Cevap: Menşe bir eşyanın ekonomik milliyetidir.Örneğin; Türkiye’de hasat edilen bitkisel ürünler, Türkiye’de doğmuş ve yetiştirilmiş canlı hayvanlar vs. Menşe kavramı önemlidir çünkü eşyanın ithalatı sırasında gümrük vergilerinin hesaplanması, ticaret politikası önlemlerinin uygulanması(gözetim ve korunma önlemleri, miktar kısıtlamaları, anti-damping vergisi vs.) menşe ülkeye göre belirlenmektedir.Ayrıca, dış ticarete ilişkin istatistik tutulması bakımından da menşe önem arzetmektedir.

Cevap: Menşe Şahadetnamesi, eşyanın tercihli olmayan menşe statüsünü kanıtlamaya yarayan bir belgedir. EUR.1 Dolaşım Sertifikası, sertifikası muhteviyatı eşyanın anlaşma kuralları çerçevesinde menşeli olduğunu gösteren, ihracatçı tarafından doldurultuktan sonra Ticaret/Sanayi Odaları tarafından gerekli kontroller yapılarak tespit edilen ve gümrük idaresince vize edilmesini müteakip geçerli olan menşe ispat belgesi olup aramızda tercihli ticaret anlaşması olan ülkelerle yapılan ticarette indirimli tarifeden yararlanmayı sağlar.

Cevap: A.TR Dolaşım Belgesi; 2006/10895 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre, Türkiye veya Topluluk’ta serbest dolaşımda bulunan eşyanın Gümrük Birliği çerçevesinde tercihli rejimden yararlanabilmesini sağlamak üzere, gümrük idaresince ya da bu idare tarafından yetki verilmiş kuruluşlarca düzenlenip gümrük idaresince vize edilen belgedir. A.TR Dolaşım Belgesi, eşyanın serbest dolaşım durumunda olduğunu gösteren bir belge olup eşyanın menşeini göstermez. EUR.1 Dolaşım Belgesi ise eşyanın menşeini kanıtlamaya yarayan bir belgedir.

Cevap: İhracatta menşe şahadetnamesi düzenlenmesi mecburi değildir, ithalatçı ülkenin o eşya için menşe şahadetnamesi araması halinde düzenlenir. İthalatta ise, Gümrük Yönetmeliği'nin 205 inci maddesinin dördüncü fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla, menşe esaslı ticaret politikası önlemlerine, ilave gümrük vergisine veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklere tabi eşyanın serbest dolaşıma girişinde önlemin, ilave gümrük vergisinin veya mali yükümlülüklerin uygulanmaması için eşyanın söz konusu uygulamalara tabi ülke menşeli olmadığını veya başka bir ülkede gördüğü değişiklik ve işlemler dolayısıyla o ülke menşeli sayılmaması gerektiğini tevsik etmek üzere menşe ülkenin veya ihracatçı ülkenin yetkili makamlarınca düzenlenmiş olan menşe şahadetnamesinin ibraz edilmesi gerekir.
 

Cevap: Tedarikçi beyanı, Gümrük Birliği kapsamında serbest dolaşımda bulunan ve Pan-Avrupa Menşe Kümülasyon Sistemi, Pan-Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyon Sistemi veya Batı Balkan Menşe Kümülasyon Sistemine taraf ülkelerden biri menşeli eşyanın tercihli menşe statüsünü kanıtlayan belgedir. Tedarikçi beyanına ilişkin hükümler 28.09.2006 tarihli 26303 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2006/10895 sayılı Türkiye ile AT Arasında Oluşturulan Gümrük Birliğinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Karar ile düzenlenmiştir.
 

Cevap: Hayır. Çünkü menşe şahadetnamesi eşyanın tercihli olmayan menşeini kanıtlamaya yarayan bir belgedir. Tedarikçi beyanı ise eşyanın tercihli menşe statüsünü kanıtlayan bir belgedir.

Cevap: Fatura beyanı da EUR.1 Dolaşım Sertifikası gibi eşyanın tercihli menşeini gösteren bir belge olup fatura muhteviyatı eşyanın anlaşma kurallarına göre menşeli olduğunun ihracatçı tarafından fatura, teslimat notu veya başka bir ticari belge üzerinde yazılı olarak beyanıdır. Kıymeti 6000 EURO’nun altında olan eşya için tüm ihracatçılar tarafından, 6000 EURO’nun üzerinde olan eşya için ise sadece onaylanmış ihracatçılar tarafından düzenlenebilir.

Cevap: Evet. Form A Belgesi, Genelleştirimiş Tercihler Sistemi (GTS) çerçevesinde tercihli rejimden faydalanması talep edilen eşyanın GTS ülkesi menşeli olduğunun ispatı için kullanılan bir belgedir. Yani, eşyanın tercihli menşe statüsünü gösterir. Menşe şahadetnamesi ise, eşyanın tercihli olmayan menşe statüsünü gösteren bir belge olduğundan dolayı herhangi bir şekilde indirimli tarifeden faydalanmayı sağlamamaktadır.

Cevap: GTS kapsamında tercihli ticaretten faydalanmak amacıyla düzenlenen Form A belgelerinin kabul edilebilmesi için GTS’den faydalanan ülkelerin Türkiye’ye, kendi ülkelerinde Form A Menşe Belgelerini düzenleme yetkisine sahip resmi idarelerin isim ve adreslerini, bu idarelerce kullanılan mühürlerin örnek baskılarını ve Form A Menşe Belgelerinin kontrolünden sorumlu ilgili resmi idarelerin isim ve adreslerini bildirmiş olmaları ve söz konusu ürünlerin menşeine ilişkin bilginin doğruluğunun veya belgenin geçerliliğinin kontrolü için Türkiye gümrük idarelerine gerekli yardımı sağlamayı taahhüt etmeleri gerekmektedir. Tüm bu prosedürler tamamlanmadan belgenin kabulü ve tercihli rejim uygulanması mümkün değildir.

Cevap: Eşyaların menşe statülerini kanıtlayan EUR.1, fatura beyanı, Form A ve Menşe Şahadetnameleri gibi belgelerin doğruluğundan şüphe eden ithalatçı ülke gümrük idareleri ilgili anlaşma hükümlerine göre bu belgelerin doğruluğunu ve kurallara uygunluğunu teyit ettirmek amacıyla ihracatçı ülke gümrük idaresine gönderebilmektedirler. Bu işleme sonradan kontrol denmektedir.

Cevap: AKÇT ürünleri Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliği kapsamı dışındadır ve bunların ticareti menşe esasına dayanmaktadır. Bu nedenle, AKÇT ürünlerinin menşe statüsünü kanıtlamak amacıyla EUR.1 Dolaşım Belgesi ya da fatura beyanı kullanılmaktadır. 

Cevap: PAMK Sistemi, Türkiye, AB ve EFTA ülkelerinin (İsviçre, Lihtenştayn, İzlanda ve Norveç) dahil olduğu çapraz menşe kümülasyonu esasına dayalı bir serbest ticaret alanı olarak tanımlanabilir. PAAMK Sistemi, Türkiye, Avrupa Birliği, EFTA, Cezayir, Fas, Filistin, İsrail, Lübnan, Mısır, Tunus, Ürdün ve Faroe Adaları'nın dahil olduğu çapraz menşe kümülasyonu esasına dayalı serbest ticaret alanı sistemi olarak tanımlanabilir. BBMK Sistemi ise, Türkiye, AB ve Batı Balkan Ülkeleri (Arnavutluk, Bosna-Hersek, Makedonya, Karadağ ve Sırbistan) 'nin dahil olduğu çapraz menşe kümülasyonu esasına dayalı serbest ticaret alanı sistemidir. Bu kapsamda, Türkiye, AB (sadece Gümrük Birliği kapsamındaki ürünler için), Arnavutluk, Bosna-Hersek, Makedonya, Karadağ ve Sırbistan arasında çapraz menşe kümülasyonu uygulanabilmektedir.
 

Cevap: Menşe kurallarına mevzuatta yer alan maddeler şunlardır:

• Gümrük Kanunu md.17-18-19-20-21-22 
• Gümrük Yönetmeliği md. 29-33-34-35-36-37-38-39-40-41-42

Cevap:  Bakanlığımız internet sayfasında yer alan   https://ticaret.gov.tr/gumruk-islemleri/dijital-gumruk-uygulamalari/edi-xml-referans-ve-mesajlari/
sayfasından “Ülke Kodları” alt başlığından ulaşılabilmektedir.