışmalarına destek olacaktır.

OECD İstanbul Merkezi ülkemizi OECD’nin Balkanlar, Orta Doğu ve Kuzey Afrika odaklı bölgesel bir üssü haline getirecektir. Bu nedenle Merkezin çalışmalarının çıktılarından sadece ülkemizin değil; başta Balkanlar, Orta Doğu ve Kuzey Afrika olmak üzere ülkemizin yakın coğrafyasının da faydalanması beklenmektedir.

Merkezin çalışmaları kapsamında ülkemizde gerçekleştirilecek toplantılara OECD ülkelerinden ve diğer ülkelerden temsilciler katılacak ve ülkemizi yakından tanıma imkânı bulacaklardır. Ülkemizin kurucularından olduğu OECD ile ilişkilerini daha ileriye taşıyacak olan Merkezin, ülkemiz için bölgesel ve uluslararası bir saygınlık kaynağı olacağı değerlendirilmekte olup; Merkezin açılış töreni 22 Ocak 2021 tarihinde yapılmıştır. OECD İstanbul Merkezi’nin açılış programının kaydı http://video.oecd.org/7461/or/Opening-of-the-OECD-Istanbul-Centre-.html bağlantısı üzerinden izlenebilmektedir.

OECD BAKANLAR KONSEYİ TOPLANTILARI

OECD’nin temel karar organı olan OECD Bakanlar Konseyi dünya gündemini ilgilendiren ekonomik ve sosyal açılardan önem taşıyan konuları tartışmak ve OECD’nin önceliklerini belirlemek üzere üye ülkelerden bakanların katılımı ile her yıl toplanmaktadır.

OECD Bakanlar Konseyi en güncel olarak, iki bölümlü şekilde 31 Mayıs-1 Haziran 2021 tarihlerinde ve 5-6 Ekim 2021 tarihlerinde Paris’te gerçekleştirilmiştir.

OECD TİCARET KOMİTESİ

OECD Ticaret Komitesi, OECD üyesi ülkelerin temelde ticaret ilişkilerini ve politikalarını ele aldıkları ve OECD’nin bu konuya ilişkin gündemini belirledikleri bir organdır. OECD Ticaret Komitesi’nde yapılan tartışmaların Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) ve G20 gündemine önemli yansımaları olmaktadır.

OECD ÇELİK KOMİTESİ

OECD Çelik Komitesi, küresel çelik sektörünün karşılaştığı zorlukların tartışıldığı ve bunlara karşı düzeltici politika önerilerinin geliştirildiği bir platform görevi görmektedir. Tartışmalar, çelik sektörünün daha açık, şeffaf ve sürdürülebilir bir hale getirilmesi ekseninde yapılmaktadır.

OECD Çelik Komitesi’nde, çelik piyasalarındaki güncel gelişmeler, küresel kapasite fazlası, çevresel performans, çelik sektörü ile ilgili ticaret, sektörel rekabet, ham madde ve çelik sektöründe devlet destekleri başlıkları ele alınmaktadır.
OECD Çelik Komitesi Üyeleri ve Katılımcıları, küresel çelik üretiminin %45’ini ve çelik ihracatının %75’ini temsil etmektedir.

OECD TÜKETİCİ POLİTİKALARI KOMİTESİ

Küresel ekonominin bir dönüşüm içinde olduğu, tüketim kanallarının ve alışkanlıklarının değiştiği günümüzde, tüketicilerin korunması başta olmak üzere tüketicilerle ilgili politikaların geliştirilmesi eskisinden daha önemli bir şekilde ortaya çıkmaktadır. OECD Tüketici Politikaları Komitesi, tüketicilerin haklarının günümüz piyasa koşullarında korunmasının temini amacıyla politikalar geliştirmektedir.

İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)