T.C. Ticaret Bakanlığı

Ortak Transit Sistemi

Ortak Transit Sistemi; AB ve EFTA üyesi ülkeler arasında, 1987 yılında imzalanan Ortak Transit Rejimine İlişkin Sözleşme (Ortak Transit Sözleşmesi) çerçevesinde teşkil edilmiş olan, eşyanın gümrük vergilerinin askıya alınarak taşındığı uluslararası bir transit rejimidir. Ortak Transit Rejimi kapsamında gerçekleştirilen taşımalar, 2005 yılından itibaren “Yeni Bilgisayarlı Transit Sistemi” (NCTS) adı verilen sistem ile elektronik mesajlar kullanılarak beyan ve takip edilmektedir.

Ülkemiz, 1 Aralık 2012’de Ortak Transit Rejimine İlişkin Sözleşme’ye ve yine 1987 tarihli Eşya Ticaretinde İşlemlerin Basitleştirilmesine İlişkin Sözleşme’ye (Tek İdari Belge Sözleşmesi) katılarak, NCTS uygulamasına dahil olmuş ve transit altyapısı bakımından Avrupa Birliği’ne entegre hale gelmiştir. Günümüzde Ortak Transit Rejimi, Türkiye ile birlikte, AB üye ülkeleri, EFTA üye ülkeleri, Birleşik Krallık, Kuzey Makedonya ve Sırbistan olmak üzere, 35 ülke tarafından uygulanmaktadır.

Ortak Transit Rejiminde tüm işlemler elektronik altyapı üzerinden gerçekleştirildiğinden, işlem süreleri kısalmakta ve taşımacılık sektörü için önemli bir rekabet avantajı ortaya çıkmaktadır. Böylelikle, Türkiye’den Sözleşme’ye taraf diğer ülkelere karayolu ile gerçekleştirilecek eşya taşımalarında, Ankara’dan açılacak bir T1 beyannamesi ile Hamburg ya da Londra’ya kadar, eşyanın tek beyan ve tek teminat ile taşınması mümkün olmaktadır.

Ortak Transit Rejiminin ülkemiz adına önemli kazanımları bulunmakta olup, bunların başında;

Nakliyecimizin gerek Türk Gümrük İdarelerinde, gerekse AB gümrük geçişlerinde daha az bürokrasi ile karşılaşması,
Sınır kapılarında yaşanan yoğunluğun azaltılarak sınır geçişlerinin daha hızlı olması,
Taşıma sürelerinin kısaltılarak, taşımacılık sektörümüz için önemli bir rekabet avantajı sağlaması,
İş dünyamıza maliyet avantajı kazandırması,
Kapsamlı teminat, teminat muafiyeti ve ticaretin kolaylaştırılması araçları gibi mekanizmaların kullanımı çerçevesinde, taşımacılık ve dış ticaret sektörümüze ilave katkılar sağlaması

sayılabilmektedir.

Ortak Transit Sözleşmesi, AB – OTÜ (Ortak Transit Ülkeleri – geçmiş dönemde AB-EFTA olarak adlandırılmıştır) Ortak Transit Ortak Komitesi (Ortak Komite) tarafından izlenmekte ve idare edilmektedir. Ortak Komite, toplantılarını, Ortak Transit Sözleşmesi ile aynı Akit Taraflara sahip olan, Tek İdari Belge Sözleşmesi’nin karar alma organı olan AB –OTÜ Eşya Ticaretinde İşlemlerin Basitleştirilmesine İlişkin Sözleşme Ortak Komitesi ile eşzamanlı olarak gerçekleştirmektedir. Söz konusu Komitelerin 2015 yılı Başkanlığı, ülkemiz adına Bakanlığımız tarafından yürütülmüştür.

Ortak Komitelerin Başkanlığını yürüttüğümüz 2015 yılı döneminde, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nin 1 Temmuz 2015 tarihinde, Sırbistan Cumhuriyeti'nin ise 1 Şubat 2016 tarihinde, Ortak Transit Sözleşmesi’ne ve Tek İdari Belge Sözleşmesi’ne katılımı gerçekleşmiştir. Anılan ülkelerin katılımı ile Ortak Transit Rejimi'nin işleyişi açısından, ülkemiz ve AB coğrafyası arasında, kesintisiz bir Ortak Transit koridorunun teşkili mümkün olmuş ve sistemden elde edilen fayda artmıştır.

AB - OTÜ Ortak Komitelerinin 2015 yılındaki Başkanlığımız Döneminde, altı adet Ortak Komite Kararı çıkarılmış olup; bu Kararlar:

Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’nin Ortak Transit Sözleşmesi’ne Katılımına İlişkin AB/EFTA Ortak Transit Ortak Komitesi 1/2015 Sayılı Davet Kararı,
Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’nin Eşya Ticaretindeki İşlemlerin Basitleştirilmesine İlişkin Sözleşme’ye Katılımına İlişkin, AB/EFTA Eşya Ticaretindeki İşlemlerin Basitleştirilmesi Ortak Komitesi 1/2015 Sayılı Davet Kararı,
Ortak Transit Rejimine İlişkin Sözleşme'de Değişiklik Yapılmasına Dair AB/EFTA Ortak Transit Ortak Komitesi 2/2015 Sayılı Kararı,
Sırbistan Cumhuriyeti'nin Ortak Transit Sözleşmesi’ne Katılımına İlişkin AB/EFTA Ortak Transit Ortak Komitesi 3/2015 Sayılı Davet Kararı
Sırbistan Cumhuriyeti'nin Eşya Ticaretindeki İşlemlerin Basitleştirilmesine İlişkin Sözleşme’ye Katılımına İlişkin AB/EFTA Eşya Ticaretindeki İşlemlerin Basitleştirilmesi Ortak Komitesi 2/2015 Sayılı Davet Kararı,
Ortak Transit Rejimine İlişkin Sözleşme'de Değişiklik Yapılmasına Dair AB/EFTA Ortak Transit Ortak Komitesi 4/2015 Sayılı Kararı,

şeklindedir.

Ortak Transit Rejimine İlişkin Sözleşme metninde, yukarıda sayılan Kararların yanı sıra, ülkemizin taraf olduğu 2012 yılından sonra ilave bazı değişiklikler de yapılmıştır. Bahse konu değişikliklerin müzakere edilmesinde ve kabul edilen Kararların iç hukukumuza aktarılması sürecinde Bakanlığımızca aktif bir rol izlenmektedir.

Hırvatistan Cumhuriyeti, 1 Temmuz 2013 tarihinde AB'ye katılmış olup, bu doğrultuda ilgili Sözleşme'de yeniden değişiklik yapılması hâsıl olmuştur. Söz konusu ülkenin katılımı dolayısıyla “Ortak Transit Rejimine İlişkin Sözleşme”de yapılması gereken teknik değişikliklere ilişkin 1/2013 sayılı AB - EFTA Ortak Transit Ortak Komitesi Kararı 15 Mart 2014 tarihli ve 28942 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Eşya kap kodlarına ilişkin 2/2013 sayılı AB - EFTA Ortak Transit Ortak Komitesi Kararı ise 9 Kasım 2014 tarihli 29170 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nin Ortak Transit Rejimine Katılımına İlişkin Sözleşme'de Değişiklik Yapılmasına Dair AB - EFTA Ortak Transit Ortak Komitesi 2/2015 Sayılı Kararının onaylanması için 28 Ağustos 2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2015/8081 sayılı BKK ile iç hukuka aktarım süreci tamamlanmıştır.

Yukarıda da belirtildiği üzere, 2015 yılı Dönem Başkanlığımız çerçevesinde AB-EFTA Ortak Komitesinin 28. Dönem Toplantısı, 26 Kasım 2015 tarihinde İstanbul’da gerçekleştirilmiş olup; anılan toplantıda, Sırbistan Cumhuriyeti'nin Sözleşme’ye katılımına ilişkin 4/2015 sayılı AB-EFTA Ortak Komite Kararı kabul edilmiştir. Bahse konu Karar, 1 Mart 2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2016/8519 sayılı BKK ile onaylanarak, Karar’ın iç hukukumuza aktarım süreci tamamlanmıştır.

Avrupa Birliği gümrük mevzuatını yeniden düzenleyen ve 1 Mayıs 2016 tarihinde yürürlüğe giren Birlik Gümrük Kodu’na (UCC) uyum kapsamında, Ortak Transit Sözleşmesi ve eklerinde, gerek içerik, gerek terminolojik açıdan değişiklikler hasıl olmuş; Bakanlığımız rejimin sağlıklı işleyişinin sürdürülmesi ve mevcut uluslararası uygulamaya uygun olması açısından Ortak Transit Sözleşmesi’ne getirilen değişikliklerin, bir uygun bulma kanunu ile ülkemiz iç hukukuna aktarılmasına yönelik hazırlık çalışmalarını tamamlamıştır.

Bu kapsamda, AB - EFTA Ortak Komitesinin, 20 Mayıs 1987 Tarihli Ortak Transit Rejimine İlişkin Sözleşme’yi Değiştiren 28/04/2016 Tarihli ve 1/2016 Sayılı Kararının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun, 23.12.2017 tarihli ve 30279 sayılı Resmi Gazete’de; Kararın onaylanmasına ilişkin 2018/11450 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ise, 27.03.2018 tarihli ve 30373 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.

Ortak Transit Ortak Komitesi tarafından 2017 yılı Aralık ayında kabul edilen ve Ortak Transit Sözleşmesi’nin eklerini değiştiren 1/2017 Sayılı Ortak Komite Kararı, 03.05.2019 tarihli ve 30763 sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan, 1031 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile iç hukukumuza aktarılmıştır.

Bu Karar, Birlik Gümrük Kodu'na uyum ve Elektronik Taşımacılık Belgesinin hava taşımacılığında transit beyanı olarak kullanımına, NCTS’nin üst sürümünün yaygınlaştırılmasıyla birlikte uygulanacak hükümlere ve 1/2016 Sayılı Ortak Komite Kararı’nın eklerinde yer alan, bazı maddi hataların düzeltilmesine ilişkin hususları içermektedir.

Müteakip aşamada, Makedonya Cumhuriyeti’nin Prespa Anlaşması doğrultusunda, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti olarak anılması dolayısıyla, anılan ülkenin yeni adının Sözleşme’ye yansıtılmasına ilişkin değişiklikleri, hava taşımacılığında elektronik taşıma belgesinin (ETB) bir transit beyanı olarak kullanılmasına yönelik hükümleri, Avrupa Birliği’nin kişisel verilerin korunmasına yönelik yürürlükten kaldırılan mevzuatına yapılan atıfların güncellenmesine yönelik hükümleri, Birlik Eşyasının gümrük statüsünün değiştirilmeksizin taşınmasına ilişkin hususları ve kapsamlı teminatın indirgenmiş meblağ veya teminat muafiyeti ile kullanılmasına yönelik değişiklikleri içeren 1/2019 sayılı Ortak Komite Kararı, 25.09.2021 tarihli ve 31255 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 3014 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile onaylanmıştır.

Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği üyeliğinden ayrılmasını müteakip, Birleşik Krallık ile Avrupa Birliği arasında akdedilen Çekilme Anlaşmasının öngördüğü geçiş döneminin 31.12.2020 itibarıyla sona ermesi ile birlikte, anılan ülke, Ortak Transit Sözleşmesine 01.01.2021 itibarıyla bir Akit Taraf olarak katılım sağlamıştır. Birleşik Krallık’ın, Ortak Transit Sözleşmesine Akit Taraf olarak katılması doğrultusunda, Sözleşme’nin Eklerinde değişiklik yapılmasına yönelik 2/2018 sayılı Ortak Komite Kararı, Akit Taraflar nezdinde 01.01.2021 itibarıyla yürürlüğe girmiş olup, söz konusu Karar 22.04.2021 tarihli ve 31462 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3863 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 01.01.2021 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere onaylanmıştır.

Ortak Transit Sözleşmesi'nin I'inci ve III'üncü eklerini değiştiren 01.06.2021 tarihli ve 1/2021 sayılı Ortak Komite Kararı ise, 30.12.2021 tarihli ve 31705 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5019 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile onaylanmıştır.
Ortak Komite Kararları ile genel olarak, Sözleşme’nin artan taşımacılık faaliyetlerine daha iyi cevap verebilmesi için modernize edilmesi, ticaret erbabı ve kamu görevlileri için işlemlerin basitleştirilerek maliyetlerin azaltılması ve gümrük işlemlerinin daha öngörülebilir hale gelmesi amaçlanmaktadır.

Ortak Transit Rejimine İlişkin Sözleşme ile Eşya Ticaretinde İşlemlerin Basitleştirilmesine İlişkin Sözleşme'nin metinleri ve bu Sözleşmeler ile ilgili değişikliklere ilişkin Resmi Gazete yayımlarına, aşağıdan ulaşabilirsiniz:

SÖZLEŞME METİNLERİ:

* Ortak Transit Rejimine İlişkin Sözleşme (Türkçe)

* Ortak Transit Rejimine İlişkin Sözleşme (İngilizce)
Konsolide Metin (İngilizce)

* Eşya Ticaretinde İşlemlerin Basitleştirilmesine İlişkin Sözleşme (Türkçe)

* Eşya Ticaretinde İşlemlerin Basitleştirilmesine İlişkin Sözleşme (İngilizce)
Konsolide Metin (İngilizce)

KARARLAR: