Uluslararası ekonomideki yavaşlama, özellikle sanayi sektörünü ve uluslararası talebi etkileyen, geçen yılın son döneminde de devam etmiştir. 2018 yılının dördüncü çeyreğinde, İtalya’nın GSYİH'sı, iç talepteki yeni düşüş nedeniyle ard arda gelen “olumsuz” konjönktürel değişimler kaydetmiştir. İşgücü piyasasına bakıldığında, işsizlikteki hafif iyileşme sayesinde istihdamın “istikrarlı” olduğu görülmektedir.Enerji ürünleri fiyatlarındaki azalma sebebiyle fiyatlarda bir yavaşlama eğilimi ortaya çıkarken, Avro bölgesi ile İtalya arasında enflasyon oranındaki fark genişlemiştir. 2019 yılı Ocak ayında, ard arda gelen iki düşüşün ardından, tüketici güven endeksi iyileşirken, şirketlerin güven endeksi kötüleşmiştir.

İTALYA EKONOMİK KONJONKTÜR:

2010 yılı referans alınarak zincirleme hesaplanan mevsimsellik ve takvim etkilerinden arındırılmış verilere göre, 2018 yılı dördüncü çeyreğinde (Ekim-Aralık) GSYİH %-0,2 oranında gerileyerek bir önceki çeyrekteki negatif eğilimini (%-0,1) arttırmıştır. Stoklardan arındırılmış iç talebin  GSYİH’ya katkısı “negatif” olurken, net dış talebin katkısı azda olsa “pozitif” olmuştur.

Arz cephesine bakıldığında, hizmet sektörünün katma değerinde istikrar görülürken, sanayi sektörünün katma değerinde bir azalma olduğu izlenmektedir. Sanayi üretimi verilerine göre, 2018'in ilk aylarında üretim faaliyetleri hızında görülen azalma eğilimi, konjönktürel bazda  %-1,1 oranındaki negatif değişimle daha da güçlenmiştir. Söz konusu daralma, dayanıklı tüketim malı (%+1,6) haricindeki sektörler arasında daha yaygın durumdadır. Öte yandan, takvim etkilerinden arındırılan hesaplamalara göre, toplam üretim yıllık bazda %+0,8 oranında artarak “olumlu” bir eğilim göstermiştir. Eylül-Kasım çeyreğinde imalat sanayi sektörü siparişler, her iki piyasadaki siparişlerin de azalması sebebiyle (iç piyasada %-1,3; dış piyasada %-1,0) “olumsuz” bir eğilim içerisine girmiştir.

Dış ticaret verileri incelendiğinde, 2018 yılı Kasım ayında, hem ihracatın (%-0,4) hem de ithalatın (%-2,2) konjönktürel bazda azaldığı görülmektedir. İtalya’nın ihracatındaki konjönktürel bazdaki azalma, AB ülkelerine gerçekleştirilen ihracattaki azalış (%-1,3) ile AB dışı ülkelere gerçekleştirilen ihracattaki artışın (%+0,6) bir sentezidir. Bununla birlikte, Aralık ayına ait “geçici” veriler, AB dışı ülkelere yönelik satışlarda daralma (%-5,6) olduğunu ortaya koymaktadır. Bu düşüş, neredeyse tüm ana sanayi gruplarını, özellikle ara malı (%-2,3) ve tüketim malı (%-1.6) sektörlerini etkilerken, sermaye malları  (%+2,3) ve enerji ürünleri (%+2,0) ihracatında artış kaydedilmiştir.

İnşaat sektöründen gelen sinyallerde “olumsuz” olmuştur. 2018 yılının ikinci çeyreğinde, inşaat ruhsatlarının sayısı hem konut inşaatı hem de konut dışı inşaatlarda azalmıştır. 2018 yılı “Eylül-Kasım” çeyreğinde, mevsimsellikten arındırılmış inşaat üretimi endeksi, bir önceki çeyreğe göre, %-0,7 azalmıştır.

Aileler ve İstihdam Piyasası:

2018 yılı Aralık ayında işgücü piyasasında, işsizlik oranındaki hafif iyileşmeden kaynaklı bir istikrarın mevcut olduğu görülmektedir.  Bir önceki çeyreğe ve bir önceki aya göre  %+0,1 oranında artarak %58,8 seviyesine  yükselen istihdamdaki bu artış, “süresiz” bağlı çalışanların sayısındaki azalmayı kompanse eden “süreli” bağlı çalışanların sayısındaki artıştan kaynaklıdır. İşsizlik oranı bir önceki aya göre %-0,2 azalarak %10,3 seviyesine gerilemiştir.  Bununla birlikte, dördüncü çeyrekte,  işsizlik oranı bir önceki çeyreğe göre 64 bin ünite artmıştır. İtalya’daki işsizlik oranı, hem nüfusun tamamına hem de 35 yaş altındaki yaş gruplarına göre Avro bölgesinde en yüksek olanlar (İspanya ve Yunanistan ile birlikte) arasındadır.

2018 yılının son aylarında petrol fiyatlarında yaşanan düşüş, tedarik zinciri (arz) üzerinde etki yaratarak tüketici piyasaları üzerindeki baskıya yol açmıştır. 2019 yılı Ocak ayı itibarıyla enflasyon dinamiklerinde yavaşlama eğilimi olduğu görülmektedir:  Tüketici fiyatları (NIC) yıllık bazda  %0,9 oranında artmıştır. Söz konusu evrim/değişim, enerji ürünlerine ait  enflasyon oranındaki azalma ile (bir önceki Aralık ayına göre %-3,2; Ekim ayına göre ise yaklaşık %- 0,7)  ilgilidir.   “Çekirdek” enflasyon oranındaki artış ise %+0,5 oranındadır ve bu durum talepteki zayıflığı yansıtmaktadır.

Avro bölgesiyle karşılaştırıldığında, İtalya’nın enflasyonu daha düşüktür: Avrupa Bölgesi ile İtalya arasında tüketici fiyatlarında görülen “negatif” fark İtalya’nın lehine %0,5 puan genişlerken, “çekirdek” enflasyonda bu fark biraz daha fazladır.  Bununla birlikte, enerji ürünleri sektöründe İtalya’daki enflasyon oranı Avro bölgesine göre biraz daha yüksektir.

2019 yılı Ocak ayında, ard arda gelen  iki düşüşün ardından tüketici güven endeksi tüm kategorilerde artarken,  şirketlerin güven endeksi azalmıştır. Bununla birlikte, ülkenin ekonomik gidişatına ilişkin beklentiler kötüleşmiştir.

Şirketlerin bileşik güven endeksindeki düşüş, inşaat sektöründeki hafif bir iyileşme haricinde, tüm sektörlere yayılmış durumdadır. İmalat sanayi sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin güven endeksi, mal siparişleri, talep  ve depolardaki stokların bakiyesi ile ilgili  “olumsuz” beklentiler nedeniyle kötüleşmiştir.

Kaynak: Istat Aylık Nota 1.Baskı – 12 Şubat 2019.